ਆਬਿਦਾ ਪਰਵੀਨ
ਆਬਿਦਾ ਪਰਵੀਨ(ਉਰਦੂ: عابده پروين) ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਗਾਇਕਾ ਹਨ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਸੂਫ਼ੀ ਕਲਾਮਾਂ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ-ਗਜ਼ਲਾਂ ਕਰਕੇ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ|[1] ਉਹਨਾਂ ਸੂਫ਼ੀ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਕੇ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਨਾਮਣਾ ਖੱਟਿਆ ਹੈ|[2] ਉਹ ਉਰਦੂ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਪਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ| ਉਹਨਾਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਗੁਲਾਮ ਹੈਦਰ ਤੋਂ ਲਈ ਤੇ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇੱਕ ਕਲਾਮ ਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ 'ਸੂਫੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਰਾਣੀ' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਬਿਦਾ ਪਰਵੀਨ | |
|---|---|
| ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਆਬਿਦਾ ਪਰਵੀਨ ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਆਬਿਦਾ ਪਰਵੀਨ | |
| ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮ | ਆਬਿਦਾ ਪਰਵੀਨ |
| ਉਰਫ਼ | ਮਲਿਕਾ-ਏ-ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਗੀਤ |
| ਮੂਲ | ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ |
| ਵੰਨਗੀ(ਆਂ) | ਕਾਫ਼ੀ ਗਜ਼ਲ ਕਵਾਲੀ |
| ਸਾਲ ਸਰਗਰਮ | 1973–ਹੁਣ ਤੱਕ |
ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਇਕ ਸਿੰਧੀ ਸੂਫੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਉਸਤਾਦ ਗੁਲਾਮ ਹੈਦਰ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਪਰਵੀਨ ਨੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਗਲੋਬਲ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਿਚ ਨਾਮ ਆਇਆ। 1993 ਤੋਂ, ਪਰਵੀਨ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਬੁਏਨਾ ਪਾਰਕ ਵਿਖੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਾਰੋਹ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਚਰਚਾਂ (Churches) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਪਰਵੀਨ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਰਹੱਸਮਈ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ, ਠੁਮਰੀ, ਕਵਾਲਵਾਲੀ, ਰਾਗ (ਰਾਗ), ਸੂਫ਼ੀ, ਕਲਾਸੀਕਲ, ਅਰਧ-ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸੂਫੀ ਕਵੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਦੁਹਰਾਓ ਨਾਲ ਪਰਸੰਗ ਅਤੇ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕੋ ਇਕ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ।
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਪਰਵੀਨ ਦਾ ਜਨਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਿੰਧ, ਲਾਰਕਾਨਾ ਵਿੱਚ ਮੁਹੱਲਾ ਅਲੀ ਗੋਹਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਉਸਤਾਦ ਗੁਲਾਮ ਹੈਦਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕ ਸਕੂਲ ਸੀ ਜਿਥੇ ਪਰਵੀਨ ਨੂੰ ਭਗਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ, ਉਹ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਅਕਸਰ ਸੂਫੀ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਅਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪਰਵੀਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋਹਾਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਵਾਰਸ ਚੁਣੇ।
ਕਰੀਅਰ
ਸੋਧੋਪਰਵੀਨ ਨੇ 1970 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਦਰਗਾਹਾਂ ਅਤੇ ਉਰਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ 1973 ਵਿਚ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਸੀ। 1977 ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਇਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਪਰਵੀਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ 'ਤੇ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇਕ ਉੱਤਮ ਆਵਾਜ਼ ਕਲਾਕਾਰ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸੂਫੀ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ ਨਾਲ ਰੰਗਿਆ, 1980 ਵਿਚ ਸੁਲਤਾਨਾ ਸਿਦੀਕੀ ਦੇ 'ਆਵਾਜ਼-ਓ-ਅੰਦਾਜ਼' ਵਿਖੇ ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ।
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਸਿੱਖਿਆ
ਸੋਧੋਅਬੀਦਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਸਿੰਧ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ, ਸਿੰਧੀ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੱਖੀ।
ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ
ਸੋਧੋ1975 ਵਿੱਚ, ਅਬੀਦਾ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ ਸਰ ਗੁਲਾਮ ਹੁਸੈਨ ਸ਼ੇਖ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਦੇ ਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਬੱਧ ਗਏ।, ਜਿਸਨੇ ਪਰਵੀਨ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ 1980 ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ।
ਅਬੀਦਾ ਪਰਵੀਨ ਗੈਲਰੀ
ਸੋਧੋਪਰਵੀਨ ਕਲਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਬੀਦਾ ਪਰਵੀਨ ਗੈਲਰੀ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਗਹਿਣਿਆਂ, ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੰਗੀਤ ਸੀਡੀਆਂ, ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਭਾਗ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਸੰਗੀਤ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਸਟੂਡੀਓ ਵੀ ਹੈ।
ਕਪੜੇ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ
ਸੋਧੋਪਰਵੀਨ ਦੀ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਪੜੇ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਸੌਖ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਲਈ ਬਣਾਈ ਹੈ।
ਚਰਚਿਤ ਗੀਤ
ਸੋਧੋ- ਤੇਰੇ ਇਸ਼ਕ਼ ਨਚਾਇਆ ਕਰ ਥਈਆ
- ਇੱਕ ਨੁਕਤਾ ਯਾਰ ਪੜਾਇਆ ਏ
- ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਖਵਾਹਿਸ਼ੇਂ ਐਸੀ ਕਿ ਹਰ ਖਵਾਹਿਸ਼ ਪੇ ਦਮ ਨਿਕਲੇ
- ਤੇਰੇ ਆਨੇ ਕਾ ਧੋਖਾ ਸਾ
- ਲਾਲ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼
- ਦਮਾ ਦਮ ਮਸਤ ਕਲੰਦਰ
- ਇੱਕ ਨੁਕਤੇ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਮੁੱਕਦੀ ਏ
- ਨੀਂ ਮੈਂ ਜਾਣਾ ਜੋਗੀ ਦੇ ਨਾਲ
- ਐ ਦਿਲ ਨਸ਼ੀਨ
ਸਨਮਾਨ
ਸੋਧੋ- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਾਇਡ ਆਫ਼ ਪਰਫ਼ਾਮੈਂਸ (1984)
- ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਕਲੰਦਰ ਮੈਡਲ (1984)
- ਸ਼ਾਹ ਬਹਿਠਈ ਸਨਮਾਨ (ਦੋ ਵਾਰ)
- ਸਿੰਧ ਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਸਨਮਾਨ
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਨਮਾਨ
- ਸਚਲ ਸਰਮਸਤ ਸਨਮਾਨ
- ਸਿਤਾਰਾ-ਏ-ਇਮਤਿਆਜ਼ (2005)
- ਹਿਲਾਲ-ਏ-ਇਮਤਿਆਜ਼ (2012)[3]
- ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ[4]
ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ
ਸੋਧੋਹਾਲਾਂਕਿ ਪਰਵੀਨ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਗਾਇਕਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਅਤੇ ਫਾਰੂਕ ਮੈਂਗਲ ਦੇ ਜ਼ੋਰ 'ਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਾਣਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰਵੀਨ ਆਪਣੀ ਸੰਗਾਊ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਕਾਰਨ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਵੇਰ ਦੇ ਸ਼ੋਅ ਵਿਚ ਘੱਟ-ਘੱਟ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰਵੀਨ ਨੇ ਇਕਬਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੁਭਾਸ਼ ਘਈ ਅਤੇ ਯਸ਼ ਚੋਪੜਾ ਦੀਆਂ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰੰਤੂ ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੂਫੀਵਾਦ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਸੰਦੇਸ਼ ਫੈਲਾਉਣਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।[5] ਉਸਨੂੰ ਫਿਲਮ ਰਾ ਵਨ ਲਈ ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਖਾਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਵੀ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਏ.ਆਰ.ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕੁਝ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ।[6]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Madhumita Dutta (2008). Let's Know Music and Musical Instruments of India. p. 56. ISBN 9781905863297.
- ↑ Singer with the knock-out effect: Abida Parveen is one of the world's great singers – even if you can't understand her, By Peter Culshaw, The Telegraph, 15 Sep 2001.
- ↑ http://tribune.com.pk/story/525517/recognition-president-zardari-confers-top-civil-awards
- ↑ http://dawn.com/2012/10/09/india-honours-abida-parveen-with-life-time-achievement-award/
- ↑ "Bollywood can wait: Abida Parveen (Interview)". Thaindian News. 8 November 2010. Retrieved 9 November 2018.[permanent dead link]
- ↑ Bharti Dubey (31 August 2012). "Abida Parveen and Runa Laila to spread love in India". The Times of India. Retrieved 9 November 2018.