ਯੁੱਗ ਚੱਕਰ (a.k.a. ਚਤੁਰ ਯੁੱਗ, ਮਹਾ ਯੁੱਗ) ਹਿੰਦੂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੱਕਰੀ ਕਾਲ ਹੈ। ਹਰ ਚੱਕਰ 4,320,000 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (12,000 ਬ੍ਰਹਮ ਸਾਲ[lower-alpha 1]) ਅਤੇ ਚਾਰ ਯੁੱਗਾਂ (ਸੰਸਾਰ ਯੁੱਗਾਂ) ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ: ਕ੍ਰਿਤਾ (ਸਤਿਆ) ਯੁੱਗ, ਤ੍ਰੇਤਾ ਯੁੱਗ, ਦਵਾਪਰ ਯੁੱਗ, ਅਤੇ ਕਲਿਯੁੱਗ[4]

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਯੁੱਗ ਚੱਕਰ ਚਾਰ ਯੁੱਗਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਹਰੇਕ ਯੁੱਗ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਆਮ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਅਵਸਥਾ ਹਰੇਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਲਯੁੱਗ, ਜੋ ਕਿ 432,000 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 3102 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5][6] ਕਲਿਯੁੱਗ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਜਦੋਂ ਗੁਣ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਪੁਨਰ ਸਥਾਪਨਾ ਅਗਲੇ ਚੱਕਰ ਦੇ ਸਤਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਕਲਕੀ ਦੁਆਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[7]

ਇੱਕ ਮਨਵੰਤਰ (ਮਨੂ ਦੀ ਉਮਰ) ਵਿੱਚ 71 ਯੁੱਗ ਚੱਕਰ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਲਪ (ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੇ ਦਿਨ) ਵਿੱਚ 1,000 ਯੁੱਗ ਚੱਕਰ ਹਨ।[6]

ਮਿਆਦ ਅਤੇ ਬਣਤਰ ਸੋਧੋ

 
ਯੁਗ ਚੱਕਰ ਦੀ ਬਣਤਰ

ਨੋਟ ਸੋਧੋ

  1. 360 ਸੂਰਜੀ ਸਾਲ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਮ ਸਾਲ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ: ਦੇਵਤੇ ਉੱਤਰੀ ਆਕਾਸ਼ੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।[1] ਧਰਤੀ ਦੇ ਧੁਰੀ ਝੁਕਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵਰਨਲ ਅਤੇ ਪਤਝੜ ਸਮੂਵ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜ ਉੱਤਰੀ ਗੋਲਿਸਫਾਇਰ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਆਦ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਸੂਰਜ ਪਤਝੜ ਅਤੇ ਵਰਨਲ ਇਕੀਨੋਕਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੱਖਣੀ ਗੋਲਾਰਧ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਰਾਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਕੱਠੇ ਰੱਖੋ, ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਟੌਪਿਕਲ ਸੋਲਰ ਸਾਲ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਦਿਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2] ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਦਿਨ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਮ ਸਾਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।[3]
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:<ref> tag with name "year-0-error" defined in <references> is not used in prior text.

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. Burgess 1935, pp. 285,286, chapter XII verse 34-36.
  2. Burgess 1935, pp. 288,289, chapter XII verse 45-51: ਸੂਰਜ ਸਿਧਾਂਤ ਵਰਨਲ ਈਕਨੌਕਸ ਨੂੰ ਮੇਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬਿੰਦੂ ਨਾਲ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਸਾਈਡਰਿਅਲ ਅਤੇ ਖੰਡੀ ਸਾਲ.
  3. Burgess 1935, pp. 8,9, chapter I verse 13,14.
  4. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Godwin 2011
  5. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Merriam-Webster
  6. 6.0 6.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Springer measurements
  7. Merriam-Webster 1999, p. 629 (Kalki): ਅਜੋਕੇ ਕਾਲੀ ਯੁੱਗ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਨੇਕੀ ਅਤੇ ਧਰਮ ਅਰਾਜਕਤਾ ਵਿੱਚ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਅਨਿਆਂ ਦਾ ਰਾਜ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਲਕੀ ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗੀ। ... ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਮਿਥਿਹਾਸ, ਕਲਕੀ ਦਾ ਘੋੜਾ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਪੈਰ ਨਾਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਗਾ ਦੇਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੱਛੂ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਕਲਕੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਵਿੱਚ ਬਹਾਲ ਕਰੇਗੀ।