ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 12 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆ ਉਲ ਹੱਕ ਦੇ ਫੌਜੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮਾਰਚ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1] 12 ਫਰਵਰੀ 1983 ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਜਨਰਲ ਜ਼ਿਆ ਉਲ ਹੱਕ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਮਾਰਸ਼ਲ ਲਾਅ ਦੁਆਰਾ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2][3][4][5][6][7] ਇਹ ਦਿਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਮਾਰਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। [8]

ਸਾਲਾਨਾ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਮਾਰੋਹ

ਸੋਧੋ

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 12 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ 1983 ਵਿੱਚ ਉਸ ਮਿਤੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 22 ਦਸੰਬਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕੰਮਕਾਜੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਦਿਨ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਯੂਸਫ਼ ਰਜ਼ਾ ਗਿਲਾਨੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[9][10][1][11]

2012 ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਨਾਜ਼ ਵਜ਼ੀਰ ਅਲੀ ( ਪੀਪੀਪੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਲਾਹਕਾਰ), ਨੀਲੋਫਰ ਬਖਤਿਆਰ (ਪੀਐਮਐਲ-ਕਿਊ ਸੈਨੇਟਰ), ਬੁਸ਼ਰਾ ਗੋਹਰ (ਏਐਨਪੀ ਐਮਐਨਏ), ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਵਰ ਜ਼ੇਹਰਾ (ਐਮਕਿਊਐਮ ਐਮਐਨਏ), ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਨ। ਬਿੱਲ[2] 2013 ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਫਾਤਿਮਾ ਜਿਨਾਹ ਪਾਰਕ ਵਿਖੇ ਲਿੰਗ-ਅਧਾਰਤ ਹਿੰਸਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਸਟਾਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੇ ਸਕਿੱਟ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ।[3] 2013 ਦਾ ਸਮਾਗਮ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਅਤੇ ਫਾਟਾ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ, ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੰਡੇ ਸਨ।[12]

ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਨੋਮੈਡ ਗੈਲਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਹੈਰਿਸ ਖਾਲੀਕ ਅਤੇ ਆਲੀਆ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[13]

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਆਲੀਆ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦਾ ਅਤੇ ਜ਼ੈਨਬ ਫਾਤਿਮਾ ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਆ ਗੀਤ 'ਕੌਨ ਕਹਿਤਾ ਹੈ ਬੇਖਤਿਆਰ ਹੂੰ ਮੈਂ' ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ 1983 ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।[14]

ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਵਿਖੇ ਫਾਤਿਮਾ ਜਿਨਾਹ ਵੂਮੈਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (FJWU) ਵਿਖੇ 2017 ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨ (NCSW) ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ‘ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ’ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਸੰਵਾਦ ਨੂੰ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ: ਸਮੀਨਾ ਅਮੀਨ ਕਾਦਿਰ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਤਹਿਮੀਨਾ ਦੌਲਤਨਾ ਨੇ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ।[15]

ਡਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2019 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) 'ਤੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਦੋ ਸਮਾਗਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪ੍ਰੈਸ ਕਲੱਬ (ਐਨਪੀਸੀ) ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਖਵਾਰ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਅਤੇ ਕਵੀ ਕਿਸ਼ਵਰ ਨਾਹੀਦ ਨੇ ਵੀ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। NPC ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਨਰ ਕਿਲਿੰਗ, ਬਾਲ ਵਿਆਹ, ਬਾਲ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਵਰਗੇ ਲਿੰਗਕ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਫੋਕ ਐਂਡ ਟ੍ਰੈਡੀਸ਼ਨਲ ਹੈਰੀਟੇਜ (ਲੋਕ ਵਿਰਸਾ) ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਇਕ ਹੋਰ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸੰਘੀ ਲੋਕਪਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰਾ ਤਾਰਿਕ ਨੇ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਫੈਡਰਲ ਓਮਬਡਸਮੈਨ ਸਕੱਤਰੇਤ ਵਿਖੇ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ( FOSPAH ) ਅਤੇ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਕਟ 2010 ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। [16]

ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ 2020 ਈਵੈਂਟ ਦੀ ਥੀਮ "ਲਿੰਗ-ਆਧਾਰਿਤ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ" ਸੀ। ਪੈਨਲਿਸਟਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਿੰਗ-ਆਧਾਰਿਤ ਹਿੰਸਾ, ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਸਿੰਧ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ, ਸਿੰਧ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਵਿਕਾਸ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।[11] ਜ਼ਾਰੀ ਜਲੀਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵੂਮੈਨ ਐਕਸ਼ਨ ਫੋਰਮ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਅਪਲਾਈਡ ਸੋਸ਼ਲ-ਇਕਨਾਮਿਕ ਰਿਸਰਚ (ਏ.ਐੱਸ.ਆਰ.) ਰਿਸੋਰਸ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ 2020 ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ। ਲਾਹੌਰ ਕਾਲਜ ਫ਼ਾਰ ਵੂਮੈਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੌਮੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋ. ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਡਾ: ਬੁਸ਼ਰਾ ਮਿਰਜ਼ਾ, ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਜਸਟਿਸ ਨਸੀਰਾ ਜਾਵੇਦ ਇਕਬਾਲ, ਮਹਿਲਾ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ ਆਸ਼ਿਫ਼ਾ ਰਿਆਜ਼ ਫਤਿਆਨਾ ਨੇ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ |[17]

ਫਰਮਾਨ ਅਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਨੋਮੈਡ ਗੈਲਰੀ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ‘ ਲਾਜ਼ਿਮ ਹੈ ਕੇ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ ’ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੁਰਖੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿਣ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [18]

2022 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ, ਇੱਕ ਕਰਾਚੀ ਈਵੈਂਟ 'ਹਿੰਸਾ ਲਈ ਜ਼ੀਰੋ ਟੋਲਰੈਂਸ' ਥੀਮ ਵਾਲਾ ਸਿੰਧ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਫਰੇਅਰ ਹਾਲ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[19] 2022 ਲਾਹੌਰ ਸਮਾਗਮ ਔਰਤ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ (ਏਐਫ) ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ।[20]

1983 ਮਹਿਲਾ ਮਾਰਚ, ਲਾਹੌਰ

ਸੋਧੋ

12 ਫਰਵਰੀ 1983 ਨੂੰ, ਵੂਮੈਨਜ਼ ਐਕਸ਼ਨ ਫੋਰਮ (ਡਬਲਯੂਏਐਫ) ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵੂਮੈਨ ਲਾਇਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 100 ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾਰਚ[13] ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਮਾਲ ਰੋਡ ਉੱਤੇ ਇਕੱਠਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਭੇਦਭਾਵ ਵਾਲੇ ਸਬੂਤ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਦੂਦ ਆਰਡੀਨੈਂਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਲਾਹੌਰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵੱਲ ਵਧਿਆ।[2][3][4][5] ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸਬੂਤ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਦਾਲਤੀ ਗਵਾਹੀ ਦੇ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅੱਧਾ ਕਰਨਾ ਸੀ; ਹੁਦੂਦ ਆਰਡੀਨੈਂਸ, ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਰੀਆ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[5] ਮਾਰਚ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲੇ ਛੱਡੇ ਗਏ ਅਤੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਮਾਰਚ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 50 ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਇਕੱਠ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਪਾਬੰਦੀ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2][3] [4] [5]

