ਮੇਂਢਰ ਤਹਿਸੀਲ
ਮੇਂਢਰ ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੁੰਛ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਇੱਕ ਤਹਿਸੀਲ (ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ) ਹੈ। ਇਹ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੀਰ ਪੰਜਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਤਲਹਟੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮੇਂਢਰ ਤਹਿਸੀਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਮੇਂਢਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪੁੰਛ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ 54 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜੰਮੂ ਤੋਂ 425 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਮੇਂਢਰ
ਧਰਮਸਾਲ | |
|---|---|
ਤਹਿਸੀਲ | |
  ਮੇਂਢਰ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ  ਮੇਂਢਰ ਮੇਂਢਰ (ਭਾਰਤ) | |
| ਗੁਣਕ: 33°36′N 74°07′E / 33.60°N 74.11°E | |
| ਦੇਸ਼ |  ਭਾਰਤ |
| ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |  ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਪੁੰਛ |
| ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ | ਮੇਂਢਰ |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |
| • ਅਧਿਕਾਰਤ | ਡੋਗਰੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਹਿੰਦੀ, ਕਸ਼ਮੀਰੀ, ਉਰਦੂ |
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (ਆਈਐਸਟੀ) |
| ਪਿੰਨ ਕੋਡ | 185211 |
| ਟੈਲੀਫੋਨ ਕੋਡ | 01965 |
| ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ | JK-12 |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | poonch |
.jpg)
ਭੂਗੋਲ
ਸੋਧੋਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 19–35 °C (66–95 °F) ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 9 °C (48 °F) ਹੈ। ਫਰਵਰੀ 13 °C (55 °F) ਹੈ ; ਮਾਰਚ 19 °C (66 °F) ਹੈ ; 24 °C (75 °F) ਅਪ੍ਰੈਲ ਹੈ ; ਅਤੇ ਮਈ 30 °C (86 °F) ਹੈ ।
ਜਨਸੰਖਿਆ
ਸੋਧੋਭਾਰਤ ਦੀ 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮੇਂਢਰ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਕੁੱਲ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਆਬਾਦੀ 112,723 ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 57,723 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 55,000 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਹਾੜੀ, ਗੁੱਜਰ, ਬਕਰਵਾਲ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਦੋ ਬਲਾਕ ਹਨ; ਬਾਲਾਕੋਟ ਤੇ ਮੇਂਢਰ। ਮੇਂਢਰ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 50 ਪਿੰਡ ਅਤੇ 50 ਨਗਰ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਹਨ।
ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੇ ਸਥਾਨ
ਸੋਧੋਜ਼ਿਆਰਤ ਪੀਰ ਫਤਿਹ ਸ਼ਾਹ ਦਰਿਆ: ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮਨਕੋਟ ਦੋਬਰਾਜ ਵਿਖੇ ਮੇਂਢਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਅਸਥਾਨ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜਾਂ ਅਤੇ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਉਰਸ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ।, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਂਢਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕ ਉਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੀਰ ਫਤਹਿ ਸ਼ਾਹ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦੇ ਹਨ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਘਾਟੀ
ਸੋਧੋਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਘਾਟੀ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਜੰਗਲੀ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮੇਂਢਰ ਤੋਂ 30 km (19 mi) ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ।[2] ਸਾਈਟ ਇਸਦੇ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਇਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਾਰਨ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ। ਜਿਥੇ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਰਤ ਛੋਟੇ ਸ਼ਾਹ ਸਾਹਿਬ
ਸੋਧੋਜ਼ਿਆਰਤ ਛੋਟੇ ਸ਼ਾਹ ਸਾਹਿਬ ਮੇਂਢਰ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਖੀ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ੀਰਤ ਸੰਤ ਸਖੀ ਪੀਰ ਛੋਟੇ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਕੁਝ ਸੌ ਗਜ਼ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੇ ਖੰਡਰ ਪਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਂਡਵਾਂ ਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3] ਜ਼ਿਆਰਤ ਮੀਆਂ ਪੀਰੂ ਸਾਹਿਬ: ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਕਸ਼ਬਲਰੀ ਪਹਾੜੀ ਦੀ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮੇਂਢਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉੱਚੇ ਅਤੇ ਬਰਫੀਲੇ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਰਾਮ ਕੁੰਡ
ਸੋਧੋਰਾਮ ਕੁੰਡ ਪੁੰਛ ਖੇਤਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਛਾਜਲਾ,ਮੇਂਧਰ ਤੋਂ 6 km (3.7 mi) ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ 724 ਅਤੇ 761 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲਲਿਤਾਦਿਤਿਆ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ[4] ਮੰਦਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਪਵਿੱਤਰ ਤਾਲਾਬ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਮਕੁੰਡ, ਲਛਮਣਕੁੰਡ ਅਤੇ ਸੀਤਾਕੁੰਡ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਮਕੁੰਡ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਝਰਨਾ ਵੀ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਰਾਮਕੁੰਡ 8–19 km (5.0–11.8 mi) ਹੈ ਮੇਂਢਰ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਤੋਂ। ਤੀਰਥ ਯਾਤਰੀ ਮਾਰਚ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਚੈਤਰ ਚੌਦਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।[5]
ਪਿੰਡ
