ਚੰਦਗੀ ਰਾਮ
ਚੰਦਗੀ ਰਾਮ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Chandgi Ram; 9 ਨਵੰਬਰ 1937 - 29 ਜੂਨ 2010), ਜਿਸਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮਾਸਟਰ ਚਾਂਗੀ ਰਾਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਫ੍ਰੀ ਸਟਾਈਲ ਪਹਿਲਵਾਨ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1970 ਦੀਆਂ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ 1972 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੁਕੀਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਰਵਾਇਤੀ ਭਾਰਤੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਰਗਰਮ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਹਿੰਦ ਕੇਸਰੀ, ਭਾਰਤ ਕੇਸਰੀ, ਭਾਰਤ ਭੀਮ, ਰੁਸਤਮ-ਏ-ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਮਹਾਂ ਭਾਰਤ ਕੇਸਰੀ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ ਸਨ।
ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਕੰਮ ਲਈ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ, ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਕੋਚ ਬਣ ਗਏ।
ਸੰਨ 1969 ਵਿਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ (ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ) ਨੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿਚ ਉਸਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਲਈ ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਰਵਉਚ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ - ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਰਾਮ ਵਿਚ ਨਵੰਬਰ 1937 ਨੂੰ 9 ਦਾ ਜਨਮ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿਸਾਰ ਦੇ ਸਿਸਾਈ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਹਿਸਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਹਰਿਆਣਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੁਸ਼ਤੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1961 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣ ਗਿਆ।[1][2] ਉਸਨੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ ਸਨ।[3]
ਰਾਮ, ਜੋ ਕਿ ਮਾਸਟਰ ਚੰਦਗੀ ਰਾਮ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ, ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਕ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਜਾਟ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਵਧੀਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸਪੋਰਟਸ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।[4]
ਕਰੀਅਰ
ਸੋਧੋਰਾਮ 1961 ਵਿਚ ਅਜਮੇਰ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੌਮੀ ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣਿਆ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜਲੰਧਰ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਦੁਬਾਰਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।[2] ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਸ਼ੁਕੀਨ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ, ਪਰੰਤੂ ਉਹ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਰਵਾਇਤੀ ਭਾਰਤੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਰਗਰਮ ਰਿਹਾ, ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ ਹਿੰਦ ਕੇਸਰੀ, ਭਾਰਤ ਕੇਸਰੀ, ਭਾਰਤ ਭੀਮ, ਰੁਸਤਮ-ਏ-ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਕੇਸਰੀ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਖ਼ਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਸੰਨ 1969 ਵਿਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ (ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ) ਨੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿਚ ਉਸਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਲਈ ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ।[5]
1970 ਦੀਆਂ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ 100 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੇ ਤਗਮੇ ਜੇਤੂ ਈਰਾਨ ਦੇ ਅਬੋਫਾਜ਼ਲ ਅਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸ਼ਿਜ਼ੁਓ ਯਾਦਾ ਨੂੰ, ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤ ਕੇ ਹਰਾਇਆ।[5][6]
1972 ਦੇ ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕਸ ਲਈ, ਉਹ ਹੇਠਲੇ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 90 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਫ੍ਰੀ ਸਟਾਈਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਜਾਰਜ ਸੌਂਡਰਜ਼ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਿਆ। ਆਖਰੀ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਗੇਨਾਡੀ ਸਟ੍ਰੈਕੋਵ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਅਗਲਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਗੁਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[7]
ਅਵਾਰਡ
ਸੋਧੋਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Asian games medallist Chandgi Ram passes away". Hindustan Times. 30 June 2010. Archived from the original on 28 June 2016. Retrieved 2 September 2016.
- ↑ 2.0 2.1 Duggal, Saurabh (June 2010). "Haryana: In the service of the nation" (PDF). Haryana Review. 24 (6). Government of Haryana: 36. Archived from the original (PDF) on 11 April 2016. Retrieved 2 September 2016.
- ↑ Sengupta, Rudraneil (29 September 2014). "Six Ways to Break the Shackles". United World Wrestling. Archived from the original on 5 January 2015. Retrieved 2 September 2016.
- ↑ "Kalmadi condoles death of wrestler Chandgi Ram". Zee News. PTI. 29 June 2010. Archived from the original on 14 August 2016. Retrieved 2 September 2016.
- ↑ 5.0 5.1 "1970 Asian Games champion wrestler Chandgi Ram passes away". The Times of India. Press Trust of India. 29 June 2010. Archived from the original on 28 June 2016. Retrieved 2 September 2016.
- ↑ "Asian Games: Freestyle Seniors: 1970-12-10 Bangkok (THA): 100.0 kg". iat.uni-leipzig.de. United World Wrestling. Archived from the original on 14 August 2016. Retrieved 2 September 2016.
- ↑ "Die Spiele: Volume 3: The competitions" (PDF). LA84 Foundation: 138. Archived from the original (PDF) on 6 January 2016.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "Arjun Award Winners for "Wrestling"". yas.nic.in. Ministry of Youth Affairs and Sports. Archived from the original on 23 January 2015. Retrieved 2 September 2016.
- ↑ "Padma Shri Awardees". India.gov.in. Government of India. Archived from the original on 8 December 2015. Retrieved 2 September 2016.