ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਦੀਦੀ ਕੰਟਰੈਕਟਰ

ਜਰਮਨ-ਅਮਰੀਕੀ ਆਰਕੀਟੈਕਟ

ਡੇਲੀਆ ਨਾਰਾਇਣ "ਦੀਦੀ" ਕੰਟਰੈਕਟਰ (née ਕਿੰਜਿੰਗਰ; 1929 – 5 ਜੁਲਾਈ, 2021) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਸੀ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟਿਕਾਊ ਇਮਾਰਤ,[1][2][3][4][5] ਬਣਾਉਣ ਤਹਿਤ ਅਡੋਬ, ਬਾਂਸ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਲਈ ਪੱਥਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੀ।[6]

ਦੀਦੀ ਕੰਟਰੈਕਟਰ
ਕੰਟਰੈਕਟਰ 2019 ਵਿੱਚ
ਜਨਮ
ਡੇਲੀਆ ਕਿਨਜ਼ਿੰਗਰ

1929
ਮਿਨੇਪੋਲਸ, ਮਿੰਨੇਸੋਤਾ, ਯੂ.ਐਸ.
ਮੌਤ(2021-07-05)ਜੁਲਾਈ 5, 2021 (91 ਸਾਲ)
ਸਿੱਧਬਰੀ, ਭਾਰਤ
ਸਿੱਖਿਆਕੋਲੋਰਾਡੋ ਬੋਲਡਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸਿਖਿਅਤ
ਪੇਸ਼ਾਆਰਕੀਟੈਕਟ
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟਿਕਾਊ ਇਮਾਰਤ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀਨਰਾਇਣ ਕੰਟਰੈਕਟਰ
ਬੱਚੇਕਿਰਿਨ ਨਰਾਇਣ
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾਐਡਮੰਡ & ਐਲਿਸ ਫਿਸ਼ ਕਿਨਜ਼ਿੰਗਰ

ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਡੇਲੀਆ ਕਿੰਜਿੰਗਰ [2] ਦਾ ਜਨਮ ਮਿਨੀਆਪੋਲਿਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।[7] ਉਹ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇਵਾਦੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਐਡਮੰਡ ਕਿੰਜਿੰਗਰ ਅਤੇ ਐਲਿਸ ਫਿਸ਼ ਕਿੰਜਿੰਗਰ ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਦੋਵੇਂ ਬੌਹੌਸ ਲਹਿਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ।[2] ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਜਰਮਨ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਡੇਨ ਦੇ ਗ੍ਰੈਂਡ ਡਚੀ, ਪੋਫੋਰਜ਼ਾਈਮ ਤੋਂ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਮਰੀਕਨ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ 1927 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਿਨੀਆਪੋਲਿਸ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਜਰਮਨੀ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ 1933 ਵਿੱਚ ਪੈਰਿਸ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ 1935 ਵਿੱਚ ਵਾਕੋ, ਟੈਕਸਾਸ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਬੇਲਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਕਲਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਬਣੇ ਸਨ।[8]

ਉਹ ਨਿਊ ਮੈਕਸੀਕੋ ਅਤੇ ਟੈਕਸਾਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲਈ।[5] ਉਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਹੰਸ ਹੋਫਮੈਨ ਦੁਆਰਾ ਕਲਾ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ[2] ਅਤੇ ਫਿਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਬੋਲਡਰ, [3] ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ, ਭਾਰਤੀ ਬਿਲਡਿੰਗ ਠੇਕੇਦਾਰ ਨਰਾਇਣ ਠੇਕੇਦਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਉਹ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ।[3][7] ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਾਂਗੜਾ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ।[3]

ਕੰਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਧੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਕਿਰਿਨ ਨਰਾਇਣ ਹੈ। ਨਾਰਾਇਣ ਨੇ ਆਪਣੀ ਯਾਦ ' ਮਾਈ ਫੈਮਿਲੀ ਐਂਡ ਅਦਰ ਸੇਂਟਸ ' ਵਿੱਚ, ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਜੁਹੂ ਵਿੱਚ ਬੀਚਸਾਈਡ ਕੰਪਾਊਂਡ ਵਿੱਚ, ਕੰਟਰੈਕਟਰ ਪਰਿਵਾਰ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੈਕਟਰ ਇੱਕ ਯੁਵਾ ਹੋਸਟਲ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸੈਲੂਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚਲਾਉਂਦੀ ਸੀ।[9] ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਦੇਵੇਂਦਰ ਕੰਟਰੈਕਟਰ, ਵੀ ਇੱਕ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।[10]

