ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਨੇਤਾ
ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਨੇਤਾ (IAST: Rājya Sabhā ke Vipakṣa ke Netā) ਰਾਜ ਸਭਾ ਦਾ ਇੱਕ ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਸਦਨ ਵਿਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਨੇਤਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਸੰਸਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ।
| ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਨੇਤਾ | |
|---|---|
| Rājya Sabhā ke Vipakṣa ke Netā | |
 ਭਾਰਤ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ | |
| ਰਿਹਾਇਸ਼ | ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ |
| ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਤਾ | ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸੰਸਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਜੋ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ |
| ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਮਿਆਦ | 5 ਸਾਲ |
| ਪਹਿਲਾ ਧਾਰਕ | ਸ਼ਿਆਮ ਨੰਦਨ ਪ੍ਰਸਾਦ ਮਿਸ਼ਰਾ (1969–1971) |
| ਤਨਖਾਹ | ₹3,30,000 (US$4,100) (ਭੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ) ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | rajyasabha |
ਇਤਿਹਾਸ ਸੋਧੋ
ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿਚ 1969 ਤੱਕ, ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਸਿਰਫ਼ ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਮਾਨਤਾ, ਰੁਤਬਾ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਐਕਟ, 1977 ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਅਤੇ ਭੱਤੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ,
- ਉਸਨੂੰ ਸਦਨ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
- ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆਤਮਕ ਤਾਕਤ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ
- ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ
ਦਸੰਬਰ 1969 ਵਿਚ, ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ (ਓ) ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨੇਤਾ, ਸ਼ਿਆਮ ਨੰਦਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਐਮ ਐਸ ਗੁਰੂਪਦਾਸਵਾਮੀ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸ਼ਿਆਮ ਨੰਦਨ ਪ੍ਰਸਾਦ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਨੇਤਾ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੁਰੂਪਦਾਸਵਾਮੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਐਲਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ਸੋਧੋ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸੋਧੋ
- Manisha, M. (2010–2011), Parliamentary Efficacy and the Role of the Opposition: A Comparative Study of the 2nd and 14th Lok Sabha (PDF), Rajya Sabha Fellowship for Parliamentary Studies, rajyasabha.nic.in