ਪੁਸਤਕ-ਸੂਚੀ

ਸੋਧੋ
  • Khan, Ayesha. The Women's Movement in Pakistan: Activism, Islam and Democracy. United Kingdom, Bloomsbury Publishing, 2018.
  • Weiss, Anita M.. Interpreting Islam, Modernity, and Women's Rights in Pakistan. United Kingdom, Palgrave Macmillan, 2014. Page 49.
  • Omvedt, Gail (2005). "Women in Governance in South Asia". Economic and Political Weekly. 40. Sameeksha Trust: 4746–52. JSTOR 4417361.
  • Imran, R. (2005) 'Legal injustices: The Zina Hudood Ordinance of Pakistan and its implications for women', Journal of International Women's Studies, 7(2), pp. 78–100
  • Jalal, A. (1991). The Convenience of Subservience: Women and the State of Pakistan. In: Kandiyoti, D. (eds) Women, Islam and the State. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1007/978-1-349-21178-4_4
  • Korson, J. Henry; Maskiell, Michelle (1985). "Islamization and Social Policy in Pakistan: The Constitutional Crisis and the Status of Women". Asian Survey. 25. University of California Press: 589–612. doi:10.2307/2644377. JSTOR 2644377.
  • Women's Movements in Asia: Feminisms and Transnational Activism. United Kingdom, Taylor & Francis, 2010. Page 167
  • Re-Interrogating Civil Society in South Asia: Critical Perspectives from India, Pakistan and Bangladesh. India, Taylor & Francis, 2021. Page 191 / 192

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. 1.0 1.1 Jadoon, Alveena (2019-02-12). "It Is National Women's Day And Here's Why We Celebrate It". Maati TV (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2022-06-20. Retrieved 2022-04-21. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "Jadoon" defined multiple times with different content
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Ali, Sehrish (2012-02-10). "National Women's Day: 'We will raise our voices against discrimination'". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-15. The march was the first public demonstration by any group against a martial law. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 "National Women's Day: Struggle for equal rights will go on". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2013-02-12. Retrieved 2022-04-15. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":2" defined multiple times with different content
  4. 4.0 4.1 4.2 "Women's achievements highlighted at event to mark National Women's Day". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-15. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":3" defined multiple times with different content
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 Reporter, The Newspaper's Staff (2019-02-13). "Women remember iconic 1983 demo, vow to fight oppression" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-15. The primary reason for this demonstration was the proposed law of evidence, which would effectively have reduced the testimony of women to half of that of men ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content
  6. Hassan, Taimur-ul (July–December 2010). "The Performance of Press During Women Movement in Pakistan". South Asian Studies (A Research Journal of South Asian Studies). 25 (2): 311–321 – via eds.p.ebscohost.com.
  7. "WAF calls for remembering Pakistan Women's Day". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-21.
  8. Awan, Sonia (2022-04-01). "Reflections on Islamisation and the Future of the Women's Rights Movement in 'Naya' Pakistan". Angles. New Perspectives on the Anglophone World (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ) (14). doi:10.4000/angles.5030. ISSN 2274-2042.
  9. APP (2010-12-22). "Gilani declares Dec 22 as national day of working women" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-21.
  10. "Women's achievements highlighted at event to mark National Women's Day". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-21.
  11. 11.0 11.1 Hussain, Nida Mujahid. "National Women's Day 2020: Karachi event discusses measures to end gender-based violence". Geo News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-21. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name ":5" defined multiple times with different content
  12. Khan, Ayesha (2018). The Women's Movement in Pakistan. I. B. Tauris. pp. 214–215. doi:10.5040/9781788318815. ISBN 978-1-78673-523-2.
  13. 13.0 13.1 Web Desk (2015-02-12). "National women's day celebrated by DAI-AAWAZ – Pakistan News Releases" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2022-06-20. Retrieved 2022-05-09. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "100w" defined multiple times with different content
  14. Anwer, Zoya (2015-02-12). "Gao Suno Badlo releases first song on National Women's Day" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-21.
  15. Reporter, A. (2017-02-16). "Dialogue held to mark National Women's Day" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-05-09.
  16. "National Women's Day observed in Islamabad" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2019-02-13. Retrieved 2022-05-09.
  17. Jalil, Xari (2020-02-13). "Women recount 1983 protest against discriminatory laws" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-05-09.
  18. Ali, Farman (2020-02-17). "Commemorative art show highlights women woes, struggle" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-05-09.
  19. "Women's achievements highlighted at event to mark National Women's Day". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-05-11.
  20. "National Women's Day observed". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-05-11.