ਸ਼ਕਰ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਬੇਗਮ
ਸ਼ਕਰ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਬੇਗਮ (ਮੌਤ 1 ਜਨਵਰੀ 1653) ਇੱਕ ਮੁਗਲ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।
| ਸ਼ਕਰ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਬੇਗਮ | |
|---|---|
| ਮੁਗਲ ਸਲਤਨਤ ਦੀ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੀ | |
| ਜਨਮ | ਫਤਿਹਪੁਰ ਸੀਕਰੀ, ਆਗਰਾ, ਮੁਗਲ ਸਲਤਨਤ |
| ਮੌਤ | 1 ਜਨਵਰੀ 1653 ਅਕਬਰਾਬਾਦ (ਮੌਜੂਦਾ ਆਗਰਾ), ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ |
| ਦਫ਼ਨ | |
| ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀ |
ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਮਿਰਜ਼ਾ
(ਵਿ. 1594; ਮੌ. 1607) |
| ਘਰਾਣਾ | ਤਿਮੁਰਿਦ |
| ਪਿਤਾ | ਅਕਬਰ |
| ਮਾਤਾ | ਬੀਬੀ ਦੌਲਤ ਸ਼ਾਦ |
| ਧਰਮ | ਸੁੰਨੀ ਇਸਲਾਮ |
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਸ਼ਕਰ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਬੇਗਮ ਦਾ ਜਨਮ ਫਤਿਹਪੁਰ ਸੀਕਰੀ ਵਿਖੇ ਅਕਬਰ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਦੌਲਤ ਸ਼ਾਦ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਅਰਾਮ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਸੀ।[1]
ਸ਼ਕਰ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਅਕਬਰ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ, ਨੇਕ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੀ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਹਮਦਰਦ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਜਹਾਂਗੀਰ ਦਾ ਉਸ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਪਿਆਰ ਸੀ।[2]
ਵਿਆਹ
ਸੋਧੋ1594 ਵਿੱਚ, ਅਕਬਰ ਨੇ ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ। ਉਹ ਇਬਰਾਹਿਮ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਬਦਕਸ਼ਨ ਦੇ ਸੁਲੇਮਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਹਰਾਮ ਬੇਗਮ ਸੀ।[3] ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਸ਼ਾਹ ਮੁਹੰਮਦ ਸੁਲਤਾਨ ਜਗਤਾਈ ਦੀ ਧੀ ਮੁਹਤਰਿਮਾ ਖਾਨੁਮ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦ ਅਲਕ ਦੀ ਧੀ ਖਦੀਜਾ ਸੁਲਤਾਨ ਖਾਨਮ ਸੀ।[4] ਇਹ ਵਿਆਹ 2 ਸਤੰਬਰ 1594 ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਹਮੀਦਾ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦੇ ਕੁਆਰਟਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5]
ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਕਰ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ, ਕਾਬੁਲੀ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਦੇ ਚਾਚੇ ਮਿਰਜ਼ਾ ਮੁਹੰਮਦ ਹਕੀਮ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।[6]
1607 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਕਰ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਇੱਕ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਚਾਰ ਪੁੱਤਰਾਂ, ਹਸਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਹੁਸੈਨ ਮਿਰਜ਼ਾ, ਜੋ ਜੁੜਵਾਂ ਸਨ, ਸੁਲਤਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ, ਅਤੇ ਬਦੀ-ਉਜ਼-ਜ਼ਮਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ, ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਛੱਡ ਕੇ ਮਰ ਗਈ।[7]
ਸਾਲ 1605 ਵਿੱਚ ਅਕਬਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਜਹਾਂਗੀਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਖੁਸਰੋ ਮਿਰਜ਼ਾ ਲਈ ਮਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਮਤਰੇਈ ਮਾਂ ਮਰੀਅਮ-ਉਜ਼-ਜ਼ਮਾਨੀ ਅਤੇ ਸਲੀਮਾ ਸੁਲਤਾਨ ਬੇਗਮ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।[8]
ਮੌਤ
ਸੋਧੋਸ਼ਕਰ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਬੇਗਮ ਦੀ ਮੌਤ 1 ਜਨਵਰੀ 1653 ਨੂੰ ਹੋਈ। ਉਹ ਅਕਬਰਾਬਾਦ ਤੋਂ ਸ਼ਾਹਜਹਾਨਾਬਾਦ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਕੰਦਰਾ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਮਕਬਰੇ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ।[9][10]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Beale, Thomas William; Keene, Henry George (1894). An Oriental Biographical Dictionary: Founded on Materials Collected by the Late Thomas William Beale. W.H. Allen. p. 107.
- ↑ Jahangir, Emperor; Rogers, Alexander; Beveridge, Henry (1909). The Tuzuk-i-Jahangiri; or, Memoirs of Jahangir. Translated by Alexander Rogers. Edited by Henry Beveridge. London Royal Asiatic Society. pp. 36.
- ↑ Varma, Ramesh Chandra (1967). Foreign Policy of the Great Mughals, 1526 - 1727 A.D. Shiva Lal Agarwala. p. 49.
- ↑ Begum, Gulbadan (1902). The History of Humayun (Humayun-Nama). Royal Asiatic Society. p. 267.
- ↑ Beveridge, Henry (1907). Akbarnama of Abu'l-Fazl ibn Mubarak - Volume I. Asiatic Society, Calcuta. p. 990.
- ↑ Awangābādī, Shāhnavāz Khān; Prasad, Baini; Shāhnavāz, 'Abd al-Hayy ibn (1979). The Maāthir-ul-umarā: Being biographies of the Muḥammadan and Hindu officers of the Timurid sovereigns of India from 1500 to about 1780 A.D. Janaki Prakashan. p. 781.
- ↑ Jahangir, Emperor; Thackston, Wheeler McIntosh (1999). The Jahangirnama: memoirs of Jahangir, Emperor of India. Washington, D. C.: Freer Gallery of Art, Arthur M. Sackler Gallery, Smithsonian Institution; New York: Oxford University Press. pp. 303–4. ISBN 978-0-19-512718-8.
- ↑ Xavier, Jesuit (1606). "Missoes Jesuitas Na India". British Library London, MS 9854: 44.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Khan, Inayat; Begley, Wayne Edison (1990). The Shah Jahan Nama of 'Inayat Khan: an abridged history of the Mughal Emperor Shah Jahan, compiled by his royal librarian: the nineteenth-century manuscript translation of A.R. Fuller (British Library, add. 30,777). Oxford University Press. p. 489.
- ↑ Kanbo, Muhammad Saleh. Amal e Saleh al-Mausoom Ba Shahjahan Nama (Persian) - Volume 3. p. 117.