ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ[1] ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ[2] (1765 - 1828) ਦੁਆਰਾ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[3][4] ਹਿੰਦੀ,ਪੰਜਾਬੀ,ਬਾਗੜੀ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ।

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ
ਸ਼ਹਿਰ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ is located in ਰਾਜਸਥਾਨ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ
ਰਾਜਸਥਾਨ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ is located in ਭਾਰਤ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ
ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ (ਭਾਰਤ)
ਗੁਣਕ: 29°19′04″N 73°54′11″E / 29.317877°N 73.902932°E / 29.317877; 73.902932
ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ
ਰਾਜਰਾਜਸਥਾਨ
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ
ਬਾਨੀਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ (ਬੀਕਾਨੇਰ ਦਾ ਸ਼ਾਸ਼ਕ)
ਬਲਾਕਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ
ਉੱਚਾਈ
168 m (551 ft)
ਆਬਾਦੀ
 (2011 ਜਨਗਣਨਾ)
 • ਕੁੱਲ70,536
ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
 • ਅਧਿਕਾਰਤਹਿੰਦੀ,ਰਾਜਸਥਾਨੀ,ਪੰਜਾਬੀ,ਬਾਗੜੀ ,
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰਯੂਟੀਸੀ+5:30 (ਆਈਐੱਸਟੀ)
ਡਾਕ ਕੋਡ
335804
ਟੈਲੀਫ਼ੋਨ ਕੋਡ01509******
ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨRJ:13
ਨੇੜੇ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ

ਭੂਗੋਲ

ਸੋਧੋ

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ 29.317701°ਉੱਤਰ 73.898935°E 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।  ਇਸ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ 168 ਮੀਟਰ (551) ਫੁੱਟ ਹੈ। ਇਹ ਥਾਰ ਮਾਰੂਥਲ ਦਾ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਮੌਸਮੀ ਘੱਗਰ ਨਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਲੀ ਵਾਲਾ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰੂਥਲ ਨੂੰ ਟਿੱਬਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਖੇਜੜੀ ਅਤੇ ਮਾਣਕਸਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਟਿੱਬਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਅੰਤਰ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜਨਸੰਖਿਆ

ਸੋਧੋ

2011 ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ,[5] ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 70,536 ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 37,126 ਪੁਰਸ਼ ਹਨ ਜਦਕਿ 33,410 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। 0-6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 9037 ਹੈ ਜੋ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 12.81% ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਸੂਬੇ ਦੀ ਔਸਤ 888 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਲਗਭਗ 861 ਹੈ। ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਰਾਜ ਦੀ ਔਸਤ 66.11% ਨਾਲੋਂ 75.68% ਵੱਧ ਹੈ।

ਮੀਡੀਆ

ਸੋਧੋ

ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ 918 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 300 ਦੇ ਨਾਲ kHzkW ਰੇਡੀਓ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ. ਇਸਨੂੰ (ਕਾਟਨ ਸਿਟੀ ਚੈਨਲ) ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਚੈਨਲ 17:41 UTC 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੀ ਅੰਤ ਤੱਕ ਸਥਾਨਕ ਸੂਰਜ ਛਿੱਪਣ ਤੋਂ 30 ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਮੱਧ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੱਧ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਮੱਧਮ ਵੇਵ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸੁਣਿਆ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਰੇਡੀਓ ਚੈਨਲ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਸੋਧੋ

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਖਾੜਾ ਸੀ  ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ. ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਕਦੇ ਸੋਡਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। 3000 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਨਦੀਆਂ, ਸਰਸਵਤੀ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਦਵਤੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਹਰਾ-ਭਰਾ, ਹਰਿਆ ਭਰਿਆ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਰੇਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਸਰਸਵਤੀ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਵਤੀ ਦੇ ਬੇਸਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਅਤੇ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। ਕਾਲੀਬਾਂਗਨ ਅਤੇ ਬੜੌਦ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨੂੰ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਪੂਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਗਵਾਹ ਸੀ। ਰੰਗਮਹਲ, ਮਾਣਕਸਰ ਅਤੇ ਅਮਰਪੁਰਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸਰਸਵਤੀ ਸਭਿਅਤਾ 1500 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾਰਡਿਓ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਟ ਗਈ ਹੈ।

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਗੰਗਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਲੌਜ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਰੇਲ ਸੇਵਾ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ। ਹਨੂੰਮਾਨਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਬੀਕਾਨੇਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੇਲੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਸਾਲ 1927 ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਨਹਿਰ ਬਣਨ ਨਾਲ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਅੱਲਗ-ਅਲੱਗ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਵਸ ਗਏ। ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਫਾਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1956 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨਹਿਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਪਸ਼ੂ ਪ੍ਰਜਨਨ ਫਾਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਬੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦਫਤਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। CISF[6] ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਨੇ 3 ਨਵੰਬਰ 1998 ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਗੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਕੋਲ 1500 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦਾ ਇੱਕ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਅਤੇ 93% ਦਾ ਇੱਕ PLF ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸੰਚਾਲਿਤ ਪਲਾਂਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ। ਉਦਯੋਗ ਨੇ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨਾਲ ਜਲਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ।।ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮੰਗਾਂ ਘਟਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਇੱਟਾਂ ਹੁਣ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਇਲਾਕਿਆਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚੁਰੂ[7] ਅਤੇ ਝੁਨਝਨੂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਸੀਆਰਪੀਐਫ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਜੋਧਪੁਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਥੇ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[8]

22 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵਲ੍ਹੋਂ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜੋ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਪਿਛਲੇ 3 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[9]

8 ਮਈ 2022 ਨੂੰ, ਨਹਿਰਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਿਆਸਰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬੰਬ ਮਿਲਿਆ ਸੀ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, 24 ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਲਾਸਟ ਕਰਕੇ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ[10]

11 ਮਈ 2022 ਨੂੰ, ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ ਆਗੂ ਜੇਪੀ ਨੱਡਾ ਅਤੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਸੁੰਧਰਾ ਰਾਜੇ ਨੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।[11]

ਸ਼ਾਸਨ

ਸੋਧੋ

ਰਾਮਪ੍ਰਤਾਪ ਕਾਸਨੀਅਨ 2018[12] ਵਿੱਚ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ (ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਖੇਤਰ) ਤੋਂ ਮੌਜੂਦਾ MLA ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਤਹਿਸੀਲ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਵੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਹੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਮੰਗ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ ਤੋਂ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਦੀ ਦੂਰੀ ਵੱਧ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਭਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਕੰਮ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ SDM ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਅੰਦਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਲਈ ਰਾਖਵੀਂ ਹੈ।[13] ਇੱਥੇ SDM ਅਦਾਲਤ, ਇੱਕ ADM, ACJM, MJM ਅਤੇ ADJ ਅਦਾਲਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਜਨਰਲ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵੀ ਹੈ।[14]

ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਘਰ-ਘਰ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਗਾਰਬੇਜ ਟਰੱਕ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[15]

ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਸੀਵਰੇਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਛਾਈ ਗਈ ਹੈ।[16]

ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ।

ਸਿੱਖਿਆ

ਸੋਧੋ

ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ

ਸੋਧੋ

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਸ਼ਹਿਰ ਥਾਰ ਮਾਰੂਥਲ ਦੇ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਠੰਡੀਆਂ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗਰਮ ਮਾਰੂਥਲ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ। ਸਾਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਮਹੀਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ 118°F (48°C)ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਦਿਨ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 95°F (35°C) ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।ਮਈ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ 122 °F (50°C) ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਨਮੀ 50% ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਨਮੀ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ 20% ਤੋਂ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮਾਰੂਥਲ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਨ ਵਰਖਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋ ਮਾਨਸੂਨ ਮੌਸਮਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਵਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੁਸ਼ਕ ਹਵਾਵਾਂ ਧੂੜ ਦੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਨੂੰ ਚੀਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਆਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਦੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਲਕੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ 55 °F (13 °C) ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਦਸੰਬਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਤਾਪਮਾਨ 33°F (1°C) ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਕੌਮੀ ਪੰਛੀ ਮੋਰ।[24] ਖਰਗੋਸ਼, ਚਿੰਕਾਰਾ, ਚਿੱਟਾ ਹਿਰਨ ਅਤੇ ਨੀਲ ਗਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਮੂਲ ਜਾਨਵਰ ਹਨ।[25] ਏਥੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਬਰੋਪਾਲ ਝੀਲ ਦੇ ਫਲੇਮਿੰਗੋਜ਼ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ , ਮੌਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੈਮੋਇਸੇਲ ਕ੍ਰੇਨਜ਼, ਨੰਗੇ ਸਿਰ ਵਾਲੇ ਗੀਜ਼, ਸਪਾਟ ਬਿੱਲ ਬੱਤਖਾਂ,ਸ਼ੋਵੇਲਰ, ਟੂਫਟਡ ਡਕ, ਵਿਜੇਨ ਅਤੇ ਕੂਟਸ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੰਛੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਝੀਲ ਐਵੋਸੇਟ, ਗ੍ਰੀਨ ਸ਼ੰਕ, ਲਿਟਲ ਰਿੰਗ ਪਲਾਵਰ, ਰੈੱਡ ਸ਼ੰਕ, ਕਰਲਿਊਜ਼, ਸੈਂਡ ਪਾਈਪਰ, ਬਲੈਕ ਵਿੰਗ ਸਟਿਲਟ ਵਰਗੇ ਵੈਡਰਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਗੱਘੜ ਡਿਸਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ਵੀ ਮੌਸਮੀ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।[26]

ਲੂੰਬੜੀ ਅਤੇ ਗਿੱਦੜ,ਹਿਰਨ ਵਰਗੇ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਵੀ ਇੱਥੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[27]

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਦਿਲਚਸਪ ਸਥਾਨ

ਸੋਧੋ

ਆਰਥਿਕਤਾ

ਸੋਧੋ

ਮੁੱਖ ਰੱਖਿਆ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨਾਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਹੋਰ ਵਿਕਾਸ ਸ਼੍ਰੀ ਸੀਮੈਂਟ ਅਤੇ ਬੰਗੂਰ ਸੀਮਿੰਟ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸੀਮੈਂਟ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਤੋਂ ਸੁਆਹ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪੀਪੀਸੀ, ਓਪੀਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਸੀਮੈਂਟ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਲਈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਆਵਾਜਾਈ

ਸੋਧੋ

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਜੰਕਸ਼ਨ ਜੋਧਪੁਰ-ਬਠਿੰਡਾ ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ: ਬੀਕਾਨੇਰ - 174 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਗੰਗਾਨਗਰ - 70 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, ਹਨੂੰਮਾਨਗੜ੍ਹ - 52 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਰੇਲ ਅਤੇ ਸੜਕੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੁਆਰਾ ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। NH 62 ਅਤੇ ਇੱਕ ਮੈਗਾ ਹਾਈਵੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਜੰਕਸ਼ਨ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਤੋਂ 434.93 ਕਿ.ਮੀ. ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੋਂ ਰੇਲ ਰੂਟ ਦੁਆਰਾ ਇਸਦਾ 8 ਘੰਟੇ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਹੈ।[34] 1257 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜਾਮਨਗਰ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ (NH-754) ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵਾਲੇ ਪਾਸ਼ਿਓ ਲੰਘੇਗਾ। ਇਹ 6 ਲਾਈਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਸਤੰਬਰ 2023 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਸੱਭਿਆਚਾਰ

ਸੋਧੋ

ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਸ਼ਹਿਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਜਾਂ ਸਥਾਨਕ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਬਾਗੜੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੱਤ ਹੈ, ਪਰ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤਾ ਦੂਰ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਇੱਥੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ, ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ, ਸੁਪਰ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ, ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ,[35] ਸੀਆਈਐਸਐਫ[6] ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਫਾਰਮ ਦੇ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫੌਜੀ ਗਾਰਡਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਹ ਖੇਤਰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ।

ਇੰਦਰਾ ਸਰਕਲ ਨੇੜੇ ਬਾਬਾ ਰਾਮਦੇਵ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭਾਦਵ ਸੁਦੀ ਅਤੇ ਮਾਘ ਸੁਦੀ[36] ਦੀ ਹਰ ਦਸ਼ਮੀ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਰਾਮਦੇਵ ਦਾ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ।[37]

ਹਨੂੰਮਾਨ ਖੇਜਰੀ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਟਿੱਬੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਭੀੜ ਨਾਲ ਭਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਗ੍ਰੀਨ ਗਲੋਬ ਅਵਾਰਡ 2022 ਵਿਚ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਭਿਨੇਤਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ।ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਚੌਬੇ ਸਨ।[38]

ਖੇਡਾਂ

ਸੋਧੋ

NH 62 ਹਾਈਵੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਦਾ ਖੇਡ ਮੈਦਾਨ ਖੇਡ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਕਟ, ਫੁੱਟਬਾਲ, ਬੈਡਮਿੰਟਨ ਅਤੇ ਬਾਸਕਟਬਾਲ ਵਰਗੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਲਾਇਨਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਆਈਪੀਐਲ ਵਿੱਚ ਖੇਡੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਖਿਡਾਰੀ ਅੰਕਿਤ ਸੋਨੀ ਨੇ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਇੱਕ ਅਕੈਡਮੀ ਖੋਲ੍ਹੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੋ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਸਕੇ ਅਤੇ ਅੰਕਿਤ ਸੋਨੀ ਨੇ ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਕ੍ਰਿਕਟ

  1. ਸ਼ੇਰਵੁੱਡ ਕ੍ਰਿਕਟ ਅਕੈਡਮੀ
  2. ਅੰਕਿਤ ਸੋਨੀ ਦੁਆਰਾ ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਕ੍ਰਿਕਟ

