ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ

ੳੁੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੁੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੀ

ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ (ਜਨਮ ਸੁਚੇਤਾ ਮਜੂਮਦਾਰ 25 ਜੂਨ 1908[1] -1 ਦਸੰਬਰ 1974[2][3]) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਪਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਆਗੂ ਸੀ। ਉਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੀ।

ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ (ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ) ਉੱਲਾ ਲਿੰਡਸਟਰੋਮ, ਬਾਰਬਰਾ ਕੈਸਲ, ਕੈਰੀਨ ਵਿਲਸਨ ਅਤੇ ਅਲੀਨੋਰ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਨਾਲ 1949 ਵਿੱਚ
ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ
ਤਸਵੀਰ:Sucheta Kriplani.jpg
ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ
ਉਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁਖ ਮੰਤਰੀ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
2 ਅਕਤੂਬਰ 1963 – 14 ਮਾਰਚ 1967
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਚੰਦਰਭਾਨੁ ਗੁਪਤ
ਤੋਂ ਬਾਅਦਚੰਦਰਭਾਨੁ ਗੁਪਤ
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ25 ਜੂਨ 1908
ਅੰਬਾਲਾ, ਹਰਿਆਣਾ
ਮੌਤ1 ਦਸੰਬਰ 1974
ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਇੰਕਾ

ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। 1908 ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਸੁਚੇਤਾ ਜੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋਈ। 1946 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੀ ਗਈ। 1958 ਵਲੋਂ 1960 ਤੱਕ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸੀ। 1963 ਤੋਂ 1967 ਤੱਕ ਉਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖਮੰਤਰੀ ਰਹੀ। 1 ਦਸੰਬਰ 1974 ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਨਿਧਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਪਣੇ ਸੋਗ ਸੁਨੇਹਾ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੁਚੇਤਾ ਜੀ ਅਜਿਹੇ ਅਨੋਖਾ ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀ ਨਾਰੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ ਬਟਵਾਰੇ ਦੀ ਤਰਾਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਬੇਹੱਦ ਕਰੀਬ ਰਹੇ। ਸੁਚੇਤਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਰਹਿਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਉਹ ਨੋਵਾਖਲੀ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਸਾਲ 1963 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੀ ਗਈ। ਸੁਚੇਤਾ ਦਿਲ ਦੀ ਕੋਮਲ ਤਾਂ ਸੀ, ਲੇਕਿਨ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦੇ ਸਮਾਂ ਉਹ ਦਿਲ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸੁਣਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਤਵ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ 62 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਹੜਤਾਲ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ, ਲੇਕਿਨ ਉਹ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨਾਲ ਸੁਲਹ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤਿਆਰ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੁਖ਼ ਵਿੱਚ ਨਰਮਾਈ ਆਈ।

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. S K Sharma (2004), Eminent Indian Freedom Fighters, Anmol Publications PVT. LTD., p. 560, ISBN 9788126118908[permanent dead link]
  2. http://www.sandesh.org/Story_detail.asp?pageID=1&id=48
  3. "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2012-05-02. Retrieved 2014-04-01. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)