ਸਵਾਹਾ
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਇਕਾਈ ਵਿੱਚ ਸਵਾਹਾ (; ਰੋਮਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਤਿਲਿਪੀ ਦੇਵਨਾਗਰੀ: स्वाहा; ਚੀਨੀ:薩婆訶, ਜਪਾਨੀ: sowaka; ਤਿੱਬਤੀ: སྭཱ ཧཱ་ ਸੋਹਾ; ਕੋਰੀਆਈ: 사바하, sabaha) ਫਲ ਪਾਉਣ ਲਈ ਮੰਤਰ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ।ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਰੂਪ ਤੋਂ, ਇਸਦਾ ਅਰਥ "ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਕਿਹਾ" ਹੈ। ਤਿੱਬਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ, "ਸਵਾਹਾ" ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ "ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੋਵੇ" ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਉਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਤੌਰ ‘ਤੇ "ਸੋਹਾ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਅੱਗ ਨੂੰ ਬਲੀਆਂ ਚੜ੍ਹਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਵਾਹਾ ਦਾ ਜਾਪ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
| ਸਵਾਹਾ | |
|---|---|
 ਸਵਾਹਾ ਨਾਲ ਅਗਨੀ | |
| ਮਾਨਤਾ | ਦੇਵੀ |
| ਨਿਵਾਸ | ਅਗਨੀਲੋਕ |
| ਮੰਤਰ | ਓਮ ਸਵਾਹਾ |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਮਾਤਾ ਪਿੰਤਾ | ਦਕਸ਼ ਪ੍ਰਸੂਤੀ |
| ਭੈਣ-ਭਰਾ | ਸਤੀ |
| Consort | ਅਗਨੀ[1] |
ਇਹ ਇੱਕ ਇਸਤਰੀ ਦੀ ਸੰਗਿਆ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਰਿਗਵੇਦ ਵੀ ਸਵਾਹਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ‘ਭੇਂਟ’ ਵਜੋਂ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਸਵਾਹਾ ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਅਗਨੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਹੈ। ਉਹ ਮੂਲ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਚਿੱਚੜ ਸੀ, ਪਰ ਅਗਨੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਅਮਰ ਹੋ ਗਈ। ਕੁਝ ਸੰਸਕਰਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕਾਰਤਿਕਿਆ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬ੍ਰਹਮ ਮਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉਹ ਅਗਨਿਆ (ਅਗਨੀਆ) ਦੀ ਮਾਂ ਵੀ ਹੈ - ਅਗਨੀ ਦੀ ਵੀ ਧੀ ਹੈ। ਉਹ ਦਕਸ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਦੀ ਧੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਥਾ
ਸੋਧੋਮਹਾਭਾਰਤ ਵਣ ਪਰਵ ਵਿੱਚ, ਮਾਰਕੰਡੇ ਪਾਂਡਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਵਾਹਾ ਦਕਸ਼ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਉਹ ਅੱਗ ਦੇ ਦੇਵਤਾ, ਅਗਨੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਲੱਗੀ। ਅਗਨੀ ਨੇ ਉਸ ਵੱਲ ਬਹੁਤਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਅਗਨੀ ਨੇ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਬਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਦੇਵਤਾ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਆਕਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਖੂਬਸੂਰਤ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖਦਾ ਰਿਹਾ।
ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਅਗਨੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਸਵਾਹਾ ਨੇ ਉਸਦਾ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕੀਤੇ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਵਸ਼ੀਸ਼ਠ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਰੁਣਧਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰਥ ਸੀ) ਅਤੇ ਅਗਨੀ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚੀ। ਅਗਨੀ ਅਤੇ ਸਵਾਹਾ ਨੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਿਆਰ ਭਰੇ ਪਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਿਤਾਏ।