ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ
ਕਾਰਬਨੀ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹ (ਹੋਰ ਨਾਂ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆਤਮਕ ਸਮੂਹ ਹਨ) ਅਣੂਆਂ ਵਿਚਲੇ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਜਾਂ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਖ਼ਾਸ ਝੁੰਡਾਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਉਹਨਾਂ ਅਣੂਆਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਭਾਵ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਿਰਤੀ ਲਈ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਇੱਕ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹ ਇੱਕੋ ਹੀ ਜਾਂ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਜਿਸ ਅਣੂ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਦਾ ਅਕਾਰ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਹੋਵੇ।[1][2] ਪਰ ਉਹਦੀ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਨੇੜਲੇ ਹੋਰ ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਆਮ ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਸਾਰਨੀ
ਸੋਧੋਹੇਠਾਂ ਆਮ ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੂਚੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਫ਼ਾਰਮੂਲਿਆਂ ਵਿੱਚ R ਅਤੇ R' ਚਿੰਨ, ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ, ਨਾਲ਼ ਲੱਗੀ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲੰਬਾਈ ਵਾਲੀ ਹਾਈਡਰੋਕਾਰਬਨ ਦੀ ਪਾਸੇ ਵਾਲੀ ਲੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਝੁੰਡ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਹਾਈਡਰੋਕਾਰਬਨ
ਸੋਧੋਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ | ਸਮੂਹ | ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਅਗੇਤਰ | ਪਿਛੇਤਰ | ਮਿਸਾਲ |
---|---|---|---|---|---|---|
ਅਲਕੇਨ | ਅਲਕਾਈਲ | R(CH2)nH | R | -ਏਨ | ਈਥੇਨ | |
ਅਲਕੀਨ | ਅਲਕੀਨਾਈਲ | R2C=CR2 | ਅਲਕੀਨਾਈਲ- | -ਈਨ | ਐਥਲੀਨ (ਈਥੀਨ) | |
ਅਲਕਾਈਨ | ਅਲਕੀਨਾਈਲ | RC≡CR' | ਅਲਕੀਨਾਈਲ- | -ਆਈਨ | ਐਸਿਟਲੀਨ (ਈਥਾਈਨ) | |
ਬੈਨਜ਼ੀਨ ਉਤਪਤ | ਫ਼ਿਨਾਈਲ | RC6H5 RPh |
ਫ਼ਿਨਾਈਲ- | -ਬੈਨਜ਼ੀਨ | ਕਿਊਮੀਨ (2-ਫ਼ਿਨਾਈਲਪ੍ਰੋਪੇਨ) | |
ਟੌਲਵੀਨ ਉਤਪਤ | ਬੈਨਜ਼ਾਈਲ | RCH2C6H5 RBn |
ਬੈਨਜ਼ਾਈਲ- | 1-(substituent)ਟੌਲਵੀਨ | ਬੈਨਜ਼ਾਈਲ ਬਰੋਮਾਈਡ (α-ਬਰੋਮੋਟੌਲਵੀਨ) |
There are also a large number of branched or ring alkanes that have specific names, e.g., tert-butyl, bornyl, cyclohexyl, etc.
Hydrocarbons may form charged structures: positively charged carbocations or negative carbanions. Carbocations are often named -um. Examples are tropylium and triphenylmethyl cations and the cyclopentadienyl anion.
ਹੈਲੋਜਨਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ
ਸੋਧੋHaloalkanes are a class of molecule that is defined by a carbon–halogen bond. This bond can be relatively weak (in the case of an iodoalkane) or quite stable (as in the case of a fluoroalkane). In general, with the exception of fluorinated compounds, haloalkanes readily undergo nucleophilic substitution reactions or elimination reactions. The substitution on the carbon, the acidity of an adjacent proton, the solvent conditions, etc. all can influence the outcome of the reactivity.
ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ | ਸਮੂਹ | ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਅਗੇਤਰ | ਪਿਛੇਤਰ | ਮਿਸਾਲ |
---|---|---|---|---|---|---|
ਹੈਲੋਅਲਕੇਨ | ਹੈਲੋ | RX | halo- | alkyl halide | ਕਲੋਰੋਈਥੇਨ (ਇਥਾਈਲ ਕਲੋਰਾਈਡ) | |
ਫ਼ਲੋਰੋਅਲਕੇਨ | ਫ਼ਲੋਰੋ | RF | fluoro- | alkyl fluoride | ਫ਼ਲੋਰੋਮੀਥੇਨ (ਮਿਥਾਈਲ ਫ਼ਲੋਰਾਈਡ) | |
ਕਲੋਰੋਅਲਕੇਨ | ਕਲੋਰੋ | RCl | chloro- | alkyl chloride | ਕਲੋਰੋਮੀਥੇਨ (ਮਿਥਾਈਲ ਕਲੋਰਾਈਡ) | |
ਬਰੋਮੋਅਲਕੇਨ | ਬਰੋਮੋ | RBr | bromo- | alkyl bromide | ਬਰੋਮੋਮੀਥੇਨ (ਮਿਥਾਈਲ ਬਰੋਮਾਈਡ) | |
ਆਇਡੋਅਲਕੇਨ | ਆਇਡੋ | RI | iodo- | alkyl iodide | ਆਇਡੋਮੀਥੇਨ (ਮਿਥਾਈਲ ਆਇਓਡਾਈਡ) |
ਆਕਸੀਜਨ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ
ਸੋਧੋCompounds that contain C-O bonds each possess differing reactivity based upon the location and hybridization of the C-O bond, owing to the electron-withdrawing effect of sp-hybridized oxygen (carbonyl groups) and the donating effects of sp2-hybridized oxygen (alcohol groups).
ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ | ਸਮੂਹ | ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਅਗੇਤਰ | ਪਿਛੇਤਰ | ਮਿਸਾਲ |
---|---|---|---|---|---|---|
ਅਲਕੋਹਲ | ਹਾਈਡਰਾਕਸਿਲ | ROH | hydroxy- | -ol | ਮੀਥਨੋਲ | |
ਕੀਟੋਨ | ਕਾਰਬੋਨਿਲ | RCOR' | -oyl- (-COR') or oxo- (=O) |
-ਓਨ | ਬਿਊਟਨੋਨ (ਮਿਥਾਈਲ ਇਥਾਈਲ ਕੀਟੋਨ) | |
ਐਲਡੀਹਾਈਡ | ਐਲਡੀਹਾਈਡ | RCHO | formyl- (-COH) or oxo- (=O) |
-ਅਲ | ਐਸੀਟਲਡੀਹਾਈਡ (ਈਥੇਨਲ) | |
ਅਸਾਈਲ ਹੇਲਾਈਡ | ਹੈਲੋਫ਼ੋਰਮਾਈਲ | RCOX | ਕਾਰਬੋਨੋਫ਼ਲੋਰੀਡੌਇਲ- ਕਾਰਬੋਨੋਕਲੋਰੀਡੌਇਲ- ਕਾਰਬੋਨੋਬਰੋਮੀਡੌਇਲ- ਕਾਰਬੋਨੋਆਇਡੋਡੌਇਲ- |
-ਔਇਲ ਹੇਲਾਈਡ | ਐਸੀਟਾਈਲ ਕਲੋਰਾਈਡ (ਈਥੇਨੌਇਲ ਕਲੋਰਾਈਡ) | |
