ਭ੍ਰਿਗੁ
ਭ੍ਰਿਗੁ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ:भृगु, ) ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀ ਸੀ। ਉਹ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀਆਂ (ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਸਹਾਇਕਾਂ) ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੱਤ ਮਹਾਨ ਰਿਸ਼ੀਆਂ, ਸਪਤਰਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[1] ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜੋਤਿਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਕਲਨਕਾਰ, ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਗੂ ਸੰਹਿਤਾ ਦਾ ਲੇਖਕ, ਜੋਤਿਸ਼ (ਜੋਤਿਸ਼) ਕਲਾਸਿਕ, ਭ੍ਰਿਗੂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਨਸਾ ਪੁੱਤਰ ("ਮਨ-ਜੰਮਿਆ-ਪੁੱਤਰ") ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਮ ਦਾ ਵਰਣਨਾਤਮਕ ਰੂਪ, ਭਾਰਗਵ, ਭ੍ਰਿਗੂ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭ੍ਰਿਗੂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਪੂਰਵਜ ਮਨੂੰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਮਵਤਨ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਭ੍ਰਿਗੂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਆਸ਼ਰਮ (ਆਸ਼ਰਮ) ਵਧੂਸਰ ਨਦੀ 'ਤੇ ਸੀ, ਜੋ ਵੈਦਿਕ ਰਾਜ ਬ੍ਰਹਮਵਰਤ ਵਿੱਚ ਢੋਸੀ ਪਹਾੜੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਦਵਤੀ ਨਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਹੈ, [2]ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਹੈ।[3]
| ਭ੍ਰਿਗੁ | |
|---|---|
 ਭ੍ਰਿਗੂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਇੱਕ ਪੇਂਟਿੰਗ | |
| ਮਾਨਤਾ | ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ |
| ਨਿਵਾਸ | Rudraprayag |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਮਾਤਾ ਪਿੰਤਾ |
|
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | Khyati, Kavyamata and Puloma |
| ਬੱਚੇ |
|
ਦੰਤ-ਕਥਾ
ਸੋਧੋਭ੍ਰਿਗੂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸ਼ਿਵ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਵਾਯੂ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਕਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ (ਉਸ ਦੇ ਸਹੁਰੇ) ਦੇ ਮਹਾਨ ਯੱਗ ਦੌਰਾਨ ਮੌਜੂਦ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਦਕਸ਼ ਯੱਗ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਭੇਟ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਇਹ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਤੱਤੀਰੀਆ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਵਰੁਣੀ ਨਾਲ ਬ੍ਰਹਮਣ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Narada said.. The Mahabharata translated by Kisari Mohan Ganguli (1883 -1896), Book 2: Sabha Parva: Lokapala Sabhakhayana Parva, section:XI. p. 25 And Daksha, Prachetas, Pulaha, Marichi, the master Kasyapa, Bhrigu, Atri, and Vasistha and Gautama, and also Angiras, and Pulastya, Kraut, Prahlada, and Kardama, these Prajapatis, and Angirasa of the Atharvan Veda, the Valikhilyas, the Marichipas; Intelligence, Space, Knowledge, Air, Heat, Water, Earth, Sound, Touch, Form, Taste, Scent; Nature, and the Modes (of Nature), and the elemental and prime causes of the world – all stay in that mansion beside the Lord Brahma. And Agastya of great energy, and Markandeya, of great ascetic power, and Jamadagni and Bharadwaja, and Samvarta, and Chyavana, and exalted Durvasa, and the virtuous Rishyasringa, the illustrious 'Sanatkumara' of great ascetic merit and the preceptor in all matters affecting Yoga..."
- ↑ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam (ed.). India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 78.
- ↑ Mahabharta, Van Parv, page 1308, Geeta Press, Gorakhpur