ਫਖ਼ਰੂਦੀਨ ਅਲੀ ਅਹਿਮਦ

ਸਿਆਸਤਦਾਨ; ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ (1905-1977)
(ਫਖਰੁੱਦੀਨ ਅਲੀ ਅਹਮਦ ਤੋਂ ਰੀਡਿਰੈਕਟ)

ਫਖ਼ਰੂਦੀਨ ਅਲੀ ਅਹਿਮਦ (13 ਮਈ 1905 – 11 ਫਰਵਰੀ 1977) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 1974 ਤੋਂ 1977 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।

ਫਖ਼ਰੂਦੀਨ ਅਲੀ ਅਹਿਮਦ
5ਵਾਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
24 ਅਗਸਤ 1974 – 11 ਫਰਵਰੀ 1977
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ
ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀਬੀ. ਡੀ. ਜੱਤੀ
ਗੋਪਾਲ ਸਵਰੂਪ ਪਾਠਕ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਵੀ. ਵੀ. ਗਿਰੀ
ਤੋਂ ਬਾਅਦਬੀ. ਡੀ. ਜੱਤੀ
(ਐਕਟਿੰਗ)
ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
27 ਜੂਨ 1970 – 3 ਜੁਲਾਈ 1974
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਜਗਜੀਵਨ ਰਾਮ[1]
ਤੋਂ ਬਾਅਦਸੀ. ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ[2]
ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਮੰਤਰੀ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
13 ਮਾਰਚ 1967 – 27 ਜੂਨ 1970
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਦਾਮੋਦਰਮ ਸੰਜੀਵਯ
ਤੋਂ ਬਾਅਦਦਿਨੇਸ਼ ਸਿੰਘ[3]
ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
13 ਨਵੰਬਰ 1966 – 12 ਮਾਰਚ 1967
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਐਮ. ਸੀ. ਚਾਗਲਾ
ਤੋਂ ਬਾਅਦਤ੍ਰਿਗੁਨ ਸੇਨ
ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰੀ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
29 ਜਨਵਰੀ 1966 – 13 ਨਵੰਬਰ 1966
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਕੇ. ਐੱਲ. ਰਾਓ[4]
ਤੋਂ ਬਾਅਦਕੇ. ਐੱਲ. ਰਾਓ
ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਰਾਜ ਸਭਾ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1966 – 25 ਫਰਵਰੀ 1967
ਹਲਕਾਅਸਾਮ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1954 – 25 ਮਾਰਚ 1957
ਹਲਕਾਅਸਾਮ
ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
1967-1974
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਰੇਣੁਕਾ ਦੇਵੀ ਬਰਕਤਕੀ
ਤੋਂ ਬਾਅਦਇਸਮਾਈਲ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ
ਹਲਕਾਬਰਪੇਟਾ
ਅਸਾਮ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ
ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ
1937–1946
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਮੁਹੰਮਦ ਸਾਦੁਲਾਹ
ਤੋਂ ਬਾਅਦਮੌਲਵੀ ਅਬਦੁਲ ਹਾਇ
ਹਲਕਾਕਾਮਰੂਪ (ਉੱਤਰ)
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ(1905-05-13)13 ਮਈ 1905
ਦਿੱਲੀ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
(ਹੁਣ ਭਾਰਤ)
ਮੌਤ11 ਫਰਵਰੀ 1977(1977-02-11) (ਉਮਰ 71)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ
ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ
ਬੱਚੇ3
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ
ਪੇਸ਼ਾ

ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਕੈਂਬਰਿਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1928 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਫਿਰ ਗੁਹਾਟੀ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਅਸਾਮ ਦੇ ਐਡਵੋਕੇਟ ਜਨਰਲ ਬਣੇ। 1946. 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਸਾਂਝ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਹਿਮਦ 1939 ਵਿੱਚ ਗੋਪੀਨਾਥ ਬੋਰਦੋਲੋਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਿਮਲਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚਲੀਹਾ ਦੇ ਅਧੀਨ 1957 ਤੋਂ 1966 ਤੱਕ ਅਸਾਮ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਉਸਨੂੰ 1966 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1974 ਤੱਕ ਜਦੋਂ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ, ਬਿਜਲੀ, ਸਿੰਚਾਈ, ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਮੇਤ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਸੀ।

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਅਗਸਤ 1975 ਵਿੱਚ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਈ ਆਰਡੀਨੈਂਸਾਂ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੋਧਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਨਾਗਰਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੀਮਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਫ਼ਰਮਾਨ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਬੂ ਅਬਰਾਹਿਮ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਕਾਰਟੂਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ, ਅਹਿਮਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲਈ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੁਆਰਾ ਗੰਧਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਰਬੜ ਸਟੈਂਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਅਹਿਮਦ ਦੀ ਫਰਵਰੀ 1977 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਉਸ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਅਹਿਮਦ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਦੂਜੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਨ, ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਦੂਜੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੀ ਸਨ। ਅਹਿਮਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੀ.ਡੀ. ਜੱਤੀ ਨੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਨੀਲਮ ਸੰਜੀਵਾ ਰੈੱਡੀ ਦੁਆਰਾ 1977 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਨੋਟ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. "No.55/1/1/70-CF" (PDF). Cabinet Secretariat. Retrieved 4 October 2022.
  2. "55/1/1/74-CF (03/07/1974)" (PDF). Cabinet Secretariat. Retrieved 4 October 2022.
  3. "No.55/1/1/70-CF" (PDF). Cabinet Secretariat. Retrieved 4 October 2022.
  4. "55/4/CF-66 (i) (11/01/1966)" (PDF). Cabinet Secretariat. Retrieved 4 October 2022.

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸੋਧੋ

  • Fakhruddin Ali Ahmed, by M. A. Naidu, 1975
  • Fakhruddin Ali Ahmed, by Attar Chand. Pub. Homeland, 1975.
  • Janak Raj Jai (2003). "Fakhruddin Ali Ahmed". Presidents of India, 1950–2003. Daya Books. p. 101. ISBN 81-87498-65-X.
  • Speeches of President Fakhruddin Ali Ahmed, Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India, 1980.
  • My eleven years with Fakhruddin Ali Ahmed, by F. A. A. Rehmaney. S. Chand, 1979.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