ਮਿਥਨ ਜਮਸ਼ੇਦ ਲਾਮ
ਮਿਥਨ ਜਮਸ਼ੇਦ ਲਾਮ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Mithan Jamshed Lam; 1898–1981) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵਕੀਲ, ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦਾ ਸ਼ੈਰਿਫ ਸੀ।[1] ਉਹ ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਬੈਰਿਸਟਰ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਵਕੀਲ ਸੀ।[2] ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ 1961-62 ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।[3] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 1962 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[4]
ਜੀਵਨੀ
ਸੋਧੋਮਿਥਨ ਜਮਸ਼ੇਦ ਲਾਮ, ਨੀ ਮਿਥਨ ਅਰਦੇਸ਼ੀਰ ਟਾਟਾ, ਦਾ ਜਨਮ 2 ਮਾਰਚ 1898[5] ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਪਾਰਸੀ ਜੋਰਾਸਟ੍ਰੀਅਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ,[6] ਅਰਦੇਸ਼ੀਰ ਟਾਟਾ, ਇੱਕ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਿੱਲ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਹੇਰਾਬਾਈ ਟਾਟਾ, ਇੱਕ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਾਰਕੁਨ[7] ਉਸਦਾ ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਫੁਲਗਾਓਂ ਵਿਖੇ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਿੱਲ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸਦੀ ਨੌਕਰੀ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਚਲੀ ਗਈ। ਜਲਦੀ ਹੀ, ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਆ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਫਰੇਅਰ ਫਲੈਚਰ ਸਕੂਲ (ਅਜੋਕੇ ਜੇ.ਬੀ. ਪੇਟਿਟ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਫਾਰ ਗਰਲਜ਼ ) ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਉਸਦੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪੜ੍ਹਾਈ ਐਲਫਿੰਸਟਨ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਲਈ, ਕੋਬਡਨ ਕਲੱਬ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤ ਕੇ, ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਊਥਬਰੋ ਫਰੈਂਚਾਈਜ਼ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਲਈ ਲੰਡਨ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਹੌਪਵੁੱਡ, 1ਸਟ ਬੈਰਨ ਸਾਊਥਬਰੋ ਸੀ।[7] ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਊਸ ਆਫ ਕਾਮਨਜ਼ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮਤੇ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਮਿਲਿਆ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ, ਨਾਲ ਹੀ 1919 ਵਿੱਚ ਲਿੰਕਨਜ਼ ਇਨ ਦੇ ਬੈਰਿਸਟਰ-ਐਟ-ਲਾਅ ਵਜੋਂ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ,[8] ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਬੈਰਿਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਬੈਰਿਸਟਰ ਸੀ।[9] ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਠਹਿਰਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰੋਜਨੀ ਨਾਇਡੂ ਅਤੇ ਐਨੀ ਬੇਸੈਂਟ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੀ ਦਿੱਤੇ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਔਰਤ ਦੇ ਮਤੇ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਵੀ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਾਊਸ ਆਫ ਕਾਮਨਜ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਯਤਨਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਸੀ।
1923 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ 'ਤੇ, ਲੈਮ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਵਕੀਲ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਕਾਰਕੁਨ, ਭੁੱਲਾਭਾਈ ਦੇਸਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਵਜੋਂ ਅਭਿਆਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[10] ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਸਟਿਸ ਆਫ਼ ਪੀਸ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 1865 ਦੇ ਪਾਰਸੀ ਮੈਰਿਜ ਐਕਟ 'ਤੇ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਐਕਟ ਦੇ ਸੋਧ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਐਕਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1936 ਦਾ ਪਾਰਸੀ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਤਲਾਕ ਐਕਟ ।[11] 1947 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਸ਼ੈਰਿਫ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ।[11] ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਕਾਨਫਰੰਸ (AIWC)[12] ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਅਤੇ 1961-62 ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਲਈ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ AIWC ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜਰਨਲ, ਔਰਤ ਧਰਮ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ 1925 ਵਿੱਚ AIWC ਤੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਵੂਮੈਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਿਧਾਨਕ, ਲੇਬਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਸ ਕਮੇਟੀਆਂ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[13]
ਲਾਮ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਲਾਅ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਫੈਕਲਟੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਕੋਡ ਬਿੱਲਾਂ ਦੇ ਖਰੜੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਵੂਮੈਨ ਲਾਇਰਜ਼ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ, ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਵੂਮੈਨ ਲਾਇਰਜ਼ (IFWL) ਦੀ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ ਅਤੇ IFWL ਦੇ 13ਵੇਂ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਬੰਬਈ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਭਿਆਸ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (MSWC) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿਆਦ ਲਈ ਲੇਬਰ ਦੀ ਸਬ-ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਸੈਂਟਰ, ਨਰਸਰੀ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਮਾਟੁੰਗਾ ਲੇਬਰ ਕੈਂਪ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਦੀ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਬਾਰੇ ਮਹਿਲਾ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਏਜੰਸੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕਮੇਟੀ ਆਫ ਕੋਰਪੋਡੈਂਸ ਦੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 1962 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।
ਮਿਥਨ ਲਾਮ ਦਾ ਵਿਆਹ ਜਮਸ਼ੇਦ ਸੋਰਾਬ ਲਾਮ, ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਨੋਟਰੀ ਪਬਲਿਕ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋੜੇ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਧੀ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ, ਸੋਰਾਬ ਜਮਸ਼ੇਦ ਸੋਰਾਬਸ਼ਾ ਲਾਮ, ਜੋ ਕਿ ਸੋਲੀ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ 2010 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਇੱਕ ਆਰਥੋਪੀਡਿਕ ਸਰਜਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਰਾਇਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਸਰਜਨਸ ਦਾ ਇੱਕ ਫੈਲੋ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਕਚਰ ਗੋਡੇ ਦੀ ਸਰਜਰੀ ਲਈ ਹੰਟੇਰੀਅਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਅਵਾਰਡ ਜੇਤੂ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 1981 ਵਿੱਚ 83 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ; ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਢਾਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਦੀ ਜੀਵਨ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਕੇਆਰ ਕਾਮਾ ਓਰੀਐਂਟਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਉਸਦੀ ਆਤਮਕਥਾ, ਔਟਮ ਲੀਵਜ਼ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[14] ਉਸਦੀ ਜੀਵਨੀ ਇੱਕ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡਿਕ ਕਿਤਾਬ, ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਆਫ਼ ਵੂਮੈਨ ਬਾਇਓਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।[15]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Former Sheriff of Bombay". University of Southern California Digital Library. 2016. Archived from the original on 9 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 7 March 2016.
- ↑ "Biography of Mithan J Lam". Winentrance. 2016. Archived from the original on 9 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 7 March 2016.
- ↑ "Past presidents". All India Women's Conference. 2016. Archived from the original on 9 March 2016. Retrieved 7 March 2016.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2016. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 3 January 2016.
- ↑ "Lam, Mithan J., 1898–1981 – Library of Congress". Library of Congress. 2016. Retrieved 8 March 2016.
- ↑ "Parsis in Law". Zoroastriansnet. 2016. Retrieved 8 March 2016.
- ↑ 7.0 7.1 "Mithan J Lam on The Open University". The Open University. 2016. Retrieved 7 March 2016.
- ↑ "Mithan J.Lam (1898–1981) on India Study Channel". India Study Channel. 2016. Retrieved 8 March 2016.
- ↑ "Sorab Jamshed Sorabsha Lam". Royal College of Surgeons of England. 2016. Retrieved 8 March 2016.
- ↑ "Early Empowerment of Parsi Women" (PDF). Homi Dhalla. 2016. Archived from the original (PDF) on 10 March 2016. Retrieved 8 March 2016.
- ↑ 11.0 11.1 "Product Information". The K R Cama Oriental Institute. 2016. Archived from the original on 9 March 2016. Retrieved 8 March 2016.
- ↑ Zarin R. Sethna (July 2013). "Education among Parsi Women and its Consequences on the Community" (PDF). Research Process. 1 (2). Archived from the original (PDF) on 2021-05-18. Retrieved 2023-04-15.
- ↑ "POLICY RESEARCH REPORT ON GENDER AND DEVELOPMENT". World Bank. 2000. Retrieved 8 March 2016.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000022-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000023-QINU`"'</ref>" does not exist.
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.