ਮਾਧਵੀ ਮੁਦਗਲ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਓਡੀਸੀ ਡਾਂਸ ਸਟਾਈਲ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ (1984), ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ, 1990ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰ,[1] ਉੜੀਸਾ ਰਾਜ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ (1996), ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰੈਂਡ ਮੈਡੇਲ ਡੇ ਲਾ ਵਿਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਫਰਾਂਸ ਦਾ, 1997, ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ, 2000, ਦਿੱਲੀ ਰਾਜ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਸਨਮਾਨ, 2002 ਅਤੇ 2004 ਵਿੱਚ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਚੋਦਾਮਨੀ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ।

ਮਾਧਵੀ ਮੁਦਗਲ
ਜਨਮ (1951-10-04) 4 ਅਕਤੂਬਰ 1951 (ਉਮਰ 72)
ਪੇਸ਼ਾਉੜੀਆ ਡਾਂਸ ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ

ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਸੋਧੋ

ਮਾਧਵੀ ਮੁਦਗਲ ਦਾ ਜਨਮ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਿਨੈ ਚੰਦਰ ਮੌਦਗਲੀਆ, ਗੰਧਾਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸਦਾ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਡਾਂਸ ਸਕੂਲ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਿਨੈ ਚੰਦਰ ਮੌਦਗਲੀਆ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵਿਜੈ ਮੁਲਾਏ ਦੁਆਰਾ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਫਿਲਮ ਏਕ ਏਨੇਕ ਔਰ ਏਕਤਾ ਵਿਚਲੇ ਹਿੰਦ ਦੇਸ਼ ਕੇ ਨਿਵਾਸੀ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਸਰਬੋਤਮ ਵਿਦਿਅਕ ਫਿਲਮ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ[2] ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਕਲਾ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਤੀ ਡੂੰਘਾ ਪਿਆਰ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਗੁਰੂ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਬਿਹਰਾ ਦੀ ਸਹੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅਸਧਾਰਨ ਹੁਨਰਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਸਿਰਫ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਰਵਜਨਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ।[3] ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਅਤੇ ਕਥਕ ਸਿੱਖਿਆ, ਪਰ ਆਖਰਕਾਰ ਉਸਨੇ ਓਡਿਸੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਓਡੀਸੀ ਕਲਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਉੱਘੇ ਗੁਰੂ ਕੇਲੂਚਰਨ ਮੋਹਪਾਤਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਧੀਨ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਉਸ ਨੇ ਓਡੀਸੀ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਚੁਣਿਆ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਰੂਪ ਦੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੂਖਮਤਾ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕੀਤਾ। ਬਚਪਨ ਵਿਚ, ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਨ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਨਾਚ ਸਿਰਫ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਅਤੇ ਕਥਕ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਮੇਰੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿਚ, ਭਰਤਨਾਟਿਯਮ ਅਤੇ ਕਥਕ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਰੁਕਾਵਟ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਓਡੀਸੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ, ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਇੱਕ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।[4]

ਉਸਨੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰਸਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਈ ਲਿਖਦੀ ਹੈ।[5]

ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

ਕੋਰਿਓਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਡਾਂਸੀਆਂ ਨੂੰ ਓਡੀਸੀ ਦੀ ਬਾਰੀਕੀ ਸੂਖਮਤਾ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਉਸਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸੂਝ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਵਿਸੇਸ ਤੌਰ' ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।[6]

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਡਾਂਸ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਕੋਰਿਓਗ੍ਰਾਫਿਕ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਅਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਯੂਕੇ ; ਐਡਨਬਰਗ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਸਟੀਵਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ; ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ; ਸਰਵੇਂਟਿਨੋ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਮੈਕਸੀਕੋ; ਵਿਯੇਨ੍ਨਾ ਡਾਂਸ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਆਸਟਰੀਆ; ਇੰਡੀਅਨ ਡਾਂਸ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ; ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਸਾਓ ਪੌਲੋ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ; ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਦਿਨ, ਹੰਗਰੀ; ਲੰਡਨ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਟਸ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ; ਅਵਿਗਨਨ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਫਰਾਂਸ; ਪੀਨਾ ਬਾਸ਼ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਵੁਪਲਟਲ ਅਤੇ ਬਰਲਿਨ ਫੇਸਟਪੀਲ, ਜਰਮਨੀ; ਅਤੇ ਇਟਲੀ, ਸਪੇਨ, ਲਾਓਸ, ਵੀਅਤਨਾਮ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਜੋ ਓਡੀਸੀ ਨੂੰ ਆਡੀਓ-ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਪ੍ਰਸਤੁਤੀਆਂ, ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨ੍ਰਿਤ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।[6] ਉਸ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਹਵਾਲੇ ਤੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ,

ਮਾਧਵੀ ਮੁੱਦਗਲ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨੱਚਣਾ ਕਿਵੇਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ - ਉਮੀਦ, ਧੀਰਜ ਅਤੇ ਬੰਦਗੀ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਰੋਮਾਂਚ ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ ਇਵੇਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਕਾਲਰਾਟੁਰਾ ਵਾਂਗ ਏਰੀਆ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।[7]

