ਉਰਦੂ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਇੱਕ ਸਲਾਨਾ ਸਾਹਿਤਕ ਸਨਮਾਨ ਹੈ, ਜੋ 1955 ਤੋਂ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ (ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਸ) ਵਲੋਂ, ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ, ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਰਦੂ ਉਨ੍ਹਾਂ 24 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਇਹ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [1] [2]
| ਉਰਦੂ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ | |
|---|---|
| ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਪੁਰਸਕਾਰ | |
 | |
| ਯੋਗਦਾਨ ਖੇਤਰ | ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਰਸਕਾਰ |
| ਵੱਲੋਂ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ | ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ |
| ਇਨਾਮ | ₹1 lakh (US$1,300) |
| ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ | 1955 |
| ਆਖਰੀ ਵਾਰ | 2023 |
| ਹਾਈਲਾਈਟਸ | |
| Total awarded | 63 |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | Official website |
ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੇ
ਸੋਧੋ| ਸਾਲ | ਲੇਖਕ | ਟਾਈਟਲ ਅਤੇ ਵਿਧਾ |
|---|---|---|
| 1955 | ਜ਼ਫ਼ਰ ਹੁਸੈਨ ਖ਼ਾਨ | ਮਾਲ ਔਰ ਮਸ਼ੀਅਤ (ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਗ੍ਰੰਥ) |
| 1956
ਐੱਸ. ਆਬਿਦ ਹੁਸੈਨ |
ਕੌਮੀ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਕਾ ਮਸਾਲਾ (ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ) | |
| 1957 | ਕੇ. ਏ. ਫਾਰੂਕੀ | ਮੀਰ ਤਕੀ ਮੀਰ (ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ) |
| 1958 | ਜਿਗਰ ਮੋਰਾਦਾਬਾਦੀ | ਆਤਿਸ਼-ਏ-ਗੁਲ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1959 | ਮਸੂਦ ਹਸਨ ਰਿਜ਼ਵੀ | ਉਰਦੂ ਡਰਾਮਾ ਔਰ ਸਟੇਜ (ਉਰਦੂ ਨਾਟਕ ਅਤੇ ਸਟੇਜ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ) |
| 1960 | ਫ਼ਿਰਾਕ ਗੋਰਖਪੁਰੀ | ਗੁਲ-ਏ-ਨਗ਼ਮਾ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1961 | ਇਮਤਿਆਜ਼ ਅਲੀ 'ਅਰਸ਼ੀ' | ਦੀਵਾਨ-ਏ-ਗ਼ਾਲਿਬ (ਗ਼ਾਲਿਬ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦਾ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੰਸਕਰਣ) |
| 1962 | ਅਖਤਰ ਅਲ ਇਮਾਨ | ਯਾਦੇਂ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1963 | ਖਵਾਜਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਸਯਦਾਈਨ | ਆਂਧੀ ਮੇਂ ਚਿਰਾਗ਼ (ਸਕੈਚ) |
| 1964 | ਅਨੰਦ ਨਰਾਇਣ ਮੁੱਲਾ | ਮੇਰੀ ਹਦੀਸ-ਏ-ਉਮਰ-ਏ-ਗੁਰੇਜ਼ਾਨ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1965 | ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ | ਏਕ ਚਾਦਰ ਮੈਲੀ ਸੀ (ਨਾਵਲਿਟ) |
| 1966 | No Award | |
| 1967 | ਕੁਰੱਤੁਲਐਨ ਹੈਦਰ | ਪਤਝੜ ਕੀ ਆਵਾਜ਼ (ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) |
| 1968 | No Award | |
| 1969 | ਮਖ਼ਦੂਮ ਮੁਹੀਉੱਦੀਨ | ਬਿਸਤ-ਰਾਕਸ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1970 | ਹਯਾਤਉੱਲਾ ਅੰਸਾਰੀ | ਲਹੂ ਕੇ ਫੂਲ (ਨਾਵਲ) |
| 1971 | ਰਸ਼ੀਦ ਅਹਿਮਦ ਸਿੱਦੀਕੀ | ਗਾਲਿਬ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਰੀ (ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ) |
| 1972 | No Award | |
| 1973 | No Award | |
| 1974 | ਆਲ ਅਹਿਮਦ ਸਰੂਰ | ਨਜ਼ਰ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ (ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ) |
| 1975 | ਕੈਫ਼ੀ ਆਜ਼ਮੀ | ਆਵਾਰਾ ਸਜਦੇ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1976 | ਜਾਂਨਿਸਾਰ ਅਖ਼ਤਰ | ਖਾਕ-ਏ-ਦਿਲ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1977 | No Award | |
