ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ-ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ

ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ-ਪਿਆਰੇਲਾਲ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ ਜੋੜੀ ਹੈ, ਜੋ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਸ਼ਾਂਤਾਰਾਮ ਕੁਦਲਕਰ (1937-1998) ਅਤੇ ਪਿਆਰੇਲਾਲ ਰਾਮਪ੍ਰਸਾਦ (ਜਨਮ 1940) ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਬਣਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1963 ਤੋਂ 1998 ਤੱਕ 635 ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਾਮਵਰ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕਪੂਰ, ਦੇਵ ਅਨੰਦ, ਬੀ ਆਰ ਚੋਪੜਾ, ਸ਼ਕਤੀ ਸਾਮੰਤ, ਮਨਮੋਹਨ ਦੇਸਾਈ, ਯਸ਼ ਚੋਪੜਾ, ਸੁਭਾਸ਼ ਘਈ, ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ

ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ

ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਸ਼ਾਂਤਾਰਾਮ ਕੁਦਲਕਰ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਨਵੰਬਰ 1937 ਵਿੱਚ ਲਕਸ਼ਮੀ ਪੂਜਾ ਦੇ ਦਿਨ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲਕਸ਼ਮੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਵਿਲੇ ਪੂਰਵ ਦੀ ਮਲਿਨ ਬਸਤੀਆਂ 'ਚ ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਗੁਜਾਰੇ।^[1] ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਖਰਾਬ ਹਾਲਤ ਕਾਰਣ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ। ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਦੋਸਤ ਜੋ ਖੁੱਦ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ, ਨੇ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿਤੀ ਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਨੇ ਸਾਰੰਗੀ ਵਜਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਬਲਾ ਵਜਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ। ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਨੂੰ ਮੰਨੇ ਪਰਮੰਨੇ ਸਾਰੰਗੀ ਵਾਦਕਹੁਸੈਨ ਅਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਸਾਲ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੋਭਤ ਮਿਲੀ।

ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫ਼ਿਲਮ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਬਾਲ ਅਭਿਨੇਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਭਗਤ ਪੁੰਡਲਿਕ(1949) ਅਤੇ ਆਖੇਂ (1950) ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਗੁਜਰਾਤੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।^[2]

ਪਿਆਰੇਲਾਲ

ਪਿਆਰੇਲਾਲ ਰਾਮਪ੍ਰਸਾਦ ਸ਼ਰਮਾ (ਜਨਮ: 3ਸਤੰਬਰ 1940) ਪ੍ਰਸਿਧ ਬਿਗੁਲ ਵਾਦਕ ਪੰਡਿਤ ਰਾਮਪ੍ਰਸਾਦ ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਪੁੱਤ ਸਨ। ਪਿਆਰੇਲਾਲ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਮੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਹੀ ਮਿਲੀ।^[3] ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਵਾਇਲਨ ਵਜਾਉਣਾ ਸਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ 8 ਤੋਂ 12 ਘੰਟੇ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਏਂਥਨੀ ਗੋਂਜਾਲਵਿਸ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਇਲਨ ਵਜਾਉਣੀ ਸਿਖੀ। ਫ਼ਿਲਮ ਅਮਰ ਅਕਬਰ ਏਂਥਨੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ-ਪਿਆਰੇਲਾਲ ਦਾ ਹੀ ਸੀ।

ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜੋੜੀ ਦਾ ਗਠਨ

ਜਦ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ 10 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਉਦੋਂ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਕਿਸੇ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਸੀ ਉਸ ਦੌਰਾਨ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਨੇ ਸਰੰਗੀ ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਕਿ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਹੋਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ ਅਤੇ ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ ਸਰੀਲ ਕਲਾ ਕੇਂਦਰ ਨਾਮ ਦੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਅਕਾਦਮੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ, ਜੋ ਲਤਾਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਲਤਾਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਮੰਨੇ ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਨਾਉਸ਼ਦ, ਸਚਿਨ ਦੇਵ ਬਰਮਨ, ਸੀ ਰਾਮਚੰਦਰਾ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਭੇਜੇ। ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਅਤੇ ਉਮਰ ਦੇ ਹਾਣੀ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗੂੜ੍ਹੀ ਦੋਸਤੀ ਹੋ ਗਈ ਹੋ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਸੰਗੀਤ ਜੋੜੀ ਦਾ ਰੂਪ ਬਣ ਗਈ^[4]

ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਗੀਤ

ਸਾਲ	ਫਿਲਮ	ਗੀਤ	ਗਾਇਕ
1964	ਦੋਸਤੀ	ਰਾਹੀ ਮਨਵਾ ਦੁੱਖ ਕੀ ਚਿੰਤਾ	ਮੁੰਹਮਦ ਰਫ਼ੀ
1967	ਮਿਲਨ	ਸਾਵਨ ਕਾ ਮਹੀਨਾ	ਮੁਕੇਸ਼, ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ
1968	ਸ਼ਾਗਿਰਦ	ਦਿਲ ਵਿਲ ਪਿਆਰ ਵਿਆਰ	ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ
1969	ਇੰਤਕਾਮ	ਕੈਸੇ ਰਹੂ ਚੁੱਪ	ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ
1969	ਦੋ ਰਾਸਤੇ	"ਬਿੰਦੀਆ ਚਮਕੇਗੀ"	लता मंगेशकर
1973	ਮਨਚਲੀ	ਹੇ ਮਨਚਲੀ ਕਹਾ ਚਲੀ	ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ

ਲਕਸ਼ਮੀਕਾਂਤ-ਪਿਆਰੇਲਾਲ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿਤੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦਿੱਤਾ:

ਸਾਲ	ਫ਼ਿਲਮ
1963	ਪਾਰਸ ਮਣੀ
1964	ਦੋਸਤੀ
1964	ਮਜ਼ਬੂਰ
1966	ਪਿਆਰ ਕਿਯੇ ਜਾ
1967	ਪੱਥਰ ਕੇ ਸਨਮ
1967	ਫ਼ਰਜ਼
1967	ਮਿਲਨ
1967	ਸ਼ਾਗਿਰਦ
1968	ਮੇਰੇ ਹਮਦਮ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ
1969	ਆਯਾ ਸਾਵਨ ਝੂਮ ਕੇ
1969	ਜੀਨੇ ਕੀ ਰਾਹ
1969	ਦੋ ਰਾਸਤੇ
1970	ਆਨ ਮਿਲੋ ਸਜਨਾ
1970	ਜੀਵਨ ਮ੍ਰਿਤੂ
1971	ਉਪਹਾਰ
1971	ਮਹਿਬੂਬ ਕੀ ਮਹਿੰਦੀ
1971	ਹਾਥੀ ਮੇਰੇ ਸਾਥੀ
1972	ਪੀਆ ਕਾ ਘਰ
1972	ਸ਼ੋਰ
1973	ਅਨਹੋਨੀ
1973	ਦਾਗ
1973	ਬੌਬੀ
1973	ਮਨਚਲੀ
1973	ਲੋਫ਼ਰ
1974	ਅਮੀਰ ਗਰੀਬ
1974	ਇਮਤਹਾਨ
1974	ਦੋਸਤ
1974	ਰੋਟੀ
1974	ਰੋਟੀ ਕਪੜਾ ਔਰ ਮਕਾਨ
1974	ਵਿਦਾਈ
1975	ਲਫ਼ੰਗੇ
1976	ਚਰਸ
1977	ਅਪਨਾਪਨ
1977	ਅਮਰ ਅਕਬਰ ਐਂਡ ਏਂਥਨੀ
1977	ਅਨੁਰੋਧ
1977	ਚਾਚਾ ਭਤੀਜਾ
1977	ਧਰਮਵੀਰ
1977	ਪਰਵਰਿਸ਼
1978	ਸਤਯਮ ਸ਼ਿਵਮ ਸੁੰਦਰਮ
1979	ਅਮਰ ਦੀਪ
1979	ਸੁਹਾਗ
1980	ਆਸ਼ਾ
1980	ਕਰਜ਼
1980	ਕਾਲੀ ਘਾਟੀ
1980	ਜੁਦਾਈ
1980	ਹਮ ਪਾਂਚ
1981	ਏਕ ਦੂਜੇ ਕੇ ਲੀਏ
1981	ਨਸੀਬ
1982	ਪ੍ਰੇਮ ਰੋਗ
1983	ਵੋ ਸਾਤ ਦਿਨ
1983	ਹੀਰੋ
1984	ਉਤਸਵ
1986	ਕਰਮਾ
1986	ਨਗੀਨਾ
1986	ਨਾਮ
1987	ਮਿਸਟਰ ਇੰਡੀਆ
1989	ਰਾਮ ਲਖਨ
1991	ਸੌਦਾਗਰ
1991	ਹਮ

ਹਵਾਲੇ

↑ "लक्ष्मीकांत-प्यारेलाल". हिंदीलीरिक्स.नेट. Archived from the original on 2016-10-31. Retrieved ५ अगस्त २०१६. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
↑ अशोक डा.रानाडे (१ जनुअरी २००६). हिंदी फिल्म गीत: म्यूजिक बियॉन्ड बॉउंड्रीज़. बिब्लिओफिले साउथ एशिया. pp. 310–. ISBN ९७८-८१-८५००२-६४-४. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help); Check date values in: |date= (help)
↑ "प्यारेलाल अर्ली लाइफ". liquisearch.com. Archived from the original on 2016-09-13. Retrieved ५ अगस्त २०१६. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
↑ "लक्ष्मी-प्यारे". डौनमेलोडीयलने.कॉम. Archived from the original on 2013-06-21. Retrieved ५ अगस्त २०१६. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

[1] "लक्ष्मीकांत-प्यारेलाल". हिंदीलीरिक्स.नेट. Archived from the original on 2016-10-31. Retrieved ५ अगस्त २०१६. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)

[आशोक२००६-2] अशोक डा.रानाडे (१ जनुअरी २००६). हिंदी फिल्म गीत: म्यूजिक बियॉन्ड बॉउंड्रीज़. बिब्लिओफिले साउथ एशिया. pp. 310–. ISBN ९७८-८१-८५००२-६४-४. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help); Check date values in: |date= (help)

[3] "प्यारेलाल अर्ली लाइफ". liquisearch.com. Archived from the original on 2016-09-13. Retrieved ५ अगस्त २०१६. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)

[4] "लक्ष्मी-प्यारे". डौनमेलोडीयलने.कॉम. Archived from the original on 2013-06-21. Retrieved ५ अगस्त २०१६. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)

[1]

[2]

[3]

[4]