ਮੀਰਾਂਡਾ (ਉਪਗ੍ਰਹਿ)
ਮੀਰਾਂਡਾ (ਉਪਗ੍ਰਹਿ) ਯੁਰੇਨਸ (ਗ੍ਰਹਿ) ਦਾ ਪੰਜਾਂ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਅਤੇ ਅੰਦਰਲਾ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਖੋਜ ਗਿਰਾਰਡ ਕੁਈਪਰ ਵੱਲੋਂ 16 ਫਰਵਰੀ 1948 ਨੂੰ ਟੈਕਸਾਸ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਮੈਕਡਾਨਡਜ਼ ਨਿਰੀਖਣਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਨਾਂ ਵਿਲੀਅਮ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਦੇ ਨਾਟਕ ਦੀ ਟੈਂਪੈਸਟ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਮੀਰਾਂਡਾ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[1] ਯੁਰੇਨਸ ਦੇ ਬਾਕੀ ਚੰਨਾਂ ਵਾਂਗ, ਮੀਰਾਂਡਾ ਵੀ ਇਸਦੇ ਭੂ-ਮੱਧ ਨੇੜਲੇ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
 | |
| ਖੋਜ | |
|---|---|
| ਖੋਜੀ | ਗਿਰਾਰਡ ਕੂਈਪਰ |
| ਖੋਜ ਦੀ ਮਿਤੀ | 16 ਫਰਵਰੀ, 1948 |
| ਪੰਧ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ | |
ਹੋਰ ਨਾਂ | ਯੁਰੇਨਸ (ਗ੍ਰਹਿ) |
| ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ | ਮੀਰਾਂਡਿਆਈ |
| ਪਥ ਦੇ ਗੁਣ | |
ਸੈਮੀ ਮੇਜ਼ਰ ਧੁਰਾ | 1,29,390 km |
| ਅਕੇਂਦਰਤਾ | 0.0013 |
| 1.413479 d | |
ਔਸਤ ਪੰਧ ਰਫ਼ਤਾਰ | 6.66 km/s (calculated) |
| ਢਾਲ | 4.232 ° (ਯੁਰੇਨਸ ਦੇ ਭੂ-ਮੱਧ ਤੱਕ) |
| ਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਨਾਂ | ਯੁਰੇਨਸ (ਗ੍ਰਹਿ) |
| ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ | |
| Dimensions | 480 × 468.4 × 465.8 km |
ਔਸਤ ਅਰਧ ਵਿਆਸ | 235.8±0.7 km (0.03697 Earths) |
| 7,00,000 km2 | |
| ਆਇਤਨ | 5,48,35,000 km3 |
| ਪੁੰਜ | 6.59±0.75×1019 kg (1.103×10−5 Earths) |
ਔਸਤ ਘਣਤਾ | 1.20±0.15 g/cm3 |
ਸਤ੍ਹਾ ਗਰੂਤਾ ਬਲ | 0.079 m/s2 |
ਇਸਕੇਪ ਰਫ਼ਤਾਰ | 0.193 km/s |
ਘੁੰਮਣ ਦਾ ਸਮਾਂ | ਸਮਕਾਲੀ ਗਤੀ |
| 0° | |
| ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਅਨੁਪਾਤ | 0.32 |
| 15.8 | |
ਸਿਰਫ਼ 470 km ਦੇ ਵਿਆਸ ਨਾਲ ਮਿਰਾਂਡਾ ਸੂਰਜੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਿਰੀਖਣ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਹਾਈਡਰੋਸਟੈਟਿਕ ਸੰਤੁਲਨ (ਆਪਣੇ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਹੇਠ ਗੋਲ ਹੋਇਆ) ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਿਰਾਂਡਾ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੌਏਜਰ 2 ਵੱਲੋਂ 1986 ਵਿੱਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਖਿੱਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਜਨਵਰੀ 1986 ਵਿੱਚ ਯੁਰੇਨਸ ਨੇੜਿਓਂ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਮਿਰਾਂਡਾ ਦਾ ਦੱਖਣੀ ਅਰਧਗੋਲ਼ਾ ਸੂਰਜ ਵੱਲ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਉਸੇ ਭਾਗ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੋ ਸਕਿਆ ਸੀ।
ਮਿਰਾਂਡਾ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਫ਼ੈਲਾਉ-ਪੱਟੀ ਤੋਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਬਣਨ ਵੇਲੇ ਘੇਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ, ਬਾਕੀ ਵੱਡੇ ਚੰਨਾਂ ਵਾਂਗ ਇਸਦੀਆਂ ਵੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਪਰਤਾਂ ਹਨ। ਇਸਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਰਤ ਪੱਥਰਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਉੱਪਰ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਪਰਤ ਵਿਛੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਮਿਰਾਂਡਾ 'ਤੇ ਸੂਰਜੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਅਤਿਅੰਤ ਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਭੂਗੋਲਿਕ-ਵਰਨਣ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਵਰੋਨਾ ਰੂਪਸ, 20-ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ-ਉੱਚਾ-ਟਿੱਲਾ ਜੋ ਕਿ ਸੂਰਜੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਟਿੱਲਾ ਹੈ[2][3], ਤੇ ਸ਼ੈਵਰਨ-ਅਕਾਰੀ (V ਦੇ ਅਕਾਰ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ) ਟੈਕਟਾਨਿਕ ਫ਼ੀਚਰ ਜਿਸਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਉਤਪਤੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਇਸ ਵਿਭੰਨ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਹਾਲੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਤੇ ਇਸਦੇ ਵਿਕਾਸ ਸਬੰਧੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਖੋਜ ਤੇ ਨਾਂ
ਸੋਧੋਮੀਰਾਂਡਾ ਦੀ ਖੋਜ 16 ਫਰਵਰੀ 1948 ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਗਿਰਾਰਡ ਕੂਈਪਰ ਵੱਲੋਂ ਮੈਕਡਾਨਲਡਜ਼ ਨਿਰੀਖਣਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਖੇ 82-inch (2,080 mm) ਵਾਲੀ ਓਟੋ ਸਟਰੂਵੀ ਦੂਰਬੀਨ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[1][4] ਇਸਦੇ ਯੁਰੇਨਸ ਦੁਆਲੇ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ 1 ਮਾਰਚ 1948 ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[1] ਪਿਛਲੇ 100 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਖੋਜਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਯੁਰੇਨਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਸੀ। ਕੂਈਪਰ ਨੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਾਂ "ਮੀਰਾਂਡਾ" ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦੀ ਟੈਂਪੈਸਟ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੋਜੇ ਗਏ ਯੁਰੇਨਸ ਦੇ ਚਾਰ ਚੰਨਾਂ - ਏਰੀਅਲ, ਅੰਬਰੀਅਲ, ਟਾਈਟੇਨੀਆ ਅਤੇ ਓਬੇਰੋਨ - ਦੇ ਨਾਂ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਜਾੰ ਐਲੇਗਜ਼ੈਂਡਰ ਪੋਪ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਸਨ।
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
ਸੋਧੋਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 1.2 Kuiper, G. P., The Fifth Satellite of Uranus, Publications of the Astronomical Society of the Pacific, Vol. 61, No. 360, p. 129, June 1949
- ↑ Chaikin, Andrew (2001-10-16). "Birth of Uranus' provocative moon still puzzles scientists". space.com. Imaginova Corp. p. 2. Retrieved 2007-07-23.
- ↑ "APOD: 2016 November 27 - Verona Rupes: Tallest Known Cliff in the Solar System". apod.nasa.gov. Retrieved 2018-02-20.
- ↑ "Otto Struve Telescope". MacDonald Observatory. 2014. Retrieved 2014-10-21.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Thomas 1988" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "namesof" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Jacobson Campbell et al. 1992" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Hanel Conrath et al. 1986" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "jplssd" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "PIA00044" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Chaikin 2001" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Pappalardo Reynolds et al. 1997" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Pappalardo Greeley 1993" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Tittemore Wisdom 1990" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Tittemore Wisdom 1989" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "Malhotra Dermott 1990" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "michigan" defined in <references> is not used in prior text.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag with name "umbriel" defined in <references> is not used in prior text.
<ref> tag with name "water" defined in <references> is not used in prior text.ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
ਸੋਧੋ
- Miranda Profile at NASA's Solar System Exploration site
- The Nine Planets 'ਤੇ ਮੀਰਾਂਡਾ ਬਾਰੇ ਸਫ਼ਾ
- Miranda, a Moon of Uranus at Views of the Solar System
- Paul Schenk's 3D images and flyover videos of Miranda and other outer solar system satellites
- Miranda Nomenclature from the USGS Planetary Nomenclature web site
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ| ਸੂਰਜ ਮੰਡਲ |
|---|
 |
| ਸੂਰਜ • ਬੁੱਧ • ਸ਼ੁੱਕਰ • ਪ੍ਰਿਥਵੀ • ਮੰਗਲ • ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ • ਸ਼ਨੀ • ਯੂਰੇਨਸ • ਵਰੁਣ • ਪਲੂਟੋ • ਸੀਰੀਸ• ਹਉਮੇਆ • ਮਾਕੇਮਾਕੇ • ਐਰਿਸ |
| ਗ੍ਰਹਿ • ਬੌਣਾ ਗ੍ਰਹਿ • ਉਪਗ੍ਰਹਿ - ਚੰਦਰਮਾ • ਮੰਗਲ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਤਾਰਾਨੁਮਾ ਗ੍ਰਹਿ • ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਸ਼ਨੀ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਯੂਰੇਨਸ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਵਰੁਣ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਯਮ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਐਰਿਸ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ |
| ਛੋਟੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ: ਉਲਕਾ • ਤਾਰਾਨੁਮਾ ਗ੍ਰਹਿ (ਤਾਰਾਨੁਮਾ ਗ੍ਰਹਿ ਘੇਰਾ ) • ਕਿੰਨਰ • ਵਰੁਣ-ਪਾਰ ਵਸਤੂਆਂ (ਕਾਈਪਰ ਘੇਰਾ/ਬਿਖਰਿਆ ਚੱਕਰ ) • ਧੂਮਕੇਤੂ (ਔਰਟ ਬੱਦਲ) • ਉੱਡਣ ਤਸ਼ਤਰੀ • ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ • ਚੰਦ ਗ੍ਰਹਿਣ |