ਬਿਲਾਸਪੁਰ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਦੇ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਕਸਬਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਹੈ।
ਬਿਲਾਸਪੁਰ | |
|---|---|
  ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ  ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਬਿਲਾਸਪੁਰ (ਭਾਰਤ) | |
| ਗੁਣਕ: 31°20′N 76°45′E / 31.33°N 76.75°E | |
| ਦੇਸ਼ |  ਭਾਰਤ |
| ਰਾਜ | ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਬਿਲਾਸਪੁਰ |
| ਉੱਚਾਈ | 673 m (2,208 ft) |
| ਆਬਾਦੀ (2011) | |
| • ਕੁੱਲ | 13,654 |
| ਵਸਨੀਕੀ ਨਾਂ | ਬਿਲਾਸਪੁਰੀ, ਹਿਮਾਚਲੀ |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |
| • ਸਰਕਾਰੀ | ਹਿੰਦੀ |
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST) |
| ਪਿੰਨ ਕੋਡ | 174001 |
| ਟੈਲੀਫੋਨ ਕੋਡ | 01978 |
| ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ | HP-23, HP-24, HP-69, HP 89, HP-91 |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | hpbilaspur |
ਇਤਿਹਾਸ ਸੋਧੋ
ਬਿਲਾਸਪੁਰ 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਹਿਲੂਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਸਕ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਚੰਦੇਲ ਰਾਜਪੂਤ ਸਨ, ਜੋ ਅਜੋਕੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੰਦੇਰੀ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1663 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਰਾਜ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰਿਆਸਤ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੂਬੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਅਧੀਨ ਸੀ।
13 ਮਈ 1665 ਨੂੰ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਦੀਪ ਚੰਦ ਦੇ ਸੋਗ ਅਤੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਗਏ। ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਦੀ ਰਾਣੀ ਚੰਪਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਟੁਕੜੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ 500 ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਲੋਧੀਪੁਰ, ਮੀਆਂਪੁਰ ਅਤੇ ਸਹੋਤਾ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ 19 ਜੂਨ 1665 ਨੂੰ ਇਕ ਨਵੀਂ ਬਸਤੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਨਾਨਕੀ ਰੱਖਿਆ।
1932 ਵਿੱਚ, ਰਾਜ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਪੰਜਾਬ ਸਟੇਟ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ 1936 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਹਿੱਲ ਸਟੇਟ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਸਟੇਟ ਏਜੰਸੀ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 12 ਅਕਤੂਬਰ 1948 ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਸ਼ਾਸਕ, ਰਾਜਾ ਸਰ ਆਨੰਦ ਚੰਦ, ਬਿਲਾਸਪੁਰ [ਚੰਡੇਲ ਰਾਜਵੰਸ਼] ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸ਼ਾਸਕ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।
ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ 1 ਜੁਲਾਈ 1954 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਇੱਕ ਐਕਟ ਦੁਆਰਾ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਰਾਜ ਨੂੰ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਗੋਵਿੰਦ ਸਾਗਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਸਬਾ ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[1]
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
5.^
- ↑ History of the PUNJAB Hill States, Volume 2, J. Hutchinson and J. Ph. Vogel, P - 513, 1933, by Superintendent, Government Printing, Lahore, Punjab