ਏਕੁਆਦੋਰ
ਏਕੁਆਦੋਰ, ਅਧਿਕਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਏਕੁਆਦੋਰ ਦਾ ਗਣਰਾਜ (ਸਪੇਨੀ: República del Ecuador ਜਿਸਦਾ ਅੱਖਰੀ ਅਰਥ ਹੈ "ਭੂ-ਮੱਧ ਰੇਖਾ"), ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ ਹੈ ਜਿਸਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਕੋਲੰਬੀਆ, ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਪੇਰੂ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਿਲੇ ਸਮੇਤ ਇਹ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਦੋ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸਰਹੱਦ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ 'ਚ ਸਥਿਤ ਗਾਲਾਪਾਗੋਸ ਟਾਪੂ, ਜੋ ਮੂਲ-ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 1000 ਕਿਮੀ (620 ਮੀਲ) ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹਨ, ਵੀ ਇਸੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਹੀ ਹਨ।
| ਏਕੁਆਦੋਰ ਦਾ ਗਣਰਾਜ República del Ecuador (ਸਪੇਨੀ) |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ਨਆਰਾ: "Dios, patria y libertad" (ਸਪੇਨੀ) "Pro Deo, Patria et Libertate" (ਲਾਤੀਨੀ) "ਰੱਬ, ਜਨਮ-ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਅਜ਼ਾਦੀ" |
||||||
| ਐਨਥਮ: Salve, Oh Patria ਹੇ ਜਨਮ-ਭੂਮੀ, ਤੈਨੂੰ ਸਲਾਮ |
||||||
.svg) |
||||||
| ਰਾਜਧਾਨੀ | ਕੀਤੋ 00°9′S 78°21′W / 0.150°S 78.350°W | |||||
| ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ | ਗੁਆਏਆਕੀਲ | |||||
| ਐਲਾਨ ਬੋਲੀਆਂ | ਸਪੇਨੀ | |||||
| ਜ਼ਾਤਾਂ | ਮੇਸਤੀਸੋ 71.9% ਮੋਂਤੂਬੀਓ 7.4% ਅਫ਼ਰੀਕੀ-ਏਕੁਆਦੋਰੀ 7.2% ਅਮਰੀਕੀ-ਭਾਰਤੀ 7% ਗੋਰੇ 6.1% ਹੋਰ 0.4%[1] |
|||||
| ਡੇਮਾਨਿਮ | ਏਕੁਆਦੋਰੀ[2] | |||||
| ਸਰਕਾਰ | ਇਕਾਤਮਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਗਣਰਾਜ | |||||
| • | ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ | ਰਾਫ਼ਾਏਲ ਕੂਰੇਆ | ||||
| • | ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ | ਲੇਨੀਨ ਮੋਰੇਨੋ | ||||
| • | ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਭਾ ਦਾ ਮੁਖੀ | ਫ਼ੇਰਨਾਂਦੋ ਕੋਰਦੇਰੋ ਕੁਏਵਾ | ||||
| ਕਾਇਦਾ ਸਾਜ਼ ਢਾਂਚਾ | ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਭਾ | |||||
| ਸੁਤੰਤਰਤਾ | ||||||