ਉਹ ਸੋਚਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਯਾਦਗਾਰੀ ਦਿਨ ਉਹ ਪਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਕੇਲੂਚਰਨ ਮੋਹਪਾਤਰਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਚੇਲਾ ਮੰਨ ਲਿਆ ਸੀ।

ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੋਧੋ

ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਮਧੁਪ ਮੁਦਗਲ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਹੈ, ਖਿਆਲ ਅਤੇ ਭਜਨ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਕੰਡਕਟਰ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ 1995 ਤੋਂ ਗੰਧਾਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।।[8] ਉਸਦੀ ਭਤੀਜੀ ਅਰੁਸ਼ੀ, ਮਧੁਪ ਮੁਦਗਲ[9] ਦੀ ਧੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਾਰਮੇਲ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ,ਅਤੇ ਗੰਧਰਵਾ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਾ ਤੋਂ ਮਾਧਵੀ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਿਅਤ 2003 ਵਿੱਚ ਇੱਕਲੇ ਓਡੀਸੀ ਡਾਂਸਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸਟੇਜ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 2008 ਵਿਚ, ਉਹ ਇਕਲੌਤੀ ਭਾਰਤੀ ਡਾਂਸਰ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਜਰਮਨ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ ਪੀਨਾ ਬਾਸ਼ਚ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਾਂਸ ਫੈਸਟੀਵਲ 2008 ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਟੁਕੜਾ, ਬਾਗੇਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।[10] ਮਾਧਵੀ ਮੁਦਗਲ ਦੀ ਦੂਜਾ ਭਰਾ ਮੁਕੁਲ ਮੁਦਗਲ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦਾ ਇੱਕ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਹੈ। ਜਿਸਨੇ ਮੁਦਗਲ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਧੀਕ ਸਾਲਿਸਟਰ ਜਨਰਲ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਐਲ ਨਗੇਸ਼ਵਰ ਰਾਓ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਐਡਵੋਕੇਟ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਅੰਪਾਇਰ ਨਿਲਯ ਦੱਤਾ ਨੂੰ ਇੰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸਪਾਟ ਫਿਕਸਿੰਗ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਜਾਂਚ ਲਈ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[11][12] 4 ਜਨਵਰੀ 1949 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਜਸਟਿਸ ਮੁਦਗਲ ਨੂੰ 2 ਮਾਰਚ 1998 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦਾ ਜੱਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 5 ਦਸੰਬਰ 2009 ਨੂੰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਅਤੇ 3 ਜਨਵਰੀ 2011 ਨੂੰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ। ਉਸਦਾ ਭਤੀਜਾ ਧਵਲ, ਜਸਟਿਸ ਮੁੱਦਗਲ ਦਾ ਬੇਟਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕਾ ਸ਼ੁਭਾ ਮੁਦਗਲ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੈਂਡ ਹਾਫ ਸਟੈਪ ਡਾਉਨ[13][14] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਾਇਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਅਦਾ ਪੋਕਰ ਪਲੇਅਰ ਹੈ।[15]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 21 July 2015.
  2. "National Award For Best Educational/Motivational/Instructional Film". www.awardsandshows.com. Retrieved 2020-02-16.
  3. "Madhavi Mudgal". Per Diem Co. Archived from the original on 2 February 2015. Retrieved 4 June 2012.
  4. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Interview
  5. "International Dance Festival - VISTAAR". Retrieved 4 June 2012.
  6. 6.0 6.1 "Interview with Madhavi Mudgal". Anand Foundation. Archived from the original on 22 August 2012. Retrieved 4 June 2012.
  7. George Jackson (October 2009). "What people are saying?". DanceviewTimes.com, Washington. Retrieved 4 June 2012.
  8. "Interview: Madhup Mudgal: 'It's hard teaching beginners'". The Financial Express. 12 November 2006.
  9. Rajan, Anjana (2010-01-08). "And her body spoke…". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-02-16. A disciple and niece of Madhavi Mudgal, Arushi has already made her mark as a fleet-footed young dancer... set to music by her father, Hindustani vocalist Madhup Mudgal, and choreographed by Madhavi Mudgal
  10. "Dance Works". Indian Express. 3 November 2008.
  11. Jasvinder Sidhu (7 October 2014). "Spot fixing: Mudgal panel examines three Indian players - Hindustan Times". Archived from the original on 26 October 2014. Retrieved 2014-10-27.
  12. "Supreme Court asks Mudgal committee to complete probe within two months". The Indian Express. 1 September 2014. p. 2. Retrieved 2014-10-27.
  13. "We did not state things we couldn't corroborate'". The Telegraph. India. 16 February 2014. Retrieved 10 January 2019.
  14. http://www.thehindu.com/features/friday-review/music/article528483.ece?homepage=true
  15. http://pokerdb.thehendonmob.com/player.php?a=r&n=205754

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