ਕੰਟਰੈਕਟਰ ਦੀ 5 ਜੁਲਾਈ 2021 ਨੂੰ ਸਿੱਧਬਾੜੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ 91 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[11]

ਇਮਾਰਤਾਂ ਸੋਧੋ

 
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ 2019 ਵਿੱਚ ਦੀਦੀ ਕੰਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ।

ਕੰਟਰੈਕਟਰ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਸਿਖਾਅਕ ਸੀ ਅਤੇ ਨਿੱਕੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੀ ਫਰੈਂਕ ਲੋਇਡ ਰਾਈਟ ਦੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜੋ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਦੇ ਉਲਟ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਕੁਦਰਤੀ ਸਥਾਨਕ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ, ਬਾਂਸ ਅਤੇ ਪੱਥਰ, ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਦੇਵਦਾਰ ਦੀ ਲੱਕੜ ਦੇ ਨਾਲ ਬਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤੱਤ ਵਜੋਂ ਪੌੜੀਆਂ ਦੀ ਅਕਸਰ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲੱਭੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ 15 ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਠਾ ਪੇਂਡੂ ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਕੇਂਦਰ, ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਨਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਪਬਲਿਕ ਪਾਲਿਸੀ ਐਂਡ ਪਾਲੀਟਿਕਸ, ਅਤੇ ਬੀੜ ਵਿੱਚ ਧਰਮਾਲਿਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[1][3]

ਮਾਨਤਾ ਸੋਧੋ

ਕੰਟਰੈਕਟਰ ਦੋ ਫ਼ੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ, ਅਰਥ ਕਰੂਸੇਡਰ (2016), [4] ਅਤੇ ਦੀਦੀ ਕੰਟਰੈਕਟਰ: ਮੈਰੀਿੰਗ ਦ ਅਰਥ ਟੂ ਦ ਬਿਲਡਿੰਗ (2017) ਆਦਿ।[2] ਉਹ 2017 ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਕਲਾਕਾਰ, ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਏਸ਼ੀਆ ਲਾਈਫ ਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਜੇਤੂ ਸੀ।[4]

2019 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ।[6][12]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. ↑ 1.0 1.1 Rao, Parikshit (September 13, 2017), "Meet the octogenarian architect who speaks the language of mud and clay", Architectural Digest
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Giaracuni, Steffi (2017), Didi Contractor: Marrying the Earth to the Building
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 "Didi Contractor: A Self-Taught Architect Who Builds In Mud, Bamboo & Stone", World Architecture, May 11, 2018
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Farida, Syeda (March 22, 2018), "This Self-Taught Octogenarian Has Been Creating Sustainable Homes for 30 Years!", The Better India
  5. ↑ 5.0 5.1 Varghese, Shiny (January 14, 2018), "Unto the Earth: Didi Contractor's oeuvre is a story of rare beauty", The Indian Express
  6. ↑ 6.0 6.1 "Didi Contractor Receives India's Highest Civilian Honor for Women", Earthville, March 21, 2019, archived from the original on August 13, 2020, retrieved March 20, 2022
  7. ↑ 7.0 7.1 "Dokumentarfilm / "Earth Crusader" – vom Bauen mit Lehm", bba (in ਜਰਮਨ), July 10, 2017, archived from the original on ਜੁਲਾਈ 9, 2021, retrieved ਮਾਰਚ 20, 2022
  8. ↑ Edmund Daniel Kinzinger (1888–1963) / Paris, Seinebrücke und Häuser, 1913 (in ਜਰਮਨ), Staatsgalerie Stuttgart, 2016
  9. ↑ Patel, Bhaichand (November 10, 2008), "An Old Haunt: A tale of turbulent adolescence and life in a bicultural household, we visit '60s Bombay and a mystic's haven", Outlook
  10. ↑ Zimmerman, Nancy (August 5, 2020), "Architecture for the Senses", Trend
  11. ↑ Varghese, Shiny (July 6, 2021), "Didi Contractor, champion of low-waste buildings, is no more", The Indian Express
  12. ↑ Pandit, Ambika (March 8, 2019), "From masons, barbers to creators of forests and sustainable homes, nari shakti takes charge", Times of India


ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ

"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਦੀਦੀ_ਕੰਟਰੈਕਟਰ&oldid=707646" ਤੋਂ ਲਿਆ