ਡੀ ਐਸ ਕਪੂਰ
ਡੀ ਐਸ ਕਪੂਰ (ਜਨਮ 1954) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (ਜੀਸੀਏ) ਵਿੱਚੋਂ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸੇਂਟ ਜੌਹਨ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਲਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵੱਲ ਚਲਾ ਗਿਆ। 1990 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜੀਸੀਏ ਦਾ ਇੱਕ ਫੈਕਲਟੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣਿਆ, ਅਤੇ 2009 ਤੋਂ 2012 ਤੱਕ ਕਾਲਜ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਰਿਹਾ। ਆਪਣੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਪੰਡਿਤ ਲਖਮੀ ਚੰਦ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮਿੰਗ ਐਂਡ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ ਦਾ ਡੀਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਵਿਖੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਡਿਊਟੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਮਾਰਚ 2019 | |
|---|---|
 ਕਪੂਰ 2016 ਵਿੱਚ | |
| ਆਫ਼ੀਸਰ ਆਨ ਸਪੈਸ਼ਲ ਡਿਊਟੀ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਸੰਭਾਲਿਆ 2016 | |
| ਪ੍ਰਿੰਸਿਪਲ, ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 2009–2012 | |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ | 1954 (ਉਮਰ 69–70) ਗੁੜਗਾਉਂ, ਹਰਿਆਣਾ |
| ਕੌਮੀਅਤ | ਭਾਰਤੀ |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | Aesthetic Vision |
ਕਪੂਰ ਨੇ ਸਲਾਨਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਕਾਰਨੀਵਲ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਲਈ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਆਈਫਲ ਟਾਵਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਰੂਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ GCA ਦੇ 140 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕੌਫੀ ਟੇਬਲ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹਿਸਟਰੀ ਐਂਡ ਹੈਰੀਟੇਜ, ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟ (ਇੰਡੀਆ) ਲਿਖਿਆ, ਜੋ ਕਿ 2018 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੋਧੋ
ਕਪੂਰ ਦਾ ਜਨਮ 1954 ਵਿੱਚ ਗੁੜਗਾਉਂ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ, ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ, ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ (ਜੀਸੀਏ), ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੈਕਲਟੀ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। ਕਪੂਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲੇਡੀ ਇਰਵਿਨ ਸਕੂਲ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਤੋਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਏ, ਕਪੂਰ ਨੂੰ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ GCA ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 1978 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਿਪਲੋਮਾ ਡਿਗਰੀ ਲੈ ਕੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਦਯਾਨੰਦ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪਬਲਿਕ ਰਿਲੇਸ਼ਨਜ਼ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਪਨ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕੀਤਾ। [1]
ਕੈਰੀਅਰ ਸੋਧੋ
ਕਪੂਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨੌਕਰੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਟਰੈਕਟਰ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ ਦੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਸਾਈਨ ਬੋਰਡ ਪੇਂਟ ਕੀਤੇ। ਪਰ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸੇਂਟ ਜੌਹਨ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਲੱਗ ਗਿਆ। 1982 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਵਣਜ ਵਿਭਾਗ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਉਦਯੋਗਿਕ ਰਸਾਲੇ, ਉਦਯੋਗ ਯੋਗ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। 1988 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਭਾਖੜਾ ਡੈਮ ਦੀ ਸਿਲਵਰ ਜੁਬਲੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ। [2]
1990 ਵਿੱਚ, ਉਹ GCA ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹਨੂੰ ਉੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਗ੍ਰਾਫਿਕਸ ਵਿਸ਼ਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਕਲਾ ਮੈਤਰੀ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਰਜਿਸਟਰਡ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। 2009 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਾਲਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਡਾਇਮੰਡ ਜੁਬਲੀ ਮਨਾਈ। [2] ਉਸਨੇ ਕਾਲਜ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀ ਪਾਰਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਮੂਰਤੀਕਾਰ ਧਨਰਾਜ ਭਗਤ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 15 ਅਕਤੂਬਰ 2010 ਨੂੰ, ਪਾਰਕ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਰਾਮ ਨਿਵਾਸ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। [3]
ਕਪੂਰ ਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਆਈਫਲ ਟਾਵਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਰੂਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲਾਨਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਕਾਰਨੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਲਈਜ਼ਰ ਵੈਲੀ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [4] ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਮੈਟਰੋ ਲਈ ਕੰਧ-ਚਿੱਤਰ ਵੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਸਨ। [2] 2011 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਸੁਨਿਰਮਲ ਚੈਟਰਜੀ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂਬਾਰੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਸੁਨਿਰਮਲ ਚੈਟਰਜੀ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਸੀ । [5] 2012 ਵਿੱਚ GCA ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਪੰਡਿਤ ਲਖਮੀ ਚੰਦ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਪਰਫਾਰਮਿੰਗ ਐਂਡ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ, ਰੋਹਤਕ ਦਾ ਡੀਨ ਨਿਯੁਕਤ ਜਾ ਲੱਗਾ, ਜਿਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਉਹ 2016 ਤੱਕ ਰਿਹਾ।[6] ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਡਿਊਟੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ। [2]
2014 ਵਿੱਚ, ਜੈ ਜਵਾਨ ਜੈ ਕਿਸਾਨ ਨਾਅਰੇ ਨਾਲ, ਕਪੂਰ ਨੇ ਜੈ ਕਲਾਕਰ ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।[7] ਮਾਰਚ 2019 ਨੂੰ ਉਹ ਕਲਾ ਮੈਤਰੀ, GCA ਅਲੂਮਨੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਜਿਸਦੀ ਉਸਨੇ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ [8] ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕੈਡਮੀ ਦਾ ਆਨਰੇਰੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। [2]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ ਸੋਧੋ
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ "'History & Heritage' – Govt. College of Art, Chandigarh : A Precious History Book on the Prestigious Heritage of GCA" (PDF). The Earth News. 26 August 2018. Archived (PDF) from the original on 17 March 2019. Retrieved 17 March 2019.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 "'History & Heritage' – Govt. College of Art, Chandigarh : A Precious History Book on the Prestigious Heritage of GCA" (PDF). The Earth News. 26 August 2018. Archived (PDF) from the original on 17 March 2019. Retrieved 17 March 2019."'History & Heritage' – Govt. College of Art, Chandigarh : A Precious History Book on the Prestigious Heritage of GCA" (PDF). The Earth News. 26 August 2018. Archived (PDF) from the original on 17 March 2019. Retrieved 17 March 2019.
- ↑ "Dhanraj Bhagat Sculpture park Inaugurated". Theindiapost.com. 15 October 2010. Retrieved 11 March 2019.
- ↑ "Eiffel Tower in Chandigarh". The Tribune India. Retrieved 18 March 2019.
- ↑ Sheveta Bhatia (9 September 2011). "Strokes from the Past". The Indian Express. Retrieved 18 March 2019.
- ↑ "Faculty Institute of Fine Arts". SUPVA. Archived from the original on 16 May 2017. Retrieved 18 March 2019.
- ↑ "City-based artist launches Jai Kalakar campaign". Abhitak News. 23 July 2014. Archived from the original on 2 ਦਸੰਬਰ 2022. Retrieved 18 March 2019.
- ↑ "Old and new come together". The Tribune India. Retrieved 18 March 2019.