| 1978 | ਯੂਸਫ਼ ਹੁਸੈਨ ਖ਼ਾਨ | ਹਾਫਿਜ਼ ਔਰ ਇਕਬਾਲ (ਆਲੋਚਨਾ) |
| 1979 | ਗ਼ੁਲਾਮ ਰੱਬਾਨੀ ਤਾਬਾਂ | ਨਵਾ-ਏ-ਆਵਾਰਾ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1980 | ਅਸਲੂਬ ਅਹਿਮਦ ਅੰਸਾਰੀ | ਇਕਬਾਲ ਦੀ ਤੇਰਾਹ ਨਜ਼ਮੇਂ (ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ)[3] |
| 1981 | No Award | |
| 1982 | ਗਿਆਨਚੰਦ ਜੈਨ | ਜ਼ਿਕਰ-ਓ-ਫ਼ਿਕਰ (ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ) |
| 1983 | ਮਲਿਕ ਰਾਮ | ਤਜ਼ਕਿਰਾਹ-ਏ-ਮੁਆਸਰੀਨ (ਚੌਥਾ ਨਾਟਕ) (ਜੀਵਨੀ) |
| 1984 | ਮਸੂਦ ਹੁਸੈਨ ਖ਼ਾਨ | ਇਕਬਾਲ ਦੀ ਨਜ਼ਾਰੀ-ਓ-ਅਮਾਲੀ ਸ਼ੇਅਰੀਅਤ (ਆਲੋਚਨਾ) |
| 1985 | ਬਲਰਾਜ ਕੋਮਲ | ਪਰਿੰਦੋਂ ਭਰਾ ਅਸਮਾਨ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1986 | ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫ਼ਾਰੂਕੀ | ਤਨਕੀਦੀ ਅਫ਼ਕਾਰ (ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ) |
| 1987 | ਅਖ਼ਲਾਕ ਮੁਹੰਮਦ ਖ਼ਾਨ ਸ਼ਹਰਯਾਰ | ਖਵਾਬ ਕਾ ਦਰ ਬੰਦ ਹੈ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1988 | ਸ਼ੇਖ ਮੁਹੰਮਦ ਅਬਦੁੱਲਾ | ਆਤਿਸ਼-ਏ-ਚੀਨਾਰ (ਸਵੈਜੀਵਨੀ) |
| 1989 | ਸੁਰੇਂਦਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ | ਬਾਜ਼ ਗੋਈ (ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) |
| 1990 | ਅਬਦੁਸ ਸਮਦ | ਦੋ ਗਜ਼ ਜ਼ਮੀਨ (ਨਾਵਲ) |
| 1991 | ਸਲਾਹੁਦੀਨ ਪਰਵੇਜ਼ | ਆਈਡੈਂਟਟੀ ਕਾਰਡ (ਨਾਵਲ) |
| 1992 | ਮੁਹੰਮਦ ਅਲਵੀ | ਚੌਥਾ ਆਸਮਾਨ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1993 | ਰਾਮ ਲਾਲ | ਪਾਖੇਰੂ (ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) |
| 1994 | ਮਜ਼ਹਰ ਇਮਾਮ | ਪਿਛਲੇ ਮੌਸਮ ਕਾ ਫੂਲ (Poetry) |
| 1995 | ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਨਾਰੰਗ | ਸਖ਼ਸੀਅਤ, ਪਸ-ਸਖ਼ਸੀਅਤ ਅਤੇ ਮਸ਼ਰੀਕੀ ਸ਼ੇਅਰੀਯਤ (ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ) |
| 1996 | ਇਲਿਆਸ ਅਹਿਮਦ ਗੱਦੀ | ਫਾਇਰ ਏਰੀਆ (ਨਾਵਲ) |
| 1997 | ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਤਿਰ | ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਤਿਰ (ਨਾਵਲ) |
| 1998 | ਨਿਦਾ ਫ਼ਾਜ਼ਲੀ | ਖੋਆ ਹੂਆ ਸਾ ਕੁਛ (ਕਵਿਤਾ) |
| 1999 | ਬਸ਼ੀਰ ਬਦਰ | ਆਸ (Poetry) |
| 2000 | ਮੁਹੰਮਦ ਇਦਰੀਸ ਅੰਬਰ ਬਾਹਰਾਚੀ | ਸੁਖੀ ਟਹਿਨੀ ਪਰ ਹਰਿਆਲ (ਕਵਿਤਾ) |
| 2001 | ਨੈਯਰ ਮਸੂਦ | ਤਾਊਸ ਚਮਨ ਕੀ ਮੈਨਾ (ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) |
| 2002 | ਗੁਲਜ਼ਾਰ | ਧੂੰਆਂ (ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) |
| 2003 | ਸਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਅਸ਼ਰਫ | ਬਾਦ-ਏ-ਸਬਾ ਕਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ (ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ) |
| 2004 | ਸਲਾਮ ਬਿਨ ਰਜ਼ਾਕ | ਸ਼ਿਕਸਤਾ ਬੂਟੋਂ ਕੇ ਦਰਮਿਆਂ (ਲਘੂ ਕਹਾਣੀਆਂ)[4] |
| 2005 | ਜਾਬਿਰ ਹੁਸੈਨ | Ret Per Khema (Memoirs) |
| 2006 | ਮਖ਼ਮੂਰ ਸਈਦੀ | Rasta Aur Main (Poetry) |
| 2007 | Wahab Ashrafi | Tareekh-e-Adab-e-Urdu (Criticism) |
| 2008 | Jayant Parmer[5] | Pencil Aur Doosri Nazmein (Poetry) (Poetry)[6] |
| 2009 | Abul Kalam Qasmi[7] | Maasir Tanqidi Rawayyay (criticism)[8] |
| 2010 | Sheen Kaaf Nizam | Gumshuda Dair ki Ghantiyan (poetry)[9] |
| 2011 | ਖ਼ਲੀਲ ਮਮੂਨ[10] | Aafaaq Ki Taraf (Poetry) |
| 2012 | Krishna Kumar Toor | Ghurfa-i-Ghalib (Poetry)[11] |
| 2013 | ਜਾਵੇਦ ਅਖ਼ਤਰ | Lava (Poetry)[12] |
| 2014 | ਮੁਨੱਵਰ ਰਾਣਾ | Shahdaba (Poetry) [13][14] |
| 2015 | Shamim Tariq | Tasawwuf aur Bhakti (Criticism) [15] |
