ਤਪਤੀ
ਤਪਤੀ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, tapatī) ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੱਖਣ ਦੀ ਮਾਂ-ਦੇਵੀ ਤਪਤੀ ਨਦੀ ਦੀ ਦੇਵੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੱਖਣੀ ਸੂਰਜ ਦਾ ਘਰ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਪਤੀ ਸੂਰਜ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਸੀ ਅਤੇ ਛਾਇਆ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[1]
| ਤਪਤੀ | |
|---|---|
| ਮਾਨਤਾ | ਦੇਵੀ, ਨਦੀ ਦੇਵੀ |
| ਨਿਵਾਸ | ਸੂਰਿਆਲੋਕ |
| ਮੰਤਰ | ਓਮ ਸੂਰਿਆ ਪੁੱਤਰੀ ਮਾਂ ਤਾਪੀ ਨਮਹ |
| ਚਿੰਨ੍ਹ | ਪਾਣੀ |
| ਵਾਹਨ | ਮੱਛੀ |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਮਾਤਾ ਪਿੰਤਾ | ਸੂਰਿਆ ਅਤੇ ਛਾਇਆ |
| ਭੈਣ-ਭਰਾ | ਸ਼ਾਨੀ, ਭੱਦਰ, ਯਾਮੀ, ਯਮ, ਅਸ਼ਵਿਨ |
| Consort | ਸਮਵਰਨਾ |
ਤਪਤੀ ਨਾਂ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ "ਗਰਮੀ ਕਰਨਾ", "ਗਰਮ", "ਸਾੜਨਾ" ਹੈ।[2][3]
ਪੂਜਾ ਦੇ ਢੰਗ
ਸੋਧੋਕਿਉਂਕਿ ਤਪਤੀ ਨਦੀ ਦਾ ਨਾਮ ਤਪਤੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੋਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਹਿੰਦੂ ਪਾਠਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇ ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਦੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੂਜਦੇ ਹਨ।[4]
ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ
ਸੋਧੋਹਿੰਦੂ ਹਵਾਲੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਪਤੀ ਦੇ ਕਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ 'ਚ ਸੂਰਿਆ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਛਾਇਆ ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਵਰਨਾਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਰੁ ਦੀ ਮਾਂ ਹੈ। ਉਹ ਯਾਮੀ ਅਤੇ ਭੱਦਰ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਸੀ ਸਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਸ਼ਾਨੀ ਅਤੇ ਯਮ ਸਨ।[5][6]
ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ
ਸੋਧੋਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਕੁਟਿਅੱਟਮ ਡਰਾਮਾ ਪਰੰਪਰਾ 'ਚ ਤਪਤੀਸਮਵਰਨਾਨ ਜਿਹੇ ਡਰਾਮੇ ਬਣਾਏ ਜਿਸ 'ਚ ਦੋਵੇਂ ਮਹਾਨ ਪਾਤਰਾਂ ਕੌਰਵ ਰਾਜਾ ਸਮਵਰਨਾਨ ਅਤੇ ਤਪਤੀ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਕਈ ਨਾਟਕ ਖੇਡੇ ਗਏ।[7]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000A-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000B-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000C-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000000D-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ "Tapati - AncientVoice". ancientvoice.wikidot.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2017-12-06.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000010-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000011-QINU`"'</ref>" does not exist.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.