ਸ਼ੁਕਰਚਾਰੀਆ
ਸ਼ੁਕਰ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: शक्र, IAST: Śukra) ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਸਪਸ਼ਟ" ਜਾਂ "ਚਮਕਦਾਰ"। ਇਸ ਦੇ ਹੋਰ ਅਰਥ ਵੀ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਜੋ ਵੈਦਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸਨ।[3] ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਜੋਤਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ੁੱਕਰ ਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨਵਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[4]
| ਸ਼ੁਕਰਚਾਰੀਆ | |
|---|---|
| Member of Navagraha | |
 ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਕਰ ਦੀ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀ | |
| ਦੇਵਨਾਗਰੀ | शुक्र |
| ਮਾਨਤਾ | ਆਸੁਰ੍, ਦੈਤ, ਦੇਵਤਾ, Graha |
| ਨਿਵਾਸ | ਪਤਾਲ ਲੋਕ |
| ਗ੍ਰਹਿ | ਸ਼ੁਕਰ |
| ਮੰਤਰ | Om Sri Shukra devaaaye namah. ॐ श्रीशुक्रदेवाय नमः। |
| ਦਿਨ | ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ |
| ਰੰਗ | ਸਫੈਦ |
| ਅੰਕ | ਛੇ (6) |
| ਵਾਹਨ | White Horse |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਮਾਤਾ ਪਿੰਤਾ | |
| Consort | Jayanti, Urjjasvati and Sataparva[2] |
| ਬੱਚੇ | Devayani, Arā, Shanda, Tvasthadhar and Marka[1] |
ਹਿੰਦੂਵਾਦ
ਸੋਧੋਹਿੰਦੂਵਾਦ ਵਿਚ, ਸ਼ੁਕਰ ਭ੍ਰਿਗੂ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ, ਜੋ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਉਹ ਦੈਤਿਆ ਅਤੇ ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਸਨ, ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੰਦੂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਕਰਾਚਾਰੀਆ ਜਾਂ ਅਸੁਰਾਚਾਰੀਆ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੂਕਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਲਿਆ, ਇੱਕ ਅੱਧਾ ਦੇਵਾਂ (ਦੇਵਤਿਆਂ) ਲਈ ਗਿਆਨ ਦਾ ਧੁਰਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਅੱਧਾ ਅਸੁਰਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸਰੋਤ ਬਣ ਗਿਆ (ਭੂਤ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੂਕਰ ਭ੍ਰਿਗੂ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ,ਜੋ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰ, ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਿਵ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਭਗਤੀ ਨਾਲ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਜੀਵਨੀ ਵਿਧਿਆ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਜੀਵਨੀ ਵਿਦਿਆ ਉਹ ਗਿਆਨ ਹੈ ਜੋ ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜੀਉਂਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਸਨੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਅਸੁਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਗਿਆਨ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੰਗਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸ਼ੁਕਰ ਦੀ ਮਾਂ ਕਾਵਿਆ ਮਾਤਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸ਼ੁਕਰ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਉਰਜਸਵਤੀ, ਜਯੰਤੀ ਅਤੇ ਸਤਪਰਵ ਦੇਵੀ ਸਨ। ਕਈ ਵਾਰ, ਉਰਜਸਵਤੀ ਅਤੇ ਜਯੰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[5] ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਸ਼ੁਕਰਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਦੇਵਿਆਨੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[6] ਸਤਾਪਰਵਾ ਬੇਔਲਾਦ ਸੀ।
ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੁਕਰਾਚਾਰੀਆ ਨੂੰ ਭੀਸ਼ਮ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁਰੂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਸਿਖਾਇਆ ਸੀ।[7]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ https://www.wisdomlib.org/definition/shukra#purana
- ↑ Puranic Encyclopedia: a comprehensive dictionary with special reference to the epic and Puranic literature, Vettam Mani, Motilal Banarsidass, Delhi, 1975, p. 760.
- ↑ Charles Russell Coulter; Patricia Turner (2013). Encyclopedia of Ancient Deities. Routledge. p. 108. ISBN 978-1-135-96390-3.
- ↑ Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. pp. 387–388. ISBN 978-0-14-341421-6.
- ↑ Dikshitar, V. R. Ramachandra (1996-01-31). The Purana Index (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Motilal Banarsidass Publishe. ISBN 978-81-208-1273-4.
- ↑ Dikshitar, V. R. Ramachandra (1996-01-31). The Purana Index (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Motilal Banarsidass Publishe. ISBN 978-81-208-1273-4.
- ↑ Subramaniam, Kamala (2007). "Adi Parva". The Mahabharata. Bharatiya Vidya Bhavan India. ISBN 978-81-7276-405-0.