ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਦੇਵੀ
ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਟੈਗੋਰ (26 ਜੁਲਾਈ 1850-1 ਅਕਤੂਬਰ 1941) ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪਡ਼ਾਅ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸਤਿਏਂਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋਰਾਸਾਂਕੋ ਟੈਗੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਵੰਸ਼ ਸੀ। ਉਹ ਅੱਜ ਸਾਡ਼ੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ੈਲੀ, ਬ੍ਰਹਮਿਕਾ ਸਾਡ਼ੀ, ਦੋਵਾਂ ਰਵਾਇਤੀ ਬੰਗਾਲੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ, ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਤੇ ਪਾਰਸੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਉਸ ਨੂੰ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1]
ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਟੈਗੋਰ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਮੁਖੋਪਾਧਿਆਏ 26 ਜੁਲਾਈ 1850 ਜੇਸੋਰ, ਬੰਗਾਲ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ |
| ਮੌਤ | 1 ਅਕਤੂਬਰ 1941 (ਉਮਰ 91) |
| ਨਾਗਰਿਕਤਾ | ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | |
| ਬੱਚੇ | ਇੰਦਰਾ ਦੇਵੀ ਚੌਧਰਾਨੀ ਸੁਰੇਂਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ |
| ਪਰਿਵਾਰ | ਟੈਗੋਰ ਪਰਿਵਾਰ |
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਦਾ ਜਨਮ ਬੰਗਾਲ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ (ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼) ਦੇ ਜੈਸੋਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨਰਿੰਦਰਪੁਰ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਭੈਚਰਣ ਮੁਖੋਪਾਧਿਆਏ ਅਤੇ ਨਿਸਤਰੀਨੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਭੈਚਰਣ, ਇੱਕ ਕੁਲਿਨ ਬ੍ਰਾਹਮਣ, ਇੱਕੋ ਪਿਰਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਕੇ ਇੱਕ ਬਾਹਰਲੀ ਜਾਤੀ ਦਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰਿਵਾਜ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੱਤ ਜਾਂ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 1857 ਵਿੱਚ ਦੇਬੇਂਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰ, ਸਤਿੰਦਰਨਾਥ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।[2] ਜੈਸੋਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੁੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਉਲਟ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਜੋਰਾਸਾਂਕੋ ਵਿਖੇ ਟੈਗੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਖਤ ਪਰਦੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸੀਮਤ ਪਾਇਆ।[3] 1862 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ (ਆਈ. ਸੀ. ਐੱਸ.) ਲਈ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੋਬੇਸ਼ਨਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਸਤਿੰਦਰਨਾਥ ਨੇ ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਹਿਮਤੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।[4] ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ, ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਦੇ ਜੀਜਾ ਹੇਮੇਂਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬ੍ਰਹਮੋ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਯੁਧਿਆਨਾਥ ਪਕਰਾਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[5] ਸਿਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੰਨ 1864 ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਸੱਤਿਏਂਦਰਨਾਥ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਉੱਤੇ, ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਚਲੀ ਗਈ।[6]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "How Jnanadanandini Devi taught Bengali working women to wear the Sari". 4 July 2022.
- ↑ Sengupta, p. 74
- ↑ Devi, Jnanadanandini (2012). Puratani [Memoirs] (in Bengali). Ananda Publishers. p. 17. ISBN 978-93-5040-066-1.
- ↑ Sengupta, p. 75
- ↑ Deb, p. 18
- ↑ Bandyopadhyay, Hiranmay (1966). Thakurbarir Katha ঠাকুরবাড়ির কথা (in Bengali). Sishu Sahitya Samsad. pp. 98–104. ISBN 81-7476-355-4.
ਹੋਰ ਪਡ਼੍ਹੋ
ਸੋਧੋ- Jnanadanandini Devi, Puratoni (Memoirs), Ananda Publishers (2012) ISBN 978-93-5040-066-1
- Indira Devi Chaudhurani & Anathnath Das (ed.), Smritisamput, Viswabharati (1997) ISBN 978-81-7522-427-8
- Sarala Devi Chaudhurani, Jeebaner Jharapata, Dey's Publishing (2007) ISBN 978-81-295-1506-3
- Rabindranath Tagore, Yurope Prabasir Patra Viswabharati (1973) ISBN 978-81-7522-460-5
- Rabindranath Tagore, Jeebansmriti, Viswabharati (1953) ISBN 978-81-7522-512-1
- Prasanta Kumar Pal, Rabi-Jeebani Ananda Publishers (1990) ISBN 81-7066-239-7
- Hiranmay Bandopadhyay, Thakurbarir Katha, Sishu Sahitya Sansad (1995) ISBN 978-81-212-0488-0
- Chitra Deb, Thakurbarir Andarmahal, Ananda Publishers (2010) ISBN 81-7566-322-7
- Samir Sengupta, Rabindranather Atmiyaswajan, Sishu Sahitya Sansad (2005) ISBN 81-7955-061-3
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ- https://web.archive.org/web/20150724120830/http:// www. bdlinks. net/biography/Jnanadanandini-Devi.php
- http://en.banglapedia.org/index.php?title=Devi, _ ਗਿਆਨਦਾਨੰਦਿਨੀ
- http://www.southasiamail.com/news.php?id=74757
- http://www.dailypioneer.com/vivacity/tagore-woman-and-her-tales.html
- http://vintageindianclothing.tumblr.com/post/31690135816/the-brahmika-sari
- http://en.banglapedia.org/index.php?title=Bamabodhini_Patrika