ਚਨਿਓਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ
ਚਨਿਓਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ (ਪੰਜਾਬੀ, ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ: ضِلع چِنيوٹ), ਫਰਵਰੀ 2009 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦਾ 36 ਵਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਣ ਗਿਆ।[1] ਪਹਿਲੇ ਸਮੇਂ ਤੇ ਇਹ ਝੰਗ ਜ਼ਿਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਤਹਿਸੀਲ ਸੀ.
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਚਿਨਿਓਟ ਖੇਤਰ ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜੰਗਲਾਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਸੀ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੌਰਾਨ ਜੰਗਲਾਂ ਵਾਲਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ ਸੀ। ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੰਡੋ-ਆਰੀਅਨ ਸਭਿਆਚਾਰ ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਆਏ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ. ਕੰਬੋਜ, ਦਰਦਾਸ, ਕੈਕਇਆ, ਪੌਰਵ, ਯੌਧਿਆ, ਮਾਲਵਾਸ ਅਤੇ ਕੁਰੂ ਪੁਰਾਣੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਵਸ ਗਏ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। 331 ਈ.ਪੂ. ਵਿੱਚ ਅਚੇਮੇਨੀਡ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 50,000 ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਲੈ ਕੇ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ। ਕਸੂਰ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਮੌਰੀਆ ਸਾਮਰਾਜ, ਇੰਡੋ-ਯੂਨਾਨੀ ਰਾਜ, ਕੁਸ਼ਾਨ ਸਾਮਰਾਜ, ਗੁਪਤਾ ਸਾਮਰਾਜ, ਚਿੱਟੇ ਹੂਣਾਂ, ਕੁਸ਼ਾਨੋ-ਹੇਫਥਲਾਇਟਸ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਰਹੀ ਸੀ।
997 ਈਸਵੀ ਵਿਚ, ਸੁਲਤਾਨ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸੁਬਕਤਗੀਨ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗਜ਼ਨਵੀਦ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦਾ ਰਾਜ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ, ਉਸਨੇ 1005 ਵਿੱਚ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸੂਫੀ ਸੰਤਾਂ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਖਿੱਤਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਰਗਾਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਚੱਪੇ ਚੱਪੇ ਤੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਨਾਰੋਵਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ 1848 ਵਿੱਚ ਚਨੀਓਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।
ਮੁਸਲਮਾਨ ਅਬਾਦੀ ਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। 1947 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਭਾਰਤ ਚਲੇ ਗਏ ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਏ ਮੁਸਲਿਮ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਚਿਨਿਓਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ।
ਭਾਸ਼ਾ
ਸੋਧੋ1998 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚਿਨਿਓਟ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ 96.8 % ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸੀ,[2] ਅਤੇ 2.4 % ਦੀ ਉਰਦੂ ਬੋਲੀ।[3]
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ
ਸੋਧੋਉਮਰ ਹਯਾਤ ਮਹਿਲ (ਜਿਸਨੂੰ 'ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਮੰਜ਼ਿਲ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਚਨੀਓਟ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਿਲ ਹੈ। (ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਮਸਜਿਦ) ਨੂੰ ਨਵਾਬ ਸਾਦ ਉੱਲ੍ਹਾ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦਾ ਮੰਤਰੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਮਸਜਿਦ ਲਾਹੌਰ ਵਰਗਾ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Archive | Your Source of News on the World Wide Web. Dawn.Com. Retrieved on 2011-11-04.
- ↑ The census report has "mother tongue", defined as the language of communication between parents and children.
- ↑ 1998 District Census report of Jhang. Census publication. Vol. 114. Islamabad: Population Census Organization, Statistics Division, Government of Pakistan. 2000. p. 95. Archived from the original on 20 December 2016. Retrieved 13 December 2016.