ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ
ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਐਫ਼ਿਲ ਟਾਵਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 304.8 ਮੀਟਰ (1,000 ਫੁੱਟ) ਲੰਬਾ ਭਾਰਤੀ ਢਲਾਣ ਵਾਲਾ ਟਾਵਰ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਐਫ.ਐਮ.-/ਟੀਵੀ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਟਾਵਰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ 44ਵਾਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਮਾਨਵ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਢਾਂਚਾ ਹੈ।[1][4]
| ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ | |
|---|---|
 | |
 | |
| ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਰੁਤਬਾ | Completed |
| ਕਿਸਮ | ਟਾਵਰ |
| ਜਗ੍ਹਾ | ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ,  India |
| ਗੁਣਕ | 30°23′44.42″N 74°1′57.87″E / 30.3956722°N 74.0327417°E |
| ਨਿਰਮਾਣ ਆਰੰਭ | 1996[1] |
| ਮੁਕੰਮਲ | 2007 |
| ਉਚਾਈ | 304.8 m (1,000 ft) |
| ਹਵਾਲੇ | |
| [1][2][3][4] | |
ਫਾਜਿਲਕਾ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ, 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀ.ਵੀ. ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਉੱਚੇ ਟਾਵਰ ਨੂੰ "ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਆਈਫਲ ਟਾਵਰ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਅਸਲ ਆਈਫਲ ਟਾਵਰ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਸਮਾਨਤਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਤਮਕ ਹੈ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ, ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਾਮ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਮਾਨਵ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਢਾਂਚਾ ਹੈ।[2]
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ 1996 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ 2007 ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ 11 ਸਾਲ ਲੰਬੀ ਉਸਾਰੀ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਟੀ ਵੀ ਟਾਵਰ ਉਸ ਮਕਸਦ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਸਿਗਨਲ, ਜਿਸਨੂੰ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ, ਅਜੇ ਤੱਕ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਮੁੱਚੀ ਆਬਾਦੀ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗ੍ਰਾਮੀਣ, ਜੋ ਇਸ ਦੇ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਟਾਵਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੇਬਲ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਜਾਂ ਡੀ.ਟੀ.ਐਚ. ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਲ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਏ। 304.8 ਮੀਟਰ (1,000 ਫੁੱਟ) ਉੱਚਾ, ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਖੜਾ ਇਹ ਟਾਵਰ, ਜੋ ਰਮੇਸ਼ਵਰਾਮ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵਾਲਾ ਟਾਵਰ ਹੈ, ਲਗਭਗ 1060 ਫੁੱਟ ਲੰਬਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਇੱਕ "ਸਫੈਦ ਹਾਥੀ" ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਲੰਧਰ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਰੀਲੇਅ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਤੌਰ' ਤੇ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਸਿਗਨਲਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਟਾਵਰ ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਟਾਵਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਜ਼-ਸਾਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸੰਘਰਸ਼, ਤਕਰੀਬਨ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ। 14 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 15 ਅਗਸਤ ਤੋਂ, ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਾਹੌਰ ਇੱਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਅਲਾਰਮ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਵਜਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਟਰਾਂਸਮੀਟਰ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਦੋ ਘੱਟ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ 1 ਕਿਲੋਵਾਟ ਮੀਡੀਅਮ ਵੇਵ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਟਰ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਜਲੰਧਰ-ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਣ ਗਈ। ਇਹ ਪ੍ਰਬੰਧ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ 10 ਕਿਲੋਵਾਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 50 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਲਾਹੌਰ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ। 1953 ਵਿਚ, ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਨੇ ਲੁਧਿਆਣੇ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਸਮੂਹਾ ਵਰਗੇ ਗੋਰਾਇਆ ਨਾਂ ਦੇ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਇੱਕ 50 ਕਿਲੋਵਾਟ ਮੀਡੀਅਮ ਵੇਜ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਲਗਾਇਆ। ਇਹ ਪ੍ਰਬੰਧ 1990 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 1965 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ 50 ਕਿਲੋਵਾਟ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 100 ਕਿਲੋਵਾਟ ਮੀਡੀਅਮ ਵੇਜ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ 1965 ਵਿੱਚ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ -1 ਕਿਲੋਵਾਟ ਮੀਡੀਅਮ ਵੇਵ ਸਟੇਸ਼ਨ ਖੋਲ੍ਹਿਆ।ਇਕ ਹੋਰ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ 1965 ਦੀ ਲੜਾਈ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਰਵਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸਰਹੱਦੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ। ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ, ਮੁਲਤਾਨ, ਬਹਾਵਲਪੁਰ, ਫੈਸਲਾਬਾਦ, ਮਿਆਂਵਾਲੀ, ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਅਤੇ ਸਿਆਲਕੋਟ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਖੋਲ੍ਹੇ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੇ ਪੂਰੇ ਸਰਹੱਦੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਤ ਤਾਕਤਵਰ ਟਰਾਂਸਮੀਟਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪੜਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1990 ਵਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਬਠਿੰਡਾ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਰਿਲੇ ਸੈਂਟਰ ਸਨ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਐਫ.ਐਮ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਟਰ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਮਾਤਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇੱਕ 10-ਕਿੱਲੋਵਾਟ ਐਫ.ਐਮ ਟਰਾਂਸਮੀਟਰ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਮੀਡੀਅਮ ਵੇਵ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਨਾਲ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਕਸੌਲੀ ਵਿਖੇ 10 ਕਿਲੋਵਾਟ ਦੇ ਉਚ-ਉੱਚਿਤ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਰੇਂਜ 110 ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਵਧਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਜ 1996 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜੋ ਕਿ 2007 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋ ਸਕਿਆ।
ਭੂਗੋਲ
ਸੋਧੋਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਟੀਵੀ ਟਾਵਰ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ/ਜਾਂ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੀ ਮਿਊਂਸਪਲ ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 1.2 Jagga, Raakhi. "India's second largest TV tower a white elephant - Indian Express". Indianexpress.com. Retrieved 2012-12-13.
- ↑ 2.0 2.1 "Fazilka Rocks: TV Tower". Navdeepasija.blogspot.com. Retrieved 2012-12-13.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedmbendi - ↑ 4.0 4.1 "Ten Tallest Television Tower of India | WalkThroughIndia". Walkthroughindia.com. Archived from the original on 2015-12-17. Retrieved 2012-12-13.