ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ
ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ (याक्षिणी Sanskrit yakṣiṇī ਜਾਂ ਯਾਕਸੀ ; Pali yakkhiṇī ਜਾਂ yakkhī) ਹਿੰਦੂ, ਬੋਧੀ, ਅਤੇ ਜੈਨ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੀ ਮਿਥਕ, ਅਪਸਰਾਵਾਂ ਵਰਗੀ ਹੈ।
| ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ | |
|---|---|
 | |
| ਦੇਵਨਾਗਰੀ | याक्षिणी |
| ਮਾਨਤਾ | ਦੇਵੀ |
ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ ਨਰ ਯਕਸ਼ ਦੀ ਮਾਦਾ ਹਮਾਇਤੀ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਕੁਬੇਰ ਦੇ ਹਾਣੀ ਹਨ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਧਨ ਦੇਵ ਜੋ ਅਲਕਾ ਦੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਹਿਮਾਲਿਆ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਕਾਮੁਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਕਸ਼ੀਨੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁਰਸ਼ ਹਮਰੁਤਬਾ, ਯਕਸ਼, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਬਾਗਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਲੌਕਿਕ ਜੀਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਯਕਸ਼ੀ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਕਥਾਵਾਂ, ਕੇਰਲਾ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਯਕਸ਼ਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।[3]
ਚੰਗੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਦਿਆਲੂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,[4] ਉਹ ਕੁਬੇਰ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨਚੀ, ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤੇ ਦੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨੇ ਅਲਾਕਾ ਦੇ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਰਾਜ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ।[4] ਪੋਲਟਰਜਿਸਟ-ਵਰਗੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨਾਲ ਬਦਨਾਮ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਯਕਸ਼ੀਨੀਆਂ ਵੀ ਹਨ,[4] ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਸਰਾਪ ਦੇ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।[5]
ਅਸ਼ੋਕ ਦਾ ਰੁੱਖ ਯਕਸ਼ੀਨੀਆਂ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[4] ਰੁੱਖ ਦੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਇਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ 'ਤੇ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਦੇ ਆਵਰਤੀ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਬੋਧੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਬਾਨ ਵਜੋਂ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਯਕਸ਼ਣੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਪੈਰ ਤਣੇ ਉੱਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੱਥ ਇੱਕ ਸ਼ੈਲੀ ਵਾਲੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲੇ ਅਸ਼ੋਕ ਦੀ ਟਾਹਣੀ ਜਾਂ, ਘੱਟ ਅਕਸਰ, ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਰੁੱਖ ਜਾਂ ਫਲ ਨੂੰ ਫੜਦੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿਚ ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ ਸੋਧੋ
ਉੱਦਾਮਰੇਸ਼ਵਰ ਤੰਤਰ ਵਿਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਂ ਅਤੇ ਰਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਨੁਸਖ਼ਿਆਂ ਸਮੇਤ, ਛੱਤੀਸ ਯਕਸ਼ਿਨੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੰਤਰਾਂ ਅਤੇ ਯਕਸ਼ੀਨੀਆਂ ਦੀ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਤੰਤਰਰਾਜ ਤੰਤਰ ਵਿਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਇਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੀਵ ਜੋ ਚਾਹੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਹਿਰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਂ ਵਿਚ ਭੈੜੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਯਾਕਸ਼ਿਨੀ ਵੀ ਹਨ।[5] ਉਹ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਛੁਪੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਹਨ।. [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2017)">ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ</span> ]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ਸੋਧੋ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ Huntington, John C. and Susan L., The Huntington Archive - Ohio State University [1], accessed 30 August 2011.
- ↑ "A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century" by Upinder Singh, Pearson Education India, 2008 [2]
- ↑ Bhairav, J. Furcifer; Khanna, Rakesh (2021). Ghosts, Monsters, and Demons of India (in English). India: Blaft Publications Pvt. Ltd. pp. 418–421. ISBN 9789380636474.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ 4.0 4.1 4.2 "Yaksha | Hindu mythology".
- ↑ 5.0 5.1 Magee, Mike (2006). "Yakshinis and Chetakas". Shiva Shakti Mandalam. Archived from the original on 18 ਮਾਰਚ 2009. Retrieved 2 ਮਾਰਚ 2016. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ
