ਰਸ਼ੀਦ ਤੁਰਾਬੀ
ਰਜ਼ਾ ਹੁਸੈਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੱਲਾਮਾ ਰਸ਼ੀਦ ਤੁਰਾਬੀ (1908 – 1973) ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਦਵਾਨ, [1] ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ, ਜਨਤਕ ਬੁਲਾਰਾ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ 9 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਇੱਕ ਰਈਸ ਮੌਲਵੀ ਸ਼ਰਾਫ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਢਲੀ ਇਸਲਾਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਤੋਂ ਮੈਟ੍ਰਿਕ, ਸ਼ੀਆ ਕਾਲਜ, ਲਖਨਊ ਤੋਂ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ-ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੂੰ ਓਸਮਾਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਭਾਰਤ) ਤੋਂ ਬੀਏ ਅਤੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਫਿਲਾਸਫੀ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।
ਰਸ਼ੀਦ ਤੁਰਾਬੀ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | 9 July 1908 ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 18 ਦਸੰਬਰ 1973 (ਉਮਰ 65) |
| ਖੇਤਰ | Islamic scholar |
| ਸਕੂਲ | Twelver Shi'a |
ਮੁੱਖ ਰੁਚੀਆਂ | Exegesis of the Quran, Hadith, Riwayah and Narration, Ilm-ar-Rijal, Life & Teachings of Mohammed and Aale Mohammed, Narrating the Tragedy of Karbala and Working for Ittehad-e-Bainul Muslimeen |
ਉਸਨੇ 57 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 5,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ ਜੋ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕੁੱਲ ਜੀਵਨ ਦੇ 65 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਹਿਲ ਅਲ-ਬੈਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। ਅੱਲਾਮਾ ਰਸ਼ੀਦ ਤੁਰਬੀ ਨੇ ਭਾਸ਼ਣ ਕਲਾ ਦੇ ਕਈ ਪਹਿਲੂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਉਰਦੂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਾਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ਾ ਜਨਤਕ ਬੁਲਾਰਾ, ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਭਾਸ਼ਣਕਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਦਸ ਦਿਨਾ ਜਾਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ। ਉਹ ਖਲੀਫਾ ਅਬਦੁਲ ਹਕੀਮ ਦਾ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਫਿਲਾਸਫੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਆਪਣੀ ਰਸਮੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਅਰਬੀ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਚਸ਼ਮੇ ਵਿੱਚੋਂ ਰੱਜ ਕੇ ਰਸ ਪੀਤਾ। ਇਲਮ ਉਸਦਾ ਮੁੱਖ ਗੁਣ ਸੀ।
ਅੱਲਾਮਾ ਰਸ਼ੀਦ ਤੁਰਬੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਵਾਬ ਬਹਾਦਰ ਯਾਰ ਜੰਗ ਦੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਨਿਜ਼ਾਮ ਮੀਰ ਉਸਮਾਨ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਬੁਲਾਰੇ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਟੇਟ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਕਾਇਦੇ ਆਜ਼ਮ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਟੇਟ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦਾ ਸੂਚਨਾ ਸਕੱਤਰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੋਂ ਹੀ ਅੱਲਾਮਾ ਰਸ਼ੀਦ ਤੁਰਾਬੀ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਉਹ ਕਾਇਦੇ ਆਜ਼ਮ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਦੀ ਬੇਨਤੀ 'ਤੇ 1949 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਕ ਦੀਨਾ ਹਾਲ ਅਤੇ ਮਾਰਟਿਨ ਰੋਡ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੁਆਰਟਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਇਮਾਮਬਾਰਗਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਅਰਾਮ ਬਾਗ ਅਤੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਪਾਰਕ ਵਿਖੇ ਈਦ ਮਿਲਾਦ-ਉਨ-ਨਬੀ ਮੌਲੀਦ ਦੇ ਇਕੱਠਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੇ ਸੁੰਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ੀਆ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਨਿਸ਼ਤਰ ਪਾਰਕ ਅਤੇ ਇਮਾਮਬਾਰਗਾਹ ਹੁਸੈਨੀਆਂ ਈਰਾਨੀ ਖਰਦਰ ਵਿੱਚ ਮਜਲਿਸਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਮ-ਏ-ਗਰੀਬਾਨ ਮਜਲਿਸ 1951 ਵਿਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਫੀਚਰ ਬਣ ਗਈ। ਆਖ਼ਰੀ ਮਜਲਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਖਾਲਿਕ ਦੀਨਾ ਹਾਲ ਵਿਖੇ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ 1971 ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਉਹ 1973 ਤੱਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਿਸ਼ਤਰ ਪਾਰਕ ਵਿਖੇ ਮਜਲਿਸਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ।
ਅੱਲਾਮਾ ਰਸ਼ੀਦ ਤੁਰਬੀ ਦੀ ਮੌਤ 18 ਦਸੰਬਰ 1973 ਨੂੰ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਨਾਜ਼ਿਮਾਬਾਦ, ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਹੁਸੈਨਿਆ ਸਜਾਦੀਆ ਇਮਾਮਬਾਰਗਾਹ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ।
ਨੋਟ
ਸੋਧੋਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ- ↑ Turabi, Taha (19 December 2010). "Urdu Literature: Remembering Rasheed Turabi". Dawn. Retrieved 26 December 2012.