ਸੋਧੋਗੋਹਲੜ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ ਮੇਂਢਰ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਦਫ਼ਤਰ ਗੋਹਲੜ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਗੋਹਲੜ ਟਾਊਨ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਸ.ਡੀ.ਐਮ ਦਫ਼ਤਰ, ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਦਫ਼ਤਰ ਤਹਿਸੀਲ ਦਫ਼ਤਰ, ਬੱਸ ਅੱਡਾ,ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਤਹਿਸੀਲ ਮੇਂਢਰ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਦਫ਼ਤਰ ਗੋਹਲੜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ ਗੋਹਲੜ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਮਸਜਿਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਟੋਪਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ ਮੇਂਢਰ ਤੋਂ 4 km (2.5 mi) ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਟੋਪਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਇੱਥੇ 1965 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ 5 ਗੋਰਖਾ ਰਾਈਫਲਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਲੜੀ ਗਈ ਸੀ।
ਸਲਵਾਹ ਇਹ ਮੇਂਢਰ ਦੀ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਛੋਟੀ ਘਾਟੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਭਗ ਮੇਂਢਰ ਕਸਬੇ ਤੋਂ 7 ਕਿ.ਮੀ. ਦੱਖਣ ਤੋਂ ਜੁਗਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਦਾਨਾ ਸ਼ਾਹਸਤਰ ਪਹਾੜ ਦੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟੋਪਾ, ਮੇਂਢਰ ਅਤੇ ਭੇਰਾ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਹਨ। ਜੁਗਲ, ਮਨਕੋਟ, ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਕੈਨੇਟੀ, ਬੋਨਾਲਾ ਕਲਾਬਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਸੂਰਨਕੋਟ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਹੈ। ਥਰਪੁਰ ਥੇਰ ਪਰਬਤ ਦੀ ਸਿਖਰ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਖਰਬਾਨੀ ਇਸ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਾਨਾ ਸ਼ਾਹਸਤਾਰ ਲਗਭਗ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ 8ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਸਕੂਲ ਇਕ ਹਾਇਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਇੱਕ ਮਿੰਨੀ ਸਟੇਡੀਅਮ, ਇੱਕ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰ, 3 ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ, 4 ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਅਤੇ 3 ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਹਨ।
.jpg)
.jpg)
ਮਨਕੋਟ ਪਿੰਡ ਵੀ ਮੇਂਢਰ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਮਨਕੋਟ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਡਿਫੈਂਸ ਕੈਂਪ ਹੈ ਜੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਬਲਨੋਈ ਵੀ ਤਹਿਸੀਲ ਮੇਂਢਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪਿੰਡ ਹੈ। 1947 ਦੀ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਲਨੋਈ ਦੇ ਲੋਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ।
ਚੱਕ ਬਨੋਲਾ ਪਿੰਡ ਮੇਂਢਰ ਤੋਂ 15 ਕਿ.ਮੀ. ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਉਪਜਾਊ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਚੱਕ ਬਨੋਲਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 1500 ਹੈ (2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾਂ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ।
ਕਾਲਾਬਨ ਮੇਂਢਰ ਦਾ ਇੱਕ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦਾ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਮੇਂਢਰ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।
ਸਾਗਰਾ ਇਹ ਪਿੰਡ ਮਾਨਕੋਟ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮੰਢੇਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੰਢੇ ਵਸਿਆ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਮੇਂਢਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 13 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੋ ਖੇਡ ਮੈਦਾਨ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸਾਗਰਾ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਆਵਾਜਾਈ
ਸੋਧੋਹਵਾ
ਸੋਧੋਪੁੰਛ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਪੁੰਛ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਮੇਂਢਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਦਾ ਸ਼ੇਖ ਉਲ-ਆਲਮ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੁੰਛ ਤੋਂ 175 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਰੇਲ
ਸੋਧੋਮੇਂਢਰ ਸ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਕੋਈ ਰੇਲ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੰਮੂ-ਪੁੰਛ ਲਾਈਨ ਵਿਛਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਜੋ ਜੰਮੂ ਨੂੰ ਪੁੰਛ ਨਾਲ ਰੇਲਵੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦੇਵੇਗੀ। ਮੇਂਢਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਜੰਮੂ ਤਵੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਮੇਂਢਰ ਤੋਂ 210 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਰੋਡ
ਸੋਧੋਇਹ ਸ਼ਹਿਰ NH 144A ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੰਤਰ-ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸੜਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੋਰ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੱਛਲ ਤੋਂ ਐਰੀ ਪੁਲ ਵਾਇਆ ਬਾਈਪਾਸ ਸੜਕ ਉਸਾਰੀ ਅਧੀਨ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
ਸੋਧੋ- ਪੁੰਛ
- ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ
- ਰਾਜੌਰੀ
- ਸੁਰੰਕੋਟ
- ਜੰਮੂ
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Mendhar Tehsil Population". Census India. Retrieved 10 July 2021.
- ↑ Krishna Ghati Archived 2019-04-23 at the Wayback Machine., Holiday IQ, Retrieved 2016-04-16.
- ↑ Muslim religious places, Poonch district government, Retrieved 2016-04-16.
- ↑ Ramkund Mandir in Poonch, Kashir Paradise, Retrieved 2016-04-16.
- ↑ Hindu shrines Archived 2014-04-21 at the Wayback Machine., Poonch district government, Retrieved 2016-04-16.