ਸਾਈਕਲਿੰਗ, ਵੀ, ਜਦੋਂ ਦੋ-ਪਹੀਆ ਸਾਈਕਲ 'ਤੇ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਜਾਂ ਬਾਈਕਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਵਾਜਾਈ, ਮਨੋਰੰਜਨ, ਕਸਰਤ ਜਾਂ ਖੇਡ ਲਈ ਸਾਈਕਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈ।[1] ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ "ਸਾਈਕਲ ਸਵਾਰ",[2] "ਸਾਈਕਲ ਸਵਾਰ",[3] ਜਾਂ "ਬਾਈਕਰ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[4] ਦੋ-ਪਹੀਆ ਸਾਈਕਲਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, "ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣਾ" ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਸਾਈਕਲ, ਟ੍ਰਾਈਸਾਈਕਲ, ਕਵਾਡਰੀਸਾਈਕਲ, ਰੁਕੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਸਮਾਨ ਮਨੁੱਖੀ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਵਾਹਨਾਂ (HPVs) ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਟੂਰ ਡੀ ਫਰਾਂਸ ਸਾਈਕਲਿਸਟ ਰੇਸਿੰਗ।
ਘਾਨਾ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲ ਸਵਾਰੀ.

ਸਾਈਕਲ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਅਰਬ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ।[5] ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਹਨ।[6]

ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਢੰਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ[7][8] ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦੂਰੀਆਂ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ।

ਸਾਈਕਲ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੰਭਵ ਲਾਭ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਿਰੰਤਰ ਸਰੀਰਕ ਕਸਰਤ, ਆਸਾਨ ਪਾਰਕਿੰਗ, ਵਧੀ ਹੋਈ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਅਤੇ ਸੜਕਾਂ, ਸਾਈਕਲ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਮਾਰਗਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਜੈਵਿਕ ਇੰਧਨ ਦੀ ਘੱਟ ਖਪਤ, ਘੱਟ ਹਵਾ ਅਤੇ ਸ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਘੱਟ ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ,[9] ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਭੀੜ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।[10] ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਲਈ ਵੀ ਘੱਟ ਵਿੱਤੀ ਲਾਗਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ (ਸੜਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਨੁਕਸਾਨ, ਘੱਟ ਸੜਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਲੋੜ)। ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਮੂਹਰਲੇ ਪਾਸੇ ਸਾਈਕਲ ਰੈਕ ਫਿੱਟ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਆਵਾਜਾਈ ਏਜੰਸੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਸੇਵਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।[11]

ਇਤਿਹਾਸ ਸੋਧੋ

19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਬਣ ਗਈ। ਅੱਜ, 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਨੁੱਖੀ ਆਬਾਦੀ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣਾ ਜਾਣਦੀ ਹੈ।[12][13]

ਸਿਹਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੋਧੋ

ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਜੋਖਮਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਬੈਠੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਡੱਚ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਨਾਲ ਉਮਰ 14 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜੋਖਮ 40 ਦਿਨ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।[14] ਮੌਤ ਦਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨੂੰ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਔਸਤ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਪਾਇਆ ਗਿਆ, ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਲਗਭਗ 6500 ਮੌਤਾਂ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਰੋਕੀਆਂ ਗਈਆਂ।[15] ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਅਕਸਰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸਲਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋਖਮ-ਲਾਭ ਅਨੁਪਾਤ ਵੱਖਰਾ ਹੋਵੇਗਾ।[16] ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣ ਜਾਂ ਪੈਦਲ ਚੱਲਣ ਦੇ ਲਾਭ 9:1 ਤੋਂ 96:1 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਦੁਆਰਾ ਜੋਖਮਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕਸਰਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਭਿੰਨ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਨਤੀਜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[17][18][19]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. Oxford English Dictionary (Second ed.). Oxford University Press. 1989. cycling: The action or activity of riding a bicycle etc.
  2. Oxford English Dictionary (Second ed.). Oxford University Press. 1988. cyclist: One who rides a cycle or practises cycling.
  3. Oxford English Dictionary (Second ed.). Oxford University Press. 1989. bicyclist: One who rides a bicycle.
  4. "Oxford English Dictionary". www.oed.com. Retrieved 26 September 2013. biker: A cyclist, a person who rides a bicycle."
  5. "Bicycles produced in the world". Worldometers. Retrieved 25 April 2014.
  6. "Bike Culture: Europe vs America". Reliance Foundry Co. Ltd (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 22 June 2017. Retrieved 12 January 2022.
  7. "HowStuffWorks "Is there a way to compare a human being to an engine in terms of efficiency?"". Auto.howstuffworks.com. 5 December 2000. Retrieved 29 September 2009.
  8. Komanoff, Charles (2004). "Bicycling". In Cleveland, Cutler J. (ed.). Encyclopedia of Energy. Elsevier. pp. 141–50. doi:10.1016/B0-12-176480-X/00185-6. ISBN 978-0-12-176480-7.
  9. Brand, Christian; Götschi, Thomas; Dons, Evi; Gerike, Regine; Anaya-Boig, Esther; Avila-Palencia, Ione; de Nazelle, Audrey; Gascon, Mireia; Gaupp-Berghausen, Mailin (March 2021). "The climate change mitigation impacts of active travel: Evidence from a longitudinal panel study in seven European cities". Global Environmental Change (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 67: 102224. doi:10.1016/j.gloenvcha.2021.102224.
  10. Sabyrbekov, Rahat; Overland, Indra (21 September 2020). "Why Choose to Cycle in a Low-Income Country?". Sustainability (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 12 (18): 7775. doi:10.3390/su12187775. ISSN 2071-1050.
  11. Flamm, B.; Rivasplata, C. (2014). "Perceptions of Bicycle-Friendly Policy Impacts on Accessibility to Transit Services: The First and Last Mile Bridge" (PDF). MTI Report. Mineta Transportation Institute. Archived from the original (PDF) on 6 February 2014.
  12. Reid, Carlton (2017). "How Cyclists Became Invisible (1905–1939)". Bike Boom. Island Press. pp. 19–50. doi:10.5822/978-1-61091-817-6_2. ISBN 978-1-61091-872-5.
  13. SIBILSKI, LESZEK J. "Cycling Is Everyone's Business" Archived 12 June 2018 at the Wayback Machine., The World Bank, 2 April 2015
  14. De Hartog, J. J.; Boogaard, H; Nijland, H; Hoek, G (2010). "Do the Health Benefits of Cycling Outweigh the Risks?". Environmental Health Perspectives. 118 (8): 1109–1116. doi:10.1289/ehp.0901747. PMC 2920084. PMID 20587380.
  15. Fishman, Elliot; Schepers, Paul; Kamphuis, Carlijn Barbara Maria (2015). "Dutch Cycling: Quantifying the Health and Related Economic Benefits". American Journal of Public Health. 105 (8): e13–e15. doi:10.2105/ajph.2015.302724. ISSN 0090-0036. PMC 4504332. PMID 26066942.
  16. Schepers, Paul; Twisk, Divera; Fishman, Elliot; Fyhri, Aslak; Jensen, Anne (February 2017). "The Dutch road to a high level of cycling safety" (PDF). Safety Science (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 92: 264–273. doi:10.1016/j.ssci.2015.06.005. Archived from the original (PDF) on 17 December 2019. Retrieved 4 December 2019. {{cite journal}}: |hdl-access= requires |hdl= (help)
  17. Kay Teschke; Conor C.O. Reynolds; Francis J. Ries; Brian Gouge; Meghan Winters (March 2012). "Bicycling: Health Risk or Benefit?" (PDF). University of British Columbia Medical Journal. Archived from the original (PDF) on 20 October 2016. Retrieved 19 October 2016.
  18. IoneAvila-Palencia (2018). "The effects of transport mode use on self-perceived health, mental health, and social contact measures: A cross-sectional and longitudinal study". Environment International.
  19. Leyland, Louise-Ann; Spencer, Ben; Beale, Nick; Jones, Tim; Reekum, Carien M. van (20 February 2019). "The effect of cycling on cognitive function and well-being in older adults". PLOS ONE (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 14 (2): e0211779. Bibcode:2019PLoSO..1411779L. doi:10.1371/journal.pone.0211779. ISSN 1932-6203. PMC 6388745. PMID 30785893.