ਕਾਰਬੋਨੇਟ | ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਐਸਟਰ | ROCOOR | (ਅਲਕੌਕਸੀਕਾਰਬੋਨਿਲ)ਆਕਸੀ- | ਅਲਕਾਈਲ ਕਾਰਬੋਨੇਟ | ਟਰਾਈਫ਼ੌਸਜੀਨ (ਬਿਸ(ਟਰਾਈਕਲੋਰੋਮਿਥਾਈਲ) ਕਾਰਬੋਨੇਟ) | |
ਕਰਬਾਕਸੀਲੇਟ | ਕਾਰਬੌਕਸੀਲੇਟ | RCOO− | |
carboxy- | -ਓਏਟ | ਸੋਡੀਅਮ ਐਸੀਟੇਟ (ਸੋਡੀਅਮ ਈਥੈਨੋਏਟ) |
ਕਾਰਬੌਕਸਿਲੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਕਾਰਬੌਕਸਿਲ | RCOOH | carboxy- | -oic acid | ਐਸਟਿਕ ਤਿਜ਼ਾਬ (ਈਥੈਨੋਇਕ ਤਿਜ਼ਾਬ) | |
ਐਸਟਰ | ਐਸਟਰ | RCOOR' | alkanoyloxy- or alkoxycarbonyl |
ਅਲਕਾਈਲ ਅਲਕੈਨਓਏਟ | ਇਥਾਈਲ ਬਿਊਟਰੇਟ (ਇਥਾਈਲ ਬਿਊਟੈਨੋਏਟ) | |
ਮਿਥੌਕਸੀ | ਮਿਥੌਕਸੀ | ROCH3 | ਮਿਥੌਕਸੀ- | |||
ਹਾਈਡਰੋਪਰਾਕਸਾਈਡ | ਹਾਈਡਰੋਪਰਾਕਸੀ | ROOH | hydroperoxy- | ਅਲਕਾਈਲ ਹਾਈਡਰੋਪਰਾਕਸਾਈਡ | ਮਿਥਾਈਲ ਇਥਾਈਲ ਕੀਟੋਨ ਪਰਾਕਸਾਈਡ | |
ਪਰਾਕਸਾਈਡ | ਪਰਾਕਸੀ | ROOR | ਪਰਆਕਸੀ- | ਅਲਕਾਈਲ ਪਰਾਕਸਾਈਡ | ਡਾਈ-ਟਰਟ-ਬਿਊਟਾਈਲ ਪਰਾਕਸਾਈਡ | |
ਈਥਰ | ਈਥਰ | ROR' | ਅਲਕਾਕਸੀ- | ਅਲਕਾਈਲ ਈਥਰ | ਡਾਈਇਥਾਈਲ ਈਥਰ (ਇਥਾਕਸੀਈਥੇਨ) | |
ਹੈਮੀਐਸੀਟਲ | ਹੈਮੀਐਸੀਟਲ | RCH(OR')(OH) | ਅਲਕਾਕਸੀ -ਓਲ | -ਅਲ ਅਲਕਾਈਲ ਹੈਮੀਐਸੀਟਲ | ||
ਹੈਮੀਕੀਟਲ | ਹੈਮੀਕੀਟਲ | RC(ORʺ)(OH)R' | ਅਲਕਾਕਸੀ -ਓਲ | -ਓਨ ਅਲਕਾਈਲ ਹੈਮੀਕੀਟਲ | ||
ਐਸੀਟਲ | ਐਸੀਟਲ | RCH(OR')(OR") | ਡਾਈਅਲਕਾਕਸੀ- | -ਅਲ ਡਾਈਅਲਕਾਈਲ ਐਸੀਟਲ | ||
ਕੀਟਲ (ਜਾਂ ਐਸੀਟਲ) | ਕੀਟਲ (ਜਾਂ ਐਸੀਟਲ) | RC(ORʺ)(OR‴)R' | ਡਾਈਅਲਕਾਕਸੀ- | -ਵਨ ਡਾਈਅਲਕਾਈਲ ਕੀਟਲ | ||
ਆਰਥੋਐਸਟਰ | ਆਰਥੋਐਸਟਰ | RC(OR')(ORʺ)(OR‴) | ਟਰਾਈਅਲਕਾਕਸੀ- | |||
ਹੈਟਰੋਸਾਈਕਲ | ਮੈਥਲੀਨਡਾਈਆਕਸੀ | PhOCOPh | ਮੈਥਲੀਨਡਾਈਆਕਸੀ- | -ਡਾਈਆਕਸੋਲ | 1,2-ਮੈਥਲੀਨਡਾਈਆਕਸੀਬੈਨਜ਼ੀਨ (1,3-ਬੈਨਜ਼ੋਡਾਈਆਕਸੋਲ) | |
ਆਰਥੋਕਾਰਬੋਨੇਟ ਐਸਟਰ | ਆਰਥੋਕਾਰਬੋਨੇਟ ਐਸਟਰ | C(OR)(OR')(ORʺ)(OR″) | ਟੈਟਰਾਅਲਕਾਕਸੀ- | ਟੈਟਰਾਅਲਕਾਈਲ ਆਰਥੋਕਾਰਬੋਨੇਟ |
ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ
ਸੋਧੋCompounds that contain nitrogen in this category may contain C-O bonds, such as in the case of amides.
ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ | ਸਮੂਹ | ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਅਗੇਤਰ | ਪਿਛੇਤਰ | ਮਿਸਾਲ |
---|---|---|---|---|---|---|
ਅਮਾਈਡ | ਕਾਰਬਾਕਸੇਮਾਈਡ | RCONR2 | carboxamido- or carbamoyl- |
-ਅਮਾਈਡ | ਐਸੀਟਾਮਾਈਡ (ਈਥੇਨਅਮਾਈਡ) | |
ਅਮੀਨ | ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਮੀਨ | RNH2 | ਅਮੀਨੋ- | -ਅਮੀਨ | ਮਿਥਾਈਲਅਮੀਨ (ਮੀਥੇਨਅਮੀਨ) | |
ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਮੀਨ | R2NH | ਅਮੀਨੋ- | -ਅਮੀਨ | ਡਾਈਮਿਥਾਈਲਅਮੀਨ | ||
ਟਰਸ਼ਰੀ ਅਮੀਨ | R3N | ਅਮੀਨੋ- | -ਅਮੀਨ | ਟਰਾਈਮਿਥਾਈਲਅਮੀਨ | ||
4° ਅਮੋਨੀਅਮ ਆਇਨ | R4N+ | ਅਮੋਨੀਓ- | -ਅਮੋਨੀਅਮ | ਕੋਲੀਨ | ||
ਇਮੀਨ | ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਕੀਟੀਮੀਨ | RC(=NH)R' | ਇਮੀਨੋ- | -ਇਮੀਨ | ||
ਸੈਕੰਡਰੀ ਕੀਟੀਮੀਨ | RC(=NR)R' | ਇਮੀਨੋ- | -ਇਮੀਨ | |||
ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਐਲਡਿਮੀਨ | RC(=NH)H | ਇਮੀਨੋ- | -ਇਮੀਨ | ਈਥੇਨਿਮੀਨ | ||
ਸੈਕੰਡਰੀ ਐਲਡਿਮੀਨ | RC(=NR')H | ਇਮੀਨੋ- | -ਇਮੀਨ | |||
ਇਮਾਈਡ | ਇਮਾਈਡ | (RCO)2NR' | ਇਮਾਈਡੋ- | -ਇਮਾਈਡ | ਸਕਸਿਨੀਮਾਈਡ (ਪੀਰੋਲਿਡੀਨ-2,5-ਡਾਈਓਨ) | |
ਅਜ਼ਾਈਡ | ਅਜ਼ਾਈਡ | RN3 | ਅਜ਼ਾਈਡੋ- | ਅਲਕਾਈਲ ਅਜ਼ਾਈਡ | ਫ਼ਿਨਾਈਲ ਅਜ਼ਾਈਡ (ਅਜ਼ੀਡੋਬੈਨਜ਼ੀਨ) | |
ਐਜ਼ੋ ਯੋਗ | ਐਜ਼ੋ (ਡਾਈਇਮਾਈਡ) |
RN2R' | ਐਜ਼ੋ- | -ਡਾਇਆਜ਼ੀਨ | ਮਿਥਾਈਲ ਔਰਿੰਜ (p-ਡਾਈਮਿਥਾਈਲਅਮੀਨੋ-ਐਜ਼ੋਬੈਨਜ਼ੀਨਸਲਫ਼ੋਨਿਕ ਤਿਜ਼ਾਬ) | |
ਸਾਇਆਨੇਟ | ਸਾਇਆਨੇਟ | ROCN | ਸਾਇਆਨੇਟੋ- | ਅਲਕਾਈਲ ਸਾਇਆਨੇਟ | ਮਿਥਾਈਲ ਸਾਇਆਨੇਟ | |
ਆਈਸੋਸਾਇਆਨੇਟ | RNCO | ਆਈਸੋਸਾਇਆਨੇਟੋ- | ਅਲਕਾਈਲ ਆਈਸੋਸਾਇਆਨੇਟ | ਮਿਥਾਈਲ ਆਈਸੋਸਾਇਆਨੇਟ | ||
ਨਾਈਟਰੇਟ | ਨਾਈਟਰੇਟ | RONO2 | ਨਾਈਟਰਾਕਸੀ- |
ਅਲਕਾਈਲ ਨਾਈਟਰੇਟ |
ਅਮਾਈਲ ਨਾਈਟਰੇਟ (1-ਨਾਈਟਰਾਕਸੀਪੈਂਟੇਨ) | |
ਨਾਈਟਰਾਈਲ | ਨਾਈਟਰਾਈਲ | RCN | ਸਾਇਨੋ- | ਅਲਕੇਨਨਾਈਟਰਾਈਲ alkyl ਸਾਇਆਨਾਈਡ |
ਬੈਨਜ਼ੋਨਾਈਟਰਾਈਲ (ਫ਼ਿਨਾਈਲ ਸਾਇਆਨਾਈਡ) | |
ਆਈਸੋਨਾਈਟਰਾਈਲ | RNC | ਆਈਸੋਸਾਇਨੋ- | ਅਲਕੇਨਆਈਸੋਨਾਈਟਰਾਈਲ ਅਲਕਾਈਲ ਆਈਸੋਸਾਇਆਨਾਈਡ |
ਮਿਥਾਈਲ ਆਈਸੋਸਾਇਆਨਾਈਡ | ||
ਨਾਈਟਰਾਈਟ | ਨਾਈਟਰੋਸਾਕਸੀ | RONO | ਨਾਈਟਰੋਸਾਕਸੀ- |
ਅਲਕਾਈਲ ਨਾਈਟਰਾਈਟ |
ਆਈਸੋਅਮਾਈਲ ਨਾਈਟਰਾਈਟ (3-ਮਿਥਾਈਲ-1-ਨਾਈਟਰੋਸਾਕਸੀਬਿਊਟੇਨ) | |
ਨਾਈਟਰੋ ਯੋਗ | ਨਾਈਟਰੋ | RNO2 | ਨਾਈਟਰੋ- | ਨਾਈਟਰੋਮੀਥੇਨ | ||
ਨਾਈਟਰੋਸੋ ਯੋਗ | ਨਾਈਟਰੋਸੋ | RNO | ਨਾਈਟਰੋਸੋ- (ਨਾਈਟਰੋਸਿਲ-) | ਨਾਈਟਰੋਸੋਬੈਨਜ਼ੀਨ | ||
ਪਿਰੀਡੀਨ ਉਤਪਤ | ਪਿਰੀਡਾਈਲ | RC5H4N |
4-ਪਿਰੀਡਾਈਲ 3-ਪਿਰੀਡਾਈਲ 2-ਪਿਰੀਡਾਈਲ |
-ਪਿਰੀਡੀਨ | ਨਿਕੋਟੀਨ |
ਗੰਧਕ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ
ਸੋਧੋCompounds that contain sulfur exhibit unique chemistry due to their ability to form more bonds than oxygen, their lighter analogue on the periodic table. Substitutive nomenclature (marked as prefix in table) is preferred over functional class nomenclature (marked as suffix in table) for sulfides, disulfides, sulfoxides and sulfones.
ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ | ਸਮੂਹ | ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਅਗੇਤਰ | ਪਿਛੇਤਰ | ਮਿਸਾਲ |
---|---|---|---|---|---|---|
ਥਾਈਓਲ | ਸਲਫ਼ਹਾਈਡਰਾਈਲ | RSH | ਸਲਫ਼ਾਨਿਲ- (-SH) |
-ਥਾਈਓਲ | ਈਥੇਨੀਥਾਈਓਲ | |
ਸਲਫ਼ਾਈਡ (ਥਾਇਓਈਥਰ) |
ਸਲਫ਼ਾਈਡ | RSR' | ਬਦਲ ਸਲਫ਼ਾਨਾਈਲ- (-SR') |
di(ਬਦਲ) ਸਲਫ਼ਾਈਡ | (ਮਿਥਾਈਲਸਲਫ਼ਾਨਾਈਲ)ਮੀਥੇਨ (ਅਗੇਤਰ) or ਡਾਈਮਿਥਾਈਲ ਸਲਫ਼ਾਈਡ (ਪਿਛੇਤਰ) | |
ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਈਡ | ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਈਡ | RSSR' | ਬਦਲ ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਨਾਈਲ- (-SSR') |
di(ਬਦਲ) ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਈਡ | (ਮਿਥਾਈਲਡਾਈਸਲਫ਼ਾਨਾਈਲ)ਮੀਥੇਨ (ਅਗੇਤਰ) or ਡਾਈਮਿਥਾਈਲ ਡਾਈਸਲਫ਼ਾਈਡ (ਪਿਛੇਤਰ) | |
ਸਲਫ਼ਾਕਸਾਈਡ | ਸਲਫ਼ੀਨਾਈਲ | RSOR' | -ਸਲਫ਼ੀਨਾਈਲ- (-SOR') |
