ਤਾਰਕੇਸ਼ਵਰੀ ਸਿਨਹਾ

ਤਾਰਕੇਸ਼ਵਰੀ ਸਿਨਹਾ (26 ਦਸੰਬਰ 1926-14 ਅਗਸਤ 2007) ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨਕਾਰ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਾਦਾ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। 26 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਉਹ ਪਹਿਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਬਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ 1957, 1962 ਅਤੇ 1967 ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣੇ ਗਈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਉਪ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਸੀ ( ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਸਮੇਂ 1958-64 ਵਿੱਚ)। ਉਸਨੇ ਯੂ ਐਨ ਅਤੇ ਟੋਕੀਓ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਮੰਡਲ ਦੀ ਵੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਫ਼ਿਲਮ "ਆਂਧੀ", ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਾਰਕੇਸ਼ਵਰੀ ਸਿਨਹਾ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤਕ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ।[1][2]

Tarkeshwari Sinha
ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੀ ਮੈਂਬਰ
ਹਲਕਾ

ਬਾਰਹ (ਬਿਹਾਰ)

ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ

26 ਦਸੰਬਰ 1926(1926-12-26)
ਪਟਨਾ

ਮੌਤ

14 ਅਗਸਤ 2007(2007-08-14) (ਉਮਰ 80)
New Delhi

ਕੌਮੀਅਤ

ਭਾਰਤੀ

ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ

ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ

ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ

ਲੰਦਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨੋਮਿਕਸ

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ

ਉਹ ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਬਾਂਕੀਪੁਰ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਹੁਣ ਮਗਧ ਮਹਿਲਾ ਕਾਲਜ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਬਿਹਾਰ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ, ਜੋ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਦੂਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਤੋਂ ਐਮ.ਐਸਸੀ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ।

ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।[3]

ਕੈਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

ਉਸਨੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਬਰਹਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ ਸਨ। ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਟਿਕਟ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1952 ਵਿੱਚ ਪਟਨਾ ਪੂਰਬੀ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਆਮ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ। ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਉਹ 1957, 1962 ਅਤੇ 1967 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣੇ ਗਏ। 

ਸਿਨਹਾ ਨੇ 19 ਨਵੰਬਰ, 1957 ਨੂੰ ਟੂ ਟੈਲ ਦ ਟਰੂਥ ਗੇਮ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ।[4]

ਉਹ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਦੇਸਾਈ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਵਿਚਕਾਰ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਦੇਸਾਈ ਤੇ ਹੋਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਸਪੀਕਰ ਗਰੁੱਪ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। 1971 ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਸਮੇਂ ਇੰਦਰਾ ਲਹਿਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਬਰਹ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ (ਓ) ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ  ਧਰਮਸ਼ੇਰ ਸਿਨਹਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ। ਉਹ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਈ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਈ। 1977 ਵਿਚ, ਉਹ ਬੇਗੂਸਰਾਏ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਨਵੰਬਰ 1978 ਵਿੱਚ ਸਮਸਤੀਪੁਰ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਉਪ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਦੁਬਾਰਾ ਹਾਰ ਗਈ।

ਅਖੀਰ, ਉਸਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ।[5]

ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜ ਸੋਧੋ

ਤਾਰਕੇਸ਼ਵਰੀ ਸਿਨਹਾ, ਨੇ ਤੁਲਸੀਨਗਰ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਕੈਪਟਨ ਗਿਰੀਸ਼ ਨੰਦਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਪਾਇਲਟ ਸੀ ਜੋ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਇਸ ਹਸਪਤਾਲ ਉੱਪਰ ਖਰਚ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਕੀਮਤ ਸੀ। ਇਸ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀ ਉਸਨੇ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲ੍ਹਾਂ ਬਣਵਾਈਆਂ ਜਿੱਥੇ ਮਰਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਲਗਭਗ ਮੁਫਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਨਲੰਦਾ ਵਿੱਚ ਚੰਦੀ ਅਤੇ ਹਰਨੋਟ ਵਿਚਲੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੜਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ।[6][7]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. Sanjay Suri. "Mrs. G's String of Beaus".
  2. A.J.Philip (2008-04-04). "A Beautiful Politician". The Tribune. Retrieved 2008-04-04.
  3. "Tarkeshwari Sinha". veethi.com. Retrieved 2017-08-19.
  4. YouTube
  5. Qureshi, Muniruddin (2004). Social Status of Indian Women: emancipation. Anmol Publications Pvt. Ltd. p. 920. ISBN 978-81-261-1360-6.
  6. R. Vatsyayan (2008-04-04). "Beauty and Brains". The Hindustan Times. Archived from the original on 2008-09-30. Retrieved 2008-04-04. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  7. V. Gangadhar (2008-04-04). "Where is reality?". The Hindu. Archived from the original on 2010-09-02. Retrieved 2008-04-04. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)