ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[1][2] ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਨੂੰ "ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਪੇਸ਼ੇ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਪੇਸ਼ੇ ਕਿਸਾਨੀ, ਸ਼ਿਕਾਰ ਅਤੇ ਚਰਵਾਹਾ ਹਨ।[3][4][5]

ਪੋਂਪੇਈ, ਸੀਕਰੇਟ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਨੇਪਲਜ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਫਰੈਸਕੋ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਾਮੁਕ ਦ੍ਰਿਸ਼, 1-50 AD ਦਾ ਸਮਾਂ

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨੇੜੇ ਪੂਰਬ

ਸੋਧੋ

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨੇੜੇ ਪੂਰਬ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਅਸਥਾਨਾਂ, ਮੰਦਰਾਂ, ਜਾਂ "ਸਵਰਗ ਦੇ ਘਰ" ਦਾ ਘਰ ਸੀ, ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਯੂਨਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਹੇਰੋਡੋਟਸ ਦੁਆਰਾ ਦ ਹਿਸਟਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,[6] ਜਿੱਥੇ ਪਵਿੱਤਰ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਇੱਕ ਆਮ ਪ੍ਰਥਾ ਸੀ।[7] ਸੁਮੇਰੀਅਨ ਰਿਕਾਰਡ ca. 2400 BCE ਇੱਕ ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਇਹ ਉਰੂਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸੁਮੇਰੀਅਨ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਮੰਦਰ- ਵੇਸਵਾਘਰ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਕਾਕੁਮ ਜਾਂ ਮੰਦਰ ਇਸ਼ਤਾਰ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਘਰ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਰਜੇ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਸੀ, ਦੂਜੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸੀ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵੀਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਥਰਡ ਕਲਾਸ ਵੀ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਾਹਕ ਲੱਭਣ ਲਈ ਮੁਫਤ ਸੀ।

ਕਨਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਵੇਸਵਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਮਰਦ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਰਡੀਨੀਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਫੋਨੀਸ਼ੀਆ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਵੀ ਐਸ਼ਟਾਰਟ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਵੀ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੋਨੀਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ,[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਭੂ-ਮੱਧ ਸਾਗਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਮਾਨ ਵਰਗੀਕਰਨ ਗ੍ਰੀਸ, ਰੋਮ, ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।[8] ਅਜਿਹੀਆਂ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਉਦੋਂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ 320 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਕੋਸਤਾਂਤੀਨ ਨੇ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤਾਂ ਨੂੰ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।[9]

ਬਾਈਬਲ ਦੇ ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਵਿੱਚ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਆਮ ਗੱਲ ਸੀ। ਇਬਰਾਨੀ ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਦੇ ਕਈ ਹਵਾਲੇ ਹਨ। ਯਹੂਦ ਅਤੇ ਤਾਮਾਰ ਦੀ ਬਾਈਬਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ (Genesis 38:14–26 ) ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਦਾ ਚਿਤਰਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ, ਵੇਸਵਾ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਵੇਸਵਾ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਚਿਹਰਾ ਢੱਕਦੀ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਹ ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਬੱਚਾ ਮੰਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਉੱਚ ਕੀਮਤ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ, ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਝੁੰਡਾਂ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਅਮੀਰ ਮਾਲਕ ਹੀ ਇੱਕ ਜਿਨਸੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਜੇਕਰ ਯਾਤਰੀ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਪਸ਼ੂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹੋਣ ਤੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਕੀਮਤੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਮ੍ਹਾ ਵਜੋਂ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਵਿਚਲੀ ਔਰਤ ਇੱਕ ਜਾਇਜ਼ ਵੇਸਵਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਅਸਲ ਵਿਚ ਯਹੂਦ ਦੀ ਵਿਧਵਾ ਨੂੰਹ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਯਹੂਦ ਨੂੰ ਭਰਮਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਵੇਸਵਾ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਆਚਰਨ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੇਸਵਾ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬਾਅਦ ਦੀ ਬਾਈਬਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ, ਜੋਸ਼ੂਆ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਗਈ, ਜੇਰੀਕੋ ਵਿੱਚ ਰਾਹਾਬ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਵੇਸਵਾ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਜਾਸੂਸਾਂ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮਾਜਿਕ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਰਾਹਾਬ ਉੱਚ-ਦਰਜੇ ਦੇ ਅਹਿਲਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣੂ ਸੀ। ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਜਾਸੂਸਾਂ ਨੇ ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ, ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਫੌਜੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸੰਪਰਕ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੱਖ ਸਕੇ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਾਨ ਛੱਡ ਦੇਵੇਗੀ ਜੋ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਦਰਲੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਕੇਤ ਕਰ ਦਵੇ। ਜਦੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਨਾਨ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਯਹੂਦੀ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੈਂਬਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰ ਲਿਆ।

ਪਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਪੋਥੀ ਵਿੱਚ, ਬਾਬਲ ਦੀ ਵੇਸਵਾ ਨੂੰ "ਮਹਾਨ ਬਾਬਲ, ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਵੇਸਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਘਿਣਾਉਣੀਆਂ ਦੀ ਮਾਂ" ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ਬਦ "ਵੇਸਵਾ" ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ "ਮੂਰਤੀ" ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[10][11]

20ਵੀਂ ਸਦੀ

ਸੋਧੋ

ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿੱਚ, ਯੂਐਸ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੇ "ਅਮਰੀਕੀ ਪਲਾਨ" ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਵੇਸਵਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਫੌਜੀ ਛਾਉਣੀ ਦੇ ਪੰਜ ਮੀਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ। ਜੇਕਰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਔਰਤ ਨੂੰ ਠੀਕ ਹੋਣ ਤੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਂ ਫਾਰਮ ਕਲੋਨੀ ਵਿੱਚ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।[12]

1910 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਅਤੇ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ, ਅਮਰੀਕੀ ਯੋਜਨਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਚਲਾਈ ਗਈ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਮਲਾਵਰ ਜਾਂਚ ਲਈ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰਵਾਸੀਆਂ, ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[13]

1921 ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਦਮਨ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ, ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਬਾਰੇ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।

 
ਪੈਰਿਸ ਦੇ ਰੈੱਡ-ਲਾਈਟ ਡਿਸਟ੍ਰਿਕਟ, ਸੀਏ ਵਿੱਚ, ਰੁਏ ਐਸੇਲਿਨ ਦੇ ਇੱਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਖੜੀਆਂ ਤਿੰਨ ਵੇਸਵਾਵਾਂ। 1924-25, ਯੂਜੀਨ ਐਟਗੇਟ ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਤਸਵੀਰ

21ਵੀਂ ਸਦੀ

ਸੋਧੋ

21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਅਫ਼ਗਾਨ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਸਵਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੱਚਾ ਬਾਜ਼ੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [14]

ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪੀਅਨ ਔਰਤਾਂ ਹਰ ਸਾਲ ਚੀਨ, ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ ਵਿੱਚ ਵੇਸਵਾ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ।[15] ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਵੇਸਵਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਦੇ ਪੁਰਸ਼ ਗਾਹਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਨੁਪਾਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।[16]

ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦੇਵਦਾਸੀ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਰੇਣੂਕਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੀਬੀਸੀ ਨੇ 2007 ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦੇਵਦਾਸੀਆਂ "ਪਵਿੱਤਰ ਵੇਸਵਾਵਾਂ" ਹਨ।[17]

ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ, 2017 ਵਿੱਚ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੈਕਸ ਵਰਕਰਾਂ ਦੇ ਕਰੜੇ ਵਿਰੋਧ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1% ਤੋਂ ਘੱਟ ਵੇਸਵਾਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਡਿਊਟੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਹੈ।[18]

ਸੰਕਯੁਤ ਰਾਜ

ਸੋਧੋ

ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਨੇ 1956 ਦਾ ਜਿਨਸੀ ਅਪਰਾਧ ਐਕਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ ਜਿਨਸੀ ਅਪਰਾਧ ਐਕਟ 2003 ਦੁਆਰਾ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੱਦ ਅਤੇ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਨੇ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ, ਇਸ ਨੇ ਵੇਸਵਾਘਰ ਚਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਅਦਾਇਗੀਸ਼ੁਦਾ ਸੈਕਸ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਵਰਗੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

ਸੋਧੋ

  

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. ↑ Jenness, Valerie (1990). "From Sex as Sin to Sex as Work: COYOTE and the Reorganization of Prostitution as a Social Problem," Social Problems, 37(3), 403-420. "[P]rostitution has existed in every society for which there are written records [...]"
  2. ↑ Bullough & Bullough 1978.
  3. ↑ "A Few Thoughts on Prostitution: "The World's Oldest Profession"". Wesley Schroeder. 2017-09-29. Retrieved 2021-09-13.
  4. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000017-QINU`"'</ref>" does not exist.
  5. ↑ Keegan, Anne (1974). "World's oldest profession has the night off," Chicago Tribune, July 10. New World Encyclopedia
  6. ↑ Herodotus, The Histories 1.199, tr A.D. Godley (1920)
  7. ↑ See, for example, James Frazer (1922), The Golden Bough, 3e, Chapter 31: Adonis in Cyprus
  8. ↑ Murphy 1983.
  9. ↑ Eusebius, Life of Constantine, 3.55 and 3.58
  10. ↑ πόρνη: From Greek. Fr. transliteration; pornē; English; prostitute/whore. 2) Metaphor; an idolatress; a) of "Babylon" i.e. Rome, the chief seat of idolatry. "Dictionary and Word Search for pornē (Strong's 4204)". Blue Letter Bible. 1996–2011. Retrieved on: 3 Nov 2011.
  11. ↑ The Lifting of the Veil: Acts 15:20-21, By Avram Yehoshua. Google Books
  12. ↑ Rosen 1982.
  13. ↑ Stern 2018.
  14. ↑ "The Dancing Boys Of Afghanistan | FRONTLINE". PBS. 2010-04-20. Retrieved 2014-01-04.
  15. ↑ Hornblower, Margot (24 June 2001). "The Skin Trade". Time Magazine. Retrieved 19 April 2009.
  16. ↑ "Why Dubai's Islamic austerity is a sham – sex is for sale in every bar". The Guardian. May 16, 2010.
  17. ↑ Slaves to the goddess of fertility. BBC News. June 8, 2007
  18. ↑ "Germany: Prostitute protection laws proving impotent | DW | 18.02.2019". DW.COM.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ

ਸੋਧੋ
  • Attwood, Nina. The Prostitute's Body: Rewriting Prostitution in Victorian Britain (Routledge, 2015).
  • Bassermann, Lujo. The Oldest Profession: a history of prostitution (1967).
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001A-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001B-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001C-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Bullough, Vern L. The history of prostitution (1964), a scholarly history.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001D-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001E-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000020-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000021-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000022-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000023-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000024-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Francis, Raelene. Selling Sex: A Hidden History of Prostitution (2007). scholarly.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000025-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000026-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000027-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000028-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000029-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002A-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002B-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002C-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002D-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002E-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002F-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Remick, Elizabeth J. Regulating Prostitution in China: Gender and Local Statebuilding, 1900–1937 (Stanford University Press, 2014). xv+ 270 pp
  • Ringdal, Nils. Love for sale: A world history of prostitution (Grove/Atlantic, Inc., 2007).
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000030-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000031-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000032-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Scott, George Ryley. A History of Prostitution: From Antiquity to the Present Day (1996). excerpt
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000033-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000034-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000035-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000036-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Walkowitz, Judith R. "History and the Politics of Prostitution: Prostitution and the Politics of History." in Marlene Spanger and May-Len Skilbrei, eds., Prostitution Research in Context (2017) pp. 18–32.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000037-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000038-QINU`"'</ref>" does not exist.

ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਰੋਤ

ਸੋਧੋ
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000039-QINU`"'</ref>" does not exist.
      • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003A-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003B-QINU`"'</ref>" does not exist.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ_ਦਾ_ਇਤਿਹਾਸ&oldid=743097" ਤੋਂ ਲਿਆ