ਘ
(ਘੱਗਾ ਤੋਂ ਮੋੜਿਆ ਗਿਆ)
ਘ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਰਣ ਮਾਲਾ ਦਾ ਨੌਵਾਂ ਅੱਖਰ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਧੁਨੀ ਨਿਸਚਿਤ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਦੋ ਧੁਨੀਆਂ /ਕ/ ਅਤੇ /ਗ/ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਦਾ ਵਾਹਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਡਰੀ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਇਹ ਢੁਕਵੀਂ ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਜਾਂ ਨੀਵੀਂ ਸੁਰ ਨਾਲ ਉੱਚਾਰਨ ਦਾ ਪਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਰਣ ਮਾਲਾ | |||||
---|---|---|---|---|---|
ੳ | ਅ | ੲ | ਸ | ਹ | |
ਕ | ਖ | ਗ | ਘ | ਙ | |
ਚ | ਛ | ਜ | ਝ | ਞ | |
ਟ | ਠ | ਡ | ਢ | ਣ | |
ਤ | ਥ | ਦ | ਧ | ਨ | |
ਪ | ਫ | ਬ | ਭ | ਮ | |
ਯ | ਰ | ਲ | ਵ | ੜ | |
ਸ਼ | ਖ਼ | ਗ਼ | ਜ਼ | ਫ਼ | |
ਲ਼ |
ਅੱਖਰ | ਅੱਖਰ | ਅੱਖਰ | ਅੱਖਰ | ਅੱਖਰ | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ੳ | ਊੜਾ | ਅ | ਐੜਾ | ੲ | ਈੜੀ | ਸ | ਸੱਸਾ | ਹ | ਹਾਹਾ |
ਕ | ਕੱਕਾ | ਖ | ਖੱਖਾ | ਗ | ਗੱਗਾ | ਘ | ਘੱਘਾ | ਙ | ਙੰਙਾ |
ਚ | ਚੱਚਾ | ਛ | ਛੱਛਾ | ਜ | ਜੱਜਾ | ਝ | ਝੱਝਾ | ਞ | ਞੰਞਾ |
ਟ | ਟੈਂਕਾ | ਠ | ਠੱਠਾ | ਡ | ਡੱਡਾ | ਢ | ਢੱਢਾ | ਣ | ਣਾਣਾ |
ਤ | ਤੱਤਾ | ਥ | ਥੱਥਾ | ਦ | ਦੱਦਾ | ਧ | ਧੱਧਾ | ਨ | ਨੱਨਾ |
ਪ | ਪੱਪਾ | ਫ | ਫੱਫਾ | ਬ | ਬੱਬਾ | ਭ | ਭੱਭਾ | ਮ | ਮੱਮਾ |
ਯ | ਯੱਯਾ | ਰ | ਰਾਰਾ | ਲ | ਲੱਲਾ | ਵ | ਵੱਵਾ | ੜ | ੜਾੜਾ |