| • | ਘੋਸ਼ਣਾ | 10 ਅਗਸਤ, 1809 | ||||
| • | ਸਪੇਨ ਤੋਂ | 24 ਮਈ, 1822 | ||||
| • | ਗ੍ਰਾਨ ਕੋਲੰਬੀਆ ਤੋਂ | 13 ਮਈ, 1830 | ||||
| • | ਮਾਨਤਾ | 16 ਫਰਵਰੀ, 1830 | ||||
| ਰਕਬਾ | ||||||
| • | ਕੁੱਲ | 283 km2 (75ਵਾਂ) 106 sq mi |
||||
| • | ਪਾਣੀ (%) | 5 | ||||
| ਅਬਾਦੀ | ||||||
| • | 2011 ਅੰਦਾਜਾ | 15,223,680 (65ਵਾਂ) | ||||
| • | 2010 ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ | 14,483,499[3] | ||||
| • | ਗਾੜ੍ਹ | 52.5/km2 (151ਵਾਂ) 139.4/sq mi |
||||
| GDP (PPP) | 2011 ਅੰਦਾਜ਼ਾ | |||||
| • | ਕੁੱਲ | $127.426 ਬਿਲੀਅਨ[4] | ||||
| • | ਫ਼ੀ ਸ਼ਖ਼ਸ | $8,492[4] | ||||
| GDP (ਨਾਂ-ਮਾਤਰ) | 2011 ਅੰਦਾਜ਼ਾ | |||||
| • | ਕੁੱਲ | $66.381 ਬਿਲੀਅਨ[4] | ||||
| • | ਫ਼ੀ ਸ਼ਖ਼ਸ | $4,424[4] | ||||
| ਜੀਨੀ (2009) | ▼49[5] Error: Invalid Gini value |
|||||
| HDI (2011) | 
0.720Error: Invalid HDI value · 83ਵਾਂ |
|||||
| ਕਰੰਸੀ | ਅਮਰੀਕੀ $2 (USD) |
|||||
| ਟਾਈਮ ਜ਼ੋਨ | ECT, GALT (UTC−5, −6) | |||||
| ਡਰਾਈਵ ਕਰਨ ਦਾ ਪਾਸਾ | right | |||||
| ਕੌਲਿੰਗ ਕੋਡ | +593 | |||||
| ਇੰਟਰਨੈਟ TLD | .ec | |||||
| 1. | ਕੇਚੂਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਮਰੀਕੀ-ਭਾਰਤੀ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇਸੀ ਬਰਾਦਰੀਆਂ ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ। | |||||
| 2. | 200 ਤੱਕ ਸੂਕਰੇ, ਫੇਰ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਅਤੇ ਏਕੁਆਡੋਰੀ ਸੇਂਤਾਵੋ ਸਿੱਕੇ | |||||
ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਟੁਕੜੀਆਂਸੋਧੋ
ਏਕੁਆਦੋਰ 24 ਸੂਬਿਆਂ (ਸਪੇਨੀ: provincias) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਰ ਇੱਕ ਸੂਬੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ:
| ਸੂਬਾ | ਖੇਤਰਫਲ (ਵਰਗ ਕਿਮੀ) | ਅਬਾਦੀ (2010)[6] | ਰਾਜਧਾਨੀ | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | ਆਸੂਆਈ | 8,639 | 702,893 | ਕੁਏਂਕਾ |
| 2 | ਬੋਲੀਵਾਰ | 3,254 | 182,744 | ਗੁਆਰਾਂਦਾ |
| 3 | ਕਾਞਆਰ | 3,908 | 223,463 | ਆਸੋਗੇਸ |
| 4 | ਕਾਰਚੀ | 3,699 | 165,659 | ਤੁਲਕਾਨ |
| 5 | ਚਿਮਬੋਰਾਸੋ | 5,287 | 452,352 | ਰਿਓਬਾਂਬਾ |
| 6 | ਕੋਤੋਪਾਕਸੀ | 6,569 | 406,798 | ਲਾਤਾਕੁੰਗਾ |
| 7 | ਏਲ ਓਰੋ | 5,988 | 588,546 | ਮਾਚਾਲਾ |
