ਸਾਹਿਰਾ ਕਾਜ਼ਮੀ
ਸਾਹਿਰਾ ਕਾਜ਼ਮੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Sahira Kazmi; ਜਨਮ 8 ਅਪ੍ਰੈਲ 1950) ਇੱਕ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ, ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰੰਗੀਨ ਲੜੀ ਪਰਚਾਇਆਂ (1976) ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਅਤੇ ਕਲਟ-ਕਲਾਸਿਕ ਬਲਾਕਬਸਟਰ ਲੜੀ ਧੂਪ ਕਿਨਾਰੇ (1987) ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਟਕ ਨਿਜਾਤ (1993) ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1] ਉਸਨੇ ਉਜ਼ਮਾ ਗਿਲਾਨੀ, ਰੂਹੀ ਬਾਨੋ, ਤਾਹਿਰਾ ਨਕਵੀ ਅਤੇ ਖਾਲਿਦਾ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਨਾਲ 1970 ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਕ੍ਰੀਨਾਂ 'ਤੇ ਦਬਦਬਾ ਬਣਾਇਆ।[2]
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਕਾਜ਼ਮੀ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਅਪ੍ਰੈਲ 1950 ਨੂੰ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਆਮ ਅਤੇ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਕੁਰੈਸ਼ੀ (ਤਾਜੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਦੋਵੇਂ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਸੀ ਜ਼ੇਬ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਵੀ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ।[3][4] ਹਾਲਾਂਕਿ, 1951 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਸ਼ਿਆਮ ਦੀ ਦੁਖਦਾਈ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਕਰਾਚੀ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।[5] ਸਾਹਿਰਾ ਦੀ ਮਾਂ, ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨੇ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਉੱਦਮੀ ਸਰਨੇਮ ਅੰਸਾਰੀ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਸਾਹਿਰਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਸ਼ਾਕਿਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਉਪਨਾਮ ਬਦਲ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸਾਹਿਰਾ ਅੰਸਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਕਿਰ ਅੰਸਾਰੀ ਬਣ ਗਏ। ਸਾਹਿਰਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਵੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਾਮ ਬਣ ਗਏ।[6]
ਕੈਰੀਅਰ
ਸੋਧੋਸਾਹਿਰਾ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਵਿੱਚ ਪੀਟੀਵੀ ਵਰਲਡ ਵਿੱਚ ਪੀਟੀਵੀ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਟਕ ਕੁਰਬਤੇਨ ਔਰ ਫਾਸਲੇ (1974) ਸੀ, ਜੋ ਇਵਾਨ ਤੁਰਗਨੇਵ ਦੇ ਨਾਵਲ ਫਾਦਰਜ਼ ਐਂਡ ਸੰਨਜ਼ ' ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੈਨਰੀ ਜੇਮਸ ਦੇ ਨਾਵਲ 'ਦਿ ਪੋਰਟਰੇਟ ਆਫ਼ ਏ ਲੇਡੀ' ' ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਪਰਚਾਇਯਾਨ (1976), ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਹੋਰ ਲੜੀ ਤੀਸਰਾ ਕਿਨਾਰਾ ( 1980)।[7] ਸਾਹਿਰਾ ਪਰਚਾਇਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੀਸਰਾ ਕਿਨਾਰਾ ਅਭਿਨੇਤਾ ਰਾਹਤ ਕਾਜ਼ਮੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ।[8][9][10]
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਸਾਹਿਰਾ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਸਮੱਗਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਸਨੇ ਨਾਟਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵੱਲ ਮੋੜ ਲਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਟਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਲੜੀਵਾਰ ਹਵਾ ਕੇ ਨਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਮੇਜਿੰਗ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਹਿਰਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਕਰਾਚੀ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਕਰਮਚਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[11] ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਡਰਾਮੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜੋ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲਾਸਿਕ ਬਣ ਗਏ।[12][13] ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਮਸ਼ਹੂਰ ਡਰਾਮੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਪੀਸ਼, ਧੂਪ ਕਿਨਾਰੇ, ਖਲੀਜ, ਆਹਤ, ਹਵਾ ਕੀ ਬੇਟੀ, ਨਿਜਾਤ ਅਤੇ ਜ਼ੈਬੁਨਿਸਾ, ਧੂਪ ਕਿਨਾਰੇ (1987), ਹਸੀਨਾ ਮੋਇਨ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਕਾਜ਼ਮੀ ਅਤੇ ਮਰੀਨਾ ਖਾਨ ਨੇ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ।[14][15] ਡਰਾਮਾ ਸਾਹਿਰਾ ਦਾ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਕੈਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮ ਬਣ ਗਿਆ।[16][17] ਇਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਲੜੀ ਸਫਲ ਰਹੀ।[18][19] 2019 ਵਿੱਚ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਡਰਾਮਾ ਖੇਡਣ ਲਈ, ਲੜੀ ਦਾ ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[20] ਇਹ ਕਦਮ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[21][22] ਫੈਡਰਲ ਸੂਚਨਾ ਮੰਤਰੀ ਫਵਾਦ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਿੰਗਡਮ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰੇਗਾ।[23][24] ਅਰਬ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕਦਮ ਸਾਊਦੀ ਕ੍ਰਾਊਨ ਪ੍ਰਿੰਸ ਮੁਹੰਮਦ ਬਿਨ ਸਲਮਾਨ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਬਾਅ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿਨੇਮਾਘਰਾਂ, ਜਨਤਕ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਹੋਰ ਰੂਪਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ।[25][26]
ਸਾਹਿਰਾ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਾਟਕਾਂ ਅਤੇ ਨਾਟਕਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਨਾਟਕ ਤਪਸ਼ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇਤਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਹਤ, ਨਿਜਾਤ, ਹਵਾ ਕੀ ਬੇਟੀ ਅਤੇ ਜ਼ੈਬ-ਉਨ-ਨਿਸਾ ਨੇ ਗਰੀਬੀ, ਘਰੇਲੂ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।[27] 1993 ਵਿੱਚ, ਸਾਹਿਰਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਬ੍ਰੇਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 'ਤੁਮ ਸੇ ਕਹਿਣਾ ਥਾ' ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਆਈ। ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸੌਂ ਰਹੇ ਹੋ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਇੱਕ ਨਾਟਕ।[28] ਸਾਹਿਰਾ ਨੂੰ ਹਿੱਟ ਟੈਲੀਫ਼ਿਲਮਾਂ ਰੋਜ਼ੀ ਵੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਾ ਮੋਈਨ ਅਖ਼ਤਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ ਸਾਲ ਕਾ, ਰਾਹਤ ਕਾਜ਼ਮੀ ਅਤੇ ਅਤੀਕਾ ਓਢੋ ਨੇ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਨਾਟਕ ਕੈਸੇ ਕਹੂੰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਮਰੀਨਾ ਖਾਨ ਸੀ।[29][30]
ਸਾਹਿਰਾ ਨੇ ਪੀਟੀਵੀ ਲਈ ਕਈ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਹ "ਦੇਖਾ ਨਾ ਥਾ ਕਭੀ ਹਮ ਨਾ ਇਹ ਸਮਾਨ" ਗੀਤ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗਾਇਕ ਆਲਮਗੀਰ ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਹਿਰਾ ਨੇ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਐਲਨ ਫਕੀਰ ਅਤੇ ਪੌਪ ਸਟਾਰ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਸ਼ੇਹਕੀ ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਆ ਇੱਕ ਗੀਤ "ਤੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਮੈਂ ਜੋ ਭੀ ਡੂਬ ਗਿਆ" ਵੀ ਲਿਆਇਆ। ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੰਧੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[31]
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋ1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ, ਸਾਹਿਰਾ ਨੇ ਰਾਹਤ ਕਾਜ਼ਮੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ; ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਭਿਨੇਤਾ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਸਾਹਿਰਾ ਨੇ ਕਈ ਡਰਾਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ।[32][33] ਉਦੋਂ ਹੀ ਸਾਹਿਰਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਸਾਹਿਰਾ ਕਾਜ਼ਮੀ ਰੱਖ ਲਿਆ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਨਿਦਾ ਕਾਜ਼ਮੀ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਅਲੀ ਕਾਜ਼ਮੀ ਸੀ।[34][35][36]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
ਸੋਧੋ- 1978 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਪੀਟੀਵੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[37]
- 1978 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- 1982 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਪੀਟੀਵੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- 1984 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਪੀਟੀਵੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- 1986 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਲਈ ਪੀਟੀਵੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- 1988 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਧੂਪ ਕਿਨਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਲਈ ਨਿਗਾਰ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[38]
- 1990 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਹਵਾ ਕੀ ਬੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਲਈ ਨਿਗਾਰ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[39]
- 2012 ਵਿੱਚ, ਸਾਹਿਰਾ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ
ਸੋਧੋਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Ahmad, Bisma (2015-03-13). "Old but not forgotten: Top 10 Pakistani dramas to re-watch now". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "PTV's golden age". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2020-04-05. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Phukan, Vikram (2018-11-09). "Why Nandita Das' 'Manto' is an important document". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Ali, Rashid Nazir (27 September 2014). "The Kazmi Family". Reviewit.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Bali, Karan (2016-02-28). "Manto to Shyam — 'Lahore, Amritsar and Rawalpindi are all where they used to be'". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ editor2 (2016-04-12). "Exclusive Interview With Sahira Kazmi And Rahat Kazmi". Home - ARY NEWS (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2020-12-07. Retrieved 2020-11-25.
{{cite web}}
:|last=
has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ "Classic TV serials Dhoop Kinare, Taanhaiyaan to be aired in Saudi Arabia". Daily Pakistan Global (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2019-04-04. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Special Report, NOS, The News International". jang.com.pk. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Jangnews. "Sahira and Rahat Kazmi".
- ↑ "I took retakes just to hug Rahat Kazmi, says Iffat Omar". 24 News HD (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2020-09-09. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Ahmed, Shoaib (2017-07-03). "Today's dramas don't depict the society we belong to, says Amjad Islam Amjad". Images (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Alavi, Omair (2020-04-07). "Pakistani Dramas On Youtube To Make Your Isolation More Bearable!". Edition.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2020-12-07. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Pakistani dramas that once appealed to every group have now glued themselves to feminist issues only". The Nation (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2017-05-22. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ ""I was the kind of girl that I portrayed in most of my plays." | Instep | thenews.com.pk". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Meenakshi Sinha (Jan 3, 2010). "Dhoop Kinare, Tanhaiyaan still remembered fondly - Times of India". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Must watch 10 Pakistani dramas of the yesteryear!". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Our Remake Of The Classic Drama "Dhoop Kinare"". Niche (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2020-04-24. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "In Conversation with Marina Khan". The Friday Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2020-08-07. Retrieved 2020-11-25.[permanent dead link]
- ↑ "Sajid Hassan reveals he was never paid for Dhoop Kinare | SAMAA". Samaa TV (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 8 February 2020. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Classic Pakistani drama 'Dhoop Kinare' ready to air in Saudi Arabia". News Box (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2020-06-26. Archived from the original on 2020-12-07. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Dhoop Kinare to air in Saudi Arabia with Arabic dubbing". Something Haute (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2020-06-25. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Popular PTV drama Dhoop Kinare to air in Saudi Arabia". www.geo.tv (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Zoya Nasir shares a fun fact as 'Dhoop Kinare' heads to Saudi Arabia". ARY NEWS (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2019-04-04. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Ali, Arshad (2019-04-05). "Classic Pakistani play, Dhoop Kinare, to on air in Saudi Arabia". Khyber News -Official Website (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Nothing lost in translation: Two more Pakistani serials to enthrall Saudi Arabia". Arab News PK (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2020-07-19. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Arabic version of 'Dhoop Kinare' ready for airing in Saudi Arabia". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2020-06-25. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Events in Lahore: TOWN TALK | Shehr | thenews.com.pk". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "'The actor woke up and realised she never wanted to act'". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2010-10-18. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Where is Marrina Khan? - Dr. Dushka H. Saiyid - Youlin Magazine". www.youlinmagazine.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Eleven ignored dramas of Marina Khan". The Nation (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2017-11-17. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Dawnnews (8 March 2017). "Sahira Kazmi".
- ↑ "Once Upon A Time..." Newsline (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Ali Kazmi shooting with 'Game of Thrones' director | Pakistan Today". www.pakistantoday.com.pk. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Most Talented Pakistani Drama Actor Siblings Nida Kazmi And Ali Kazmi's Latest Pictures With Their Families". Health Fashion (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2020-12-07. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Rahat Kazmi had a proud moment that moved Ali Kazmi to tears". FUCHSIA (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2016-11-20. Archived from the original on 2020-12-08. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ "Sahira Kazmi Archives". Watch Latest Episodes of ARY Digital (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2020-12-06. Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Women's Year Book of Pakistan - Volume 4. Ladies Forum Publications. p. 258.
- ↑ "نگار ایوارڈز سال 1988". Nigar Weekly (in ਉਰਦੂ). Golden Jubilee Number: 297. 2000.
- ↑ "نگار ایوارڈز برائے سال 1990". Nigar Weekly (in ਉਰਦੂ). Golden Jubilee Number: 297. 2000.
- ↑ "Dhoop Kinaray | Pakistan Today" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ NewsBytes. "Classic Pakistani play, Dhoop Kinare, to air in Saudi Arabia this June". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
- ↑ Web Desk (2020-08-13). "Our content was once glorious". The Financial Daily (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-11-25.