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000038-QINU`"'</ref>" does not exist.
  2. ↑ 2.0 2.1 "The Tribune - Windows - Heritage". tribuneindia.com. Retrieved 2020-12-10.
  3. ↑ "Maharaja Surat Singh". geni_family_tree (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-12-10.
  4. ↑ Harvard. "From the Harvard Art Museums' collections Maharaja Surat Singh (r. 1788-1828) of Bikaner at a Window". harvardartmuseums.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-12-10.
  5. ↑ "Suratgarh Population Census 2011". Census Commission of India. Archived from the original on 2004-06-16. Retrieved 2008-11-01.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Bharatvarsh, TV9 (2020-12-30). "आखिर CISF को ही क्यों दिया गया सूरतगढ़ सुपरक्रिटिकल थर्मल पॉवर प्लांट की सुरक्षा का जिम्मा?". TV9 Bharatvarsh (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-05-25.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  7. ↑ Churu-Rajasthan. "Home". churu.rajasthan.gov.in (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-12-10.
  8. ↑ "आखिर 5 साल बाद जोधपुर आ गया सीआरपीएफ सेंटर | Jodhpur: CRPF training centre fully opernalised". Patrika News (in ਹਿੰਦੀ). 2019-09-09. Retrieved 2022-05-25.
  9. ↑ "नशे का नाशः पुलिस ने डोडा पोस्त और नशीली गोलियों सहित अन्य मादक पदार्थों को किया नष्ट". Zee News (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-05-25.
  10. ↑ "16 दिन बाद बम को किया डिफ्यूज". BHASKAR. 24 May 2022. Retrieved 25 May 2022.
  11. ↑ "तुष्टिकरण मोड में गहलोत सरकार".
  12. ↑ "Rajasthan Legislative Assembly". rajassembly.nic.in. Retrieved 2020-12-11.
  13. ↑ Singh, Sadhu (21 October 2019). "नगरपालिका अध्यक्ष एससी वर्ग के लिए आरक्षित". Patrika News (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2020-12-09.
  14. ↑ "Suratgarh General Government Hospital | National Health Portal of India". nhp.gov.in. Archived from the original on 2021-04-17. Retrieved 2020-12-09.
  15. ↑ "शहर में कचरा उठाव के लिए अब सूरतगढ़ रोड गौशाला में होगा कचरा एकत्र, | Now garbage will be collected in Suratgarh Road Gaushala for waste". Patrika News (in ਹਿੰਦੀ). 2020-04-05. Retrieved 2022-05-25.
  16. ↑ "Sewerage in 11 cities". Archived from the original on 2023-08-27. Retrieved 2023-08-27.
  17. ↑ "Swargiya Shree Gurusharan Chhabra Government College Suratgarh".
  18. ↑ "SURATGARH P.G. COLLEGE". suratgarhpgcollege.com. Archived from the original on 2017-02-18.
  19. ↑ "Welcome to Tagore PG College, Suratgarh - Best college in area". Archived from the original on 13 April 2021. Retrieved 13 December 2020.
  20. ↑ https://bhatiaashram.org/
  21. ↑ "Bhatia Ashram Suratgarh,RAS, 1st Grade, Police, Patwar Parveen Bhatia". Archived from the original on 2023-08-27. Retrieved 2023-08-27.
  22. ↑ "Tagore Central Academy Suratgarh « HEYSCHOOLS.IN". heyschools.in (in Indian English). Retrieved 2022-05-25.
  23. ↑ "Blossom Academy School, Suratgarh - Admissions, Fees, Reviews and Address 2022". iCBSE (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-05-25.
  24. ↑ "विभाग की लापरवाही".
  25. ↑ 25.0 25.1 "Suratgarh Amrita Devi Park became the refuge of Chinkara Nilgai is also present in the park| Suratgarh: चिंकारा की शरणस्थली बना अमृता देवी पार्क, नील गाय भी पार्क में है मौजूद | Hindi News, बीकानेर". zeenews.india.com. Retrieved 2022-06-13.
  26. ↑ "The Sunday Tribune - Spectrum - Article". tribuneindia.com. Retrieved 2022-06-13.
  27. ↑ "FIGHTING AN ENEMY – A STORY FROM SURATGARH RAJASTHAN". Simon Cyrene-The Twelfth Disciple (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2010-05-06. Retrieved 2022-06-13.
  28. ↑ "Six stations in Rajasthan among top 10 in railway cleanliness survey | India News - Times of India". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). TNN. 3 October 2019. Retrieved 2020-12-09.
  29. ↑ "History of Suratgarh Rajasthan - Rajasthani Tadka" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2019-04-21. Retrieved 2022-05-25.
  30. ↑ https://www.patrika.com/sri-ganganagar-news/padpata-dham-in-dhaban-jallar-2321050/ [ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ]
  31. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000055-QINU`"'</ref>" does not exist.
  32. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000056-QINU`"'</ref>" does not exist.
  33. ↑ "Suratgarh museum: Russian machinery museum inaugurated in Suratgarh | Jaipur News - Times of India". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). TNN. 15 February 2018. Retrieved 2020-12-14.
  34. ↑ "Suratgarh to Old Delhi: 1 COV-Reserved Trains - Railway Enquiry". indiarailinfo.com. Retrieved 2020-12-10.
  35. ↑ "Top 10 cleanest railway stations in India 2019: Indian Railways releases survey; these stations top the list - The Financial Express". financialexpress.com. 2019-10-02. Retrieved 2020-12-12.
  36. ↑ "श्रीगंगानगर.लोक देवता बाबा रामदेव मंदिर में माघ सुदी पर भरा मेला, रामसा पीर के जयकारों से माहौल भक्तिमय........देखें खास तस्वीरें". Patrika News (in ਹਿੰਦੀ). 4 February 2020. Retrieved 2022-05-27.
  37. ↑ "बाबा रामदेव का मेला".
  38. ↑ "Green Glob Awards 2022".
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਸੂਰਤਗੜ੍ਹ&oldid=765247" ਤੋਂ ਲਿਆ