| 8 | ਏਸਮੇਰਾਲਦਾਸ | 15,216 | 520,711 | ਏਸਮੇਰਾਲਦਾਸ |
| 9 | ਗਾਲਾਪਾਗੋਸ | 8,010 | 22,770 | ਪੁਏਰਤੋ ਬਾਕੇਰੀਸੂ ਮੋਰੇਨੋ |
| 10 | ਗੁਆਇਆਸ | 17,139 | 3,573,003 | ਗੁਆਇਆਕਿਲ |
| 11 | ਇੰਬਾਬੂਰਾ | 4,599 | 400,359 | ਈਬਾਰਾ |
| 12 | ਲੋਹਾ | 11,027 | 446,743 | ਲੋਹਾ |
| 13 | ਲੋਸ ਰੀਓਸ | 6,254 | 765,274 | ਬਾਬਾਓਇਓ |
| 14 | ਮਾਨਾਬੀ | 18,400 | 1,345,779 | ਪੋਰਤੋਬਿਏਹੋ |
| 15 | ਮੋਰਾਨੋ ਸਾਂਤੀਆਗੋ | 25,690 | 147,886 | ਮਾਕਾਸ |
| 16 | ਨਾਪੋ | 13,271 | 104,047 | ਤੇਨਾ |
| 17 | ਓਰੇਯਾਨਾ | 20,773 | 137,848 | ਪੁਏਰਤੋ ਫ਼੍ਰਾਂਸਿਸਕੋ ਡੇ ਓਰੇਯਾਨਾ |
| 18 | ਪਾਸਤਾਸਾ | 29,520 | 84,329 | ਪੂਈਓ |
| 19 | ਪੀਚਿੰਚਾ | 9,494 | 2,570,201 | ਕੀਤੋ |
| 20 | ਸਾਂਤਾ ਏਲੇਨਾ | 3,763 | 301,168 | ਸਾਂਤਾ ਏਲੇਨਾ |
| 21 | ਸਾਂਤੋ ਡਾਮਿੰਗੋ ਡੇ ਲੋਸ ਸਾਚਿਲਾਸ | 3,857 | 365,965 | ਸਾਂਤੋ ਡਾਮਿੰਗੋ |
| 22 | ਸੁਕੂਮਬਿਓਸ | 18,612 | 174,522 | ਨੂਏਵਾ ਲੋਹਾ |
| 23 | ਤੁੰਗੂਰਾਹੂਆ | 3,334 | 500,775 | ਆਂਬਾਤੋ |
| 24 | ਸਾਮੋਰਾ ਚਿਨਚਿਪੇ | 10,556 | 91,219 | ਸਾਮੋਰਾ |
ਸੂਬੇ ਪਰਗਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜੋ ਅੱਗੋਂ ਪਾਦਰੀ ਖੇਤਰਾਂ (parroquias) 'ਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ਇਲਾਕੇਸੋਧੋ
ਖੇਤਰੀਕਰਨ ਜਾਂ ਜੋਨਬੰਦੀ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੂਬਿਆਂ ਦਾ ਮੇਲ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੀਤੋ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕਰਨ ਹੋ ਸਕੇ। ਏਕੁਆਦੋਰ ਵਿੱਚ 7 ਖੇਤਰ ਹਨ ਜੋ ਹੇਠ-ਲਿਖਤ ਸੂਬਿਆਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਹਨ:
- ਖੇਤਰ 1: ਏਸਮੇਰਾਲਦਾਸ, ਕਾਰਚੀ, ਇੰਬਾਬੂਰਾ ਅਤੇ ਸੁਕੂਮਬਿਓਸ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਹਿਰ: ਈਬਾਰਾ
- ਖੇਤਰ 2: ਪੀਚਿੰਚਾ, ਨਾਪੋ ਅਤੇ ਓਰੇਯਾਨਾ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਹਿਰ: ਟੇਨਾ
- ਖੇਤਰ 3: ਚਿੰਬੋਰਾਸੋ, ਤੁੰਗੂਰਾਹੂਆ, ਪਾਸਤਾਸਾ ਅਤੇ ਕੋਤੋਪਾਕਸੀ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਹਿਰ: ਆਂਬਾਤੋ
- ਖੇਤਰ 4: ਮਾਨਾਬੀ, ਗਾਲਾਪਾਗੋਸ ਅਤੇ ਸਾਂਤੋ ਡਾਮਿੰਗੋ ਡੇ ਲੋਸ ਸਾਚੀਲਾਸ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਹਿਰ: ਸਿਊਦਾਦ ਆਲਫ਼ਾਰੋ
- ਖੇਤਰ 5: ਸਾਂਤਾ ਏਲੇਨਾ, ਗੁਆਇਆਸ, ਲੋਸ ਰਿਓਸ ਅਤੇ ਬੋਲੀਵਾਰ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਹਿਰ: ਮੀਲਾਗ੍ਰੋ
