ਸਰਸਵਤੀ ਗੋਰਾ
ਸਰਸਵਤੀ ਗੋਰਾ (28 ਸਤੰਬਰ, 1912 – 19 ਅਗਸਤ, 2006) ਨੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁੰਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੇ ਨਾਸਤਿਕ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਉਸਨੇ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ। ਗੋਰਾ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀਵਾਦ ਅਤੇ ਨਾਸਤਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।[2] ਉਸਨੇ ਲਿੰਗ ਬਰਾਬਰਤਾ, ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ, ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਛੂਤਤਾ ਅਤੇ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ।[2][3]
ਸਰਸਵਤੀ ਗੋਰਾ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 28 ਸਤੰਬਰ 1912 |
| ਮੌਤ | 19 ਅਗਸਤ 2006 (ਉਮਰ 93) |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜ-ਕਰਤਾ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਨਾਸਤਿਕ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ[1] |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਗੋਰਾ[1] |
| ਬੱਚੇ | (9) ਲਾਵਾਂਮ ਚੇੰਨੂਪਤੀ ਵਿੱਦਿਆ |
| ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ | ਹੇਮਲਤਾ ਲਾਵਾਂਮ (ਨੂੰਹ) |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਜਮਨਾਲਾਲ ਬਜਾਜ ਅਵਾਰਡ (1999) |
ਜੀਵਨੀ
ਸੋਧੋਸਰਸਵਤੀ ਦਾ 28 ਸਤੰਬਰ, 1912 ਨੂੰ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਜ਼ਿਆਨਾਗਰਮ ਵਿਖੇ ਜਨਮ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਉਸਦੀ ਉਮਰ ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ।[4] 1930 ਵਿੱਚ, ਸਰਸਵਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਗੋਰਾ ਨਾਲ ਦੇਵਦਾਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕੀਤੀ। ਛੂਤਛਾਤ ਅਤੇ ਜਾਤ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਬਾਰੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1944 ਵਿੱਚ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਸੇਵਾਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹੇ।[5][6]
ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਸਰਸਵਤੀ ਨੇ 1940 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਨਾਸਤਿਕ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।[3] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸੱਦ ਨਾਸਤਿਕਤਾ, ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਗਾਂਧੀਵਾਦ ਉੱਪਰ ਅਧਾਰਿਤ ਮਨੁੱਖੀ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।[6][7]
ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਸੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਰਗਰਮ ਨੇਤਾ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਉਹ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਢਾਈ ਸਾਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਨਿਯੰਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾਲ ਲੈ ਗਈ। 1953 ਵਿੱਚ ਕੁਰੈਨਲ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਵਿੱਚ ਸਤਲਿਆਮਾ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਗੋਰਾ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਮੁਜ਼ਾਹਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4] ਉਹ ਨਾਸਤਿਕਤਾ, ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦ, ਸਮਾਜਿਕ ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਜਾਤੀ ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਲੜੀ ਸੀ।[8]
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਉਸਦੀ ਆਤਮਕਥਾ ਮਾਈ ਲਾਈਫ ਵਿਦ ਗੋਰਾ 2012 ਵਿੱਚ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਰਸਵਤੀ ਗੋਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਾਮਚੰਦਰ ਰਾਓ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲੜਾਕੂ ਅਤੇ ਨਾਸਤਿਕ, ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।[8] ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਫੇਫੜੇ ਦੀ ਲਾਗ ਕਾਰਨ 19 ਅਗਸਤ 2006 ਨੂੰ 94 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਿਜੈਵਾੜਾ ਵਿੱਖੇ ਹੋਈ।[7][9] ਉਸਦੇ ਨੌ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਸਦੀ ਧੀ ਚੇਨੂਪਤੀ ਵਿਦਿਆ ਵਿਜੈਵਾੜਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਲੋਂ ਸਾਬਕਾ ਐਮ.ਪੀ ਰਹੀ।[8]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
ਸੋਧੋ2001 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਬਸਾਵਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਨਵਤਾ ਲਈ ਜੀ.ਡੀ. ਬਿਰਲਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਵੀ ਰਹੀ ਹੈ: ਜਮਨਾਲਾਲ ਬਜਾਜ ਅਵਾਰਡ (1999);[10][11], ਜਾਨਕੀ ਦੇਵੀ ਬਜਾਜ ਪੁਰਸਕਾਰ;[12] ਅਤੇ ਪੋਤੀ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮੁਲੂ ਤੇਲਗੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ।[13]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 https://www.geni.com/people/Saraswathi-GORA/6000000004948985916
- ↑ 2.0 2.1 http://www.thehindu.com/news/cities/Vijayawada/saraswathi-gora-was-a-great-humanist/article3948618.ece
- ↑ 3.0 3.1 http://www.atheistcentre.in/eminent/SaraswathiGora.html
- ↑ 4.0 4.1 https://www.oneindia.com/2006/08/19/veteran-freedom-fighter-saraswathi-gora-dies-1155971480.html
- ↑ "Saraswathi Gora selected for Basava Puraskar". The Hindu. 5 April 2001. Retrieved 31 January 2018.
- ↑ 6.0 6.1 "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2006-10-02. Retrieved 2018-05-21.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 7.0 7.1 http://www.atheistcentre.in/SaraswathiGorapassedaway.html
- ↑ 8.0 8.1 8.2 http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/saraswathi-gora-passes-away/article3093142.ece
- ↑ "Saraswathi Gora passes away". The Hindu. 20 August 2006. Archived from the original on 21 ਅਕਤੂਬਰ 2012. Retrieved 21 ਮਈ 2018.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Jamnalal Bajaj Awards Archive". Jamnalal Bajaj Foundation.
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=ZoY3WswnXK4
- ↑ "Veteran freedom fighter Saraswathi Gora dies". Oneindia. 19 August 2006. Retrieved 5 February 2017.
- ↑ "The Hindu: Saraswathi Gora selected for Basava Puraskar". The Hindu. Retrieved 5 February 2017.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ- A short biography of Saraswathi Gora Archived 2006-10-02 at the Wayback Machine. in Indian Skeptic by Sunanda Shet
- Obituary in Deccan Herald
- Obituary at www.newsfix.de Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine.