ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ
ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਸੋ ਪੇਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਮੱਧ-ਉਚਾਈ ਵਾਲੀ ਝੀਲ ਹੈ।ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ ਹਿੰਦੂਆਂ, ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਬੋਧੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਹੈ, [1] [2] ਅਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਬੋਧੀਆਂ ਲਈ ਪਦਮਸੰਭਵ ਅਤੇ ਮੰਦਾਰਵਾ ਦੇ ਵਜ੍ਰਯਾਨ ਅਭਿਆਸਾਂ ਲਈ ਪਵਿੱਤਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਝੀਲ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਹੈ।
| ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ (ਸੋ ਪੇਮਾ) | |
|---|---|
 ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ | |
  ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ (ਸੋ ਪੇਮਾ)  ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ (ਸੋ ਪੇਮਾ) | |
| ਸਥਿਤੀ | ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ |
| ਗੁਣਕ | 31°38′02″N 76°50′00″E / 31.63389°N 76.83333°E |
| Type | Mid altitude lake |
| Basin countries | India |
| Surface area | 160 square kilometres (62 sq mi) |
| ਔਸਤ ਡੂੰਘਾਈ | 10–20 metres (33–66 ft) |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ | 25 metres (82 ft) |
| Shore length1 | 735 m (2,411 ft) |
| Surface elevation | 1,360 m (4,460 ft) |
| Settlements | ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ |
| ਹਵਾਲੇ | Himachal Pradesh Tourism Dept. |
| 1 Shore length is not a well-defined measure. | |
ਰੀਵਾਲਸਰ ਝੀਲ 'ਤੇ ਪਦਮਸੰਭਵ ਦਾ ਇੱਕ ਕੋਲੋਸਸ, ਮੰਡਾਰਵਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ, ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਬੋਧੀ ਮੱਠ ਹਨ। ਰੇਵਾਕਸਰ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਵੀ ਹਨ, ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀ ਲੋਮਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਵਿੱਤਰ ਝੀਲ, ਕੁੰਤ ਭਯੋਗ ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 1,750 metres (5,740 ft) ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰੇਵਾਲਸਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ। [3] ਇਹ ਮੋਮ ਦੇ ਬਲਦੇ ਮਹਿਲ ਤੋਂ ' ਪਾਂਡਵਾਂ ' ਦੇ ਭੱਜਣ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ - ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਦਾ ਇੱਕ ਕਿੱਸਾ।
ਸਥਾਨਕ ਰੇਲਵਾਸਰ ਰਾਜੇ ਦੀ ਧੀ ਮੰਦਾਰਵਾ ਨਾਲ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਦਮਸੰਭਵ ਅਤੇ ਮੰਦਾਰਵਾ ਨੇਪਾਲ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ, ਜਿੱਥੋਂ ਪਦਮਸੰਭਵ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਤਿੱਬਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਰਿੰਪੋਚੇ, ("ਕੀਮਤੀ ਮਾਸਟਰ") ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਪਦਮਸੰਭਵ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਵਜਰਾਯਾਨ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ। ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ 'ਤੇ ਤੈਰਦੇ ਹੋਏ ਕਾਨੇ ਦੇ ਟਾਪੂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਦਮਸੰਭਵ ਦੀ ਆਤਮਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਰਿਸ਼ੀ ਲੋਮਸ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ; ਅਤੇ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ (22 ਦਸੰਬਰ 1666 - 7 ਅਕਤੂਬਰ 1708), ਨੇ ਵੀ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਨਿਵਾਸ ਕੀਤਾ।
ਮੰਡੀ (ਜ਼ਹੋਰ) ਦੀ ਪਦਮਸੰਭਵ ਅਤੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਮੰਦਾਰਵਾ ਦੀ ਕਥਾ
ਸੋਧੋਮੰਦਾਰਵ ਅਤੇ ਪਦਮਸੰਭਵ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਥਾਨਕ ਰਾਜੇ ਵਿਹਾਰਧਾਰਾ, ਸ਼ਾਹੀ ਖੂਨ ਦੀ ਰੇਖਾ ਦੇ ਗੰਦਗੀ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਮੰਦਾਰਵ ਦੇ ਧਰਮ-ਤਿਆਗ ਵਜੋਂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਨੇ ਮੰਦਾਰਵ ਅਤੇ ਪਦਮਸੰਭਵ ਨੂੰ ਚਿਤਾ ਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਲਾਉਣ ਨਾਲ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋਥਾਂ ਨੂੰ ਧੁੰਦਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਵਿਹਾਰਧਾਰਾ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਚਿਤਾ ਦੀ ਅੱਗ ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਖਿੜਦਾ ਕਮਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਿਰਲੇਪ ਮੰਦਾਰਵ ਅਤੇ ਪਦਮਸੰਭਵ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਗੁਪਤ ਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਵਜਰਾਵਰਹੀ ਅਤੇ ਹਯਗ੍ਰੀਵ ਦਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਹਾਰਧਾਰਾ ਸੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅਣਰੱਖਿਅਤ ਅਸੀਸਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਦੰਤਕਥਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਨ ਗੁਰੂ ਪਦਮਸੰਭਵ (ਗੁਰੂ ਰਿੰਪੋਚੇ) ਨੇ ਰੀਵਾਲਸਰ ਤੋਂ ਤਿੱਬਤ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਰੇਵਾਲਸਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਤੈਰਦੇ ਕਾਨੇ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਟਾਪੂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਾਣੀ ਉੱਤੇ ਵਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਦਮਾਸਂਭਵ ਦਾ ਕੋਲੋਸਸ
ਸੋਧੋ
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
ਸੋਧੋ- ਰੇਵਾਲਸਰ, ਭਾਰਤ, ਝੀਲ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪਿੰਡ
ਫੁਟਨੋਟ
ਸੋਧੋ- ↑ Emerson (1920), p. 203.
- ↑ "Himachal Pradesh - the Abode of 5 spiritual lakes - NewsroomPost.com". Archived from the original on 7 ਮਈ 2016. Retrieved 1 ਜੂਨ 2015.
- ↑ himachaltourism.gov.in
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ਐਮਰਸਨ (1920)। ਮੰਡੀ ਰਾਜ ਦਾ ਗਜ਼ਟੀਅਰ 1920 ਰੀਪ੍ਰਿੰਟ: 1996. ਇੰਡਸ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਹਾਊਸ, ਦਿੱਲੀISBN 81-7387-054-3ISBN 81-7387-054-3 .
- ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ - 5 ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਝੀਲਾਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ
- ਸਿੰਘ, ਸਰੀਨਾ (2009)। ਭਾਰਤ (ਲੋਨਲੀ ਪਲੈਨੇਟ ਕੰਟਰੀ ਗਾਈਡ) (ਪੇਪਰਬੈਕ)। 13ਵਾਂ ਅੱਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਐਡੀਸ਼ਨ।ISBN 978-1-74179-151-8ISBN 978-1-74179-151-8 .
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ- ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ Archived 15 March 2019[Date mismatch] at the Wayback Machine.
- himachaltourism.nic.in Archived 15 January 2007[Date mismatch] at the Wayback Machine.
- ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ Archived 6 May 2013[Date mismatch] at the Wayback Machine.
- ਰੇਵਾਲਸਰ ਝੀਲ ਦੀ ਤਸਵੀਰ
- ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ - 5 ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਝੀਲਾਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ Archived 7 May 2016[Date mismatch] at the Wayback Machine.