- ਖੇਤਰ 6: ਕਾਞਾਰ, ਆਜ਼ੂਆਈ ਅਤੇ ਮੋਰੋਨਾ ਸਾਂਤਿਆਗੋ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਹਿਰ: ਕੂਏਨਕਾ
- ਖੇਤਰ 7: ਏਲ ਓਰੋ, ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਜ਼ਾਮੋਰਾ ਚਿੰਚਿਪੇ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਹਿਰ: ਲੋਹਾ
ਕੀਤੋ ਅਤੇ ਗੁਆਇਆਕੀਲ ਮਹਾਂਨਗਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ।
ਅਬਾਦੀ ਘਣਤਾਸੋਧੋ
ਜਿਆਦਾਤਰ ਏਕੁਆਡੋਰੀ ਗੱਭਲੇ ਸੂਬਿਆਂ, ਐਂਡੇਸ ਪਹਾੜਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਤਟ ਦੇ ਲਾਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰਬਲੇ ਪਾਸੇ (ਏਲ ਓਰਿਏਂਤੇ) ਦੇ ਤਪਤ-ਖੰਡੀ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਿਰਲੀ ਅਬਾਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ 3% ਅਬਾਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
Population cities (2010)[6]
| ਏਕੁਆਦੋਰ ਦੇ ਮਹਾਂਨਗਰ | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
ਸ਼ਹਿਰ | ਸੂਬਾ | ਅਬਾਦੀ |
| ||||
| 1 |  |
ਗੁਆਇਆਕੀਲ |  |
ਗੁਆਇਆਸ | 2291158 | |||
| 2 |  |
ਕੀਤੋ |  |
ਪੀਚਿੰਚਾ | 1619146 | |||
| 3 |  |
ਕੂਏਨਕਾ |  |
ਆਜ਼ੂਆਈ | 331888 | |||
| 4 |  |
ਸਾਂਤੋ ਡਾਮਿੰਗੋ |  |
ਸਾਂਤੋ ਡਾਮਿੰਗੋ ਡੇ ਲੋਸ ਸਾਚੀਲਾਸ | 305632 | |||
| 5 |  |
ਮਾਚਾਲਾ |  |
ਏਲ ਓਰੋ | 241606 | |||
| 6 |  |
ਡੂਰਾਨ | |
ਗੁਆਇਆਸ | 235769 | |||
| 7 |  |
ਪੋਰਤੋਬੀਏਹੋ |  |
ਮਾਨਾਬੀ | 223086 | |||
| 8 |  |
ਮਾਂਤਾ | |
ਮਾਨਾਬੀ | 221122 | |||
| 9 |  |
ਲੋਹਾ | |
ਲੋਹਾ | 180617 | |||
| 10 |  |
ਆਂਬਾਤੋ | |
ਤੁੰਗੂਰਾਹੂਆ | 178538 | |||
_from_Turi.jpg)
2010 ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਦਰਜਾ[7]
ਹਵਾਲੇਸੋਧੋ
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedethn - ↑ "Ecuador". Merriam-webster.com. Retrieved 2012-02-24.
- ↑ Ecuadorian census held on November 28, 2010. inec.gob.ec
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Ecuador". International Monetary Fund. Retrieved 2012-04-18.
- ↑ "Gini Index". World Bank. Retrieved March 2, 2011.
- ↑ 6.0 6.1 Censo de 2010. inec.gob.ec
- ↑ "Resultados Nacionales Censo de Población y Vivienda". Inec.gob.ec. Retrieved 2012-02-24.