di(ਬਦਲ) ਸਲਫ਼ਾਕਸਾਈਡ | (ਮੀਥੇਨਸਲਫ਼ੀਨਾਈਲ)ਮੀਥੇਨ (ਅਗੇਤਰ) or Dimethyl ਸਲਫ਼ਾਕਸਾਈਡ (ਪਿਛੇਤਰ) | |
ਸਲਫ਼ੋਨ | ਸਲਫ਼ੋਨਾਈਲ | RSO2R' | -ਸਲਫ਼ੋਨਾਈਲ- (-SO2R') |
di(ਬਦਲ) ਸਲਫ਼ੋਨ | (ਮੀਥੇਨਸਲਫ਼ੋਨਾਈਲ)ਮੀਥੇਨ (ਅਗੇਤਰ) or ਡਾਈਮਿਥਾਈਲ ਸਲਫ਼ੋਨ (ਪਿਛੇਤਰ) | |
ਸਲਫ਼ੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਸਲਫ਼ੀਨੋ | RSO2H | ਸਲਫ਼ੀਨੋ- (-SO2H) |
-ਸਲਫ਼ੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | 2-ਅਮੀਨੋਈਥੇਨਸਲਫ਼ੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | |
ਸਲਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਸਲਫ਼ੋ | RSO3H | ਸਲਫ਼ੋ- (-SO3H) |
-ਸਲਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਬੈਨਜ਼ੀਨ ਸਲਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | |
ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ | ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ | RSCN | ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟੋ- (-SCN) |
ਬਦਲ ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ | ਫ਼ਿਨਾਈਲ ਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ | |
ਆਈਸੋਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ | RNCS | ਆਈਸੋਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟੋ- (-NCS) |
ਬਦਲ ਆਈਸੋਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ | ਅਲਾਈਲ ਆਈਸੋਥਾਇਓਸਾਇਆਨੇਟ | ||
ਥਾਈਓਨ | ਕਾਰਬੋਨੋਥਾਈਆਇਲ | RCSR' | -ਥਾਈਆਇਲ- (-CSR') or ਸਲਫ਼ਾਨਾਇਲੀਡੀਨ- (=S) |
-ਥਾਈਓਨ | ਡਾਈਫ਼ਿਨਾਈਲਮੀਥੇਨਥਾਈਓਨ (ਥਾਇਓਬੈਨਜ਼ੋਫ਼ਿਨੋਨ) | |
ਥਾਇਅਲ | ਕਾਰਬੋਨੋਥਾਈਆਇਲ | RCSH | ਮੀਥੇਨਥਾਈਆਇਲ- (-CSH) or ਸਲਫ਼ਾਨਾਇਲੀਡੀਨ- (=S) |
-ਥਾਇਅਲ |
ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ
ਸੋਧੋCompounds that contain phosphorus exhibit unique chemistry due to their ability to form more bonds than nitrogen, their lighter analogues on the periodic table.
ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ | ਸਮੂਹ | ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਅਗੇਤਰ | ਪਿਛੇਤਰ | ਮਿਸਾਲ |
---|---|---|---|---|---|---|
ਫ਼ਾਸਫ਼ੀਨ (ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਨ) |
ਫ਼ਾਸਫ਼ੀਨੋ | R3P | ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਨਾਇਲ- | -ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਨ | ਮਿਥਾਈਲਪ੍ਰੋਪਾਈਲਫ਼ਾਸਫ਼ੇਨ | |
ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋ | RP(=O)(OH)2 | ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋ- | ਬਦਲ ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਬੈਨਜ਼ਾਈਲਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | |
ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ | ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ | ROP(=O)(OH)2 | ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋਆਕਸੀ- or O-ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋ- (ਫ਼ਾਸਫ਼ੋ-) |
ਬਦਲ ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ | ਗਲਿਸਰੈਲਡੀਹਾਈਡ 3-ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ (ਪਿਛੇਤਰ) | |
O-ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਨੋਕੋਲੀਨ (ਅਗੇਤਰ) (ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਕੋਲੀਨ) | ||||||
ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਡਾਈਐਸਟਰ | ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ | HOPO(OR)2 | [(ਅਲਕਾਕਸੀ)ਹਾਈਡਰਾਕਸੀਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਾਇਲ]ਆਕਸੀ- or O-[(ਅਲਕਾਕਸੀ)ਹਾਈਡਰਾਕਸੀਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਾਇਲ]- |
ਡਾਈ(ਬਦਲ) ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਫ਼ਾਸਫ਼ੇਟ or ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਡਾਈ(ਬਦਲ) ਐਸਟਰ |
ਡੀ.ਐੱਨ.ਏ. | |
O‑[(2‑ਗੁਆਨੀਡੀਨੋਇਥਾਕਸੀ)ਹਾਈਡਰਾਕਸੀਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਾਇਲ]‑l‑ਸਿਰੀਨ (ਅਗੇਤਰ) (ਲੌਂਬਰੀਸੀਨ) |
ਬੋਰਾਨ ਵਾਲ਼ੇ ਸਮੂਹ
ਸੋਧੋCompounds containing boron exhibit unique chemistry due to their having partially filled octets and therefore acting as Lewis acids.
ਰਸਾਇਣਕ ਟੋਲੀ | ਸਮੂਹ | ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਬਣਤਰੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ | ਅਗੇਤਰ | ਪਿਛੇਤਰ | ਮਿਸਾਲ |
---|---|---|---|---|---|---|
ਬੋਰਾਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਬੋਰਾਨੋ | RB(OH)2 | ਬੋਰਾਨੋ- | ਬਦਲ ਬੋਰਾਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਬੋਰਟੇਜ਼ੋਮਿਬ ([(1R)-3-ਮਿਥਾਈਲ-1-({(2S)-3-ਫ਼ਿਨਾਈਲ-2-[(ਪਿਰਾਜ਼ੀਨ-2-ਆਇਲਕਾਰਬੋਨਾਇਲ)ਅਮੀਨੋ]ਪ੍ਰੋਪਾਨਾਇਲ}ਅਮੀਨੋ)ਬਿਊਟਾਈਲ]ਬੋਰਾਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ) | |
ਬੋਰੋਨੀ ਐਸਟਰ | Boronate | RB(OR)2 | O-[ਬਿਸ(ਅਲਕਾਕਸੀ)ਅਲਕਾਈਲਬੋਰਾਨਾਇਲ]- | ਬਦਲ ਬੋਰਾਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਡਾਈ(ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਡਾਈਐਸਟਰ) ਐਸਟਰ | ||
ਬੋਰੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ | ਬੋਰੀਨੋ | R2BOH | ਹਾਈਡਰਾਕਸੀਬੋਰੀਨੋ- | ਡਾਈ(ਬਦਲ) ਬੋਰੀਨਿਕ ਤਿਜ਼ਾਬ | ||
ਬੋਰੀਨੀ ਐਸਟਰ | Borinate | R2BOR | O-[ਅਲਕਾਕਸੀਡਾਈਅਲਕਾਈਲਬੋਰੋਨਾਇਲ]- | ਡਾਈ(ਬਦਲ) ਬੋਰੀਨੀ ਤਿਜ਼ਾਬ ਬਦਲ ਐਸਟਰ |
ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
ਸੋਧੋ- ਆਈਯੂਪੈਕ ਨੀਲੀ ਕਿਤਾਬ (ਕਾਰਬਨੀ ਨਾਮਕਰਨ) Archived 2011-06-08 at the Wayback Machine.
- ਆਈਯੂਪੈਕ ਲੀਗੰਡਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਰੂਪ (ਪੀ.ਡੀ.ਐੱਫ਼.)
- _chemical_formula_moiety in CIF dictionary
- ਬਿਰਤੀਮੂਲਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ Archived 2012-09-07 at the Wayback Machine. organic-reaction.com ਤੋਂ
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Compendium of Chemical Terminology (IUPAC "Gold Book") http://goldbook.iupac.org/F02555.html
- ↑ ਫਰਮਾ:JerryMarch