| 2016 | Nizam Siddiqui | Mabad-e-Jadidiat Se Naye Ahed Ki Takhliqiyat Tak (Criticism) [16] |
| 2017 | Mohammed Baig Ehsas | Dukhma (Short story) [17] |
| 2018 | ਰਹਿਮਾਨ ਅੱਬਾਸ | Rohzin (Novel) [18] |
| 2019 | Shafey Kidwai | Sawaneh-e-Sir Syed: Ek Bazdeed (Biography) [19] |
| 2020 | Hussain Ul Haque | Amawas Mein Khwab (Novel) |
| 2021 | Chander Bhan Khayal | Taza Hawa Ki Tabishen (Poetry) |
| 2022 | Anis Ashfaq | Khwab Saraab (Novel)[20] |
| 2023 | Sadiqua Nawab Saher | Rajdev Ki Amrai (Novel)[21] |
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Urdu Sahitya Akademi Awards 1955-2007 Archived 2009-09-16 at the Wayback Machine. Sahitya Akademi Official website.
- ↑ "Akademi Awards (1955-2015)". Sahitya Akademi. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 4 March 2016.
- ↑ "Retired AMU professor dies after brief illness". India News, Breaking News | India.com. Press Trust of India. 2016-05-04. Retrieved 2021-05-04.
- ↑ Mohammed Wajihuddin (2005-01-04). "Why this writer is glum over winning an award". Express India. Retrieved 2011-01-09.[ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ]
- ↑ "Sahitya Akademi awards for 7 novelists". The Hindu. 2008-12-24. Archived from the original on 2009-01-25. Retrieved 2010-01-29.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2009-01-17. Retrieved 2010-02-05.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "Poets dominate 2009 Sahitya Akademi Awards". The Hindu. 2009-12-24. Archived from the original on 2009-12-27. Retrieved 2010-01-29.
- ↑ "AKADEMI AWARDS (1955-2019)". Sahitya Akademi.
- ↑ Shafey Kidwai (2010-12-29). "Words' Worth". The Hindu. Archived from the original on 22 October 2012. Retrieved 2011-01-05.
- ↑ "Guha wins it for narrative history". The Hindu. 21 December 2011.
- ↑ "Shivaprakash, Thayil bag Sahitya Akademi awards". Deccan Herald. 2012-12-21. Retrieved 2012-12-24.
- ↑ "Poets dominate Sahitya Akademi Awards 2013" Archived 19 December 2013 at the Wayback Machine.. Sahitya Akademi. 2012-12-18. Retrieved 2012-12-18.
- ↑ "Trying to Say Goodbye author Adil Jussawalla wins Sahitya Akademi Award 2014". Hindustan Times. 2014-12-19. Archived from the original on 19 December 2014. Retrieved 2014-12-25.
- ↑ "Sahitya Akademi Awards 2014". Facebook. 19 December 2014. Retrieved 19 December 2014.
- ↑ "Sahitya honour for Dogri, Punjabi writers". Tribune. 2014-12-19. Archived from the original on 2015-12-25. Retrieved 2015-12-24.
- ↑ "2 city writers bag Sahitya Akademi award". Times of India. 2016-12-22. Retrieved 2016-12-22.
- ↑ "UoH alumnus Baig Ehsas bags Sahitya Akademi Award". Telangana Today. 2017-12-28. Retrieved 2019-01-05.
- ↑ Mohammed Wajihuddin (2018-12-07). "Mumbai Urdu author bags Sahitya Akademi award". Times of India. Retrieved 2019-01-05.
- ↑ "AMU's Prof Shafey Kidwai bags Sahitya Akademi Award for Urdu". Hindustan Times. 2019-12-18. Retrieved 2019-12-24.
- ↑ "Sahitya Akademi Award 2022" (PDF). Sahitya Akademi. 22 December 2022. Retrieved 23 December 2022.
- ↑ "Sahitya Akademi Award 2023" (PDF). Sahitya Akademi. 20 December 2023. Retrieved 5 January 2023.