{{#if:| }}

ਸੀਜ਼ੀਅਮ ਜਾਂ ਸਿਜ਼ੀਅਮ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ  Cs ਅਤੇ ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਖਿਆ ੫੫ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕੂਲਾ, ਚਾਂਦੀ ਰੰਗਾ-ਸੁਨਹਿਰੀ ਖ਼ਾਰੀ ਧਾਤ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਪਿਘਲਾਅ ਅੰਕ ੨੮  °C (੮੨ °F), ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਆਮ ਤਾਪਮਾਨ 'ਤੇ ਤਰਲ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੰਜ ਧਾਤਮਈ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[note 1] ਸੀਜ਼ੀਅਮ ਇੱਕ ਖ਼ਾਰੀ ਧਾਤ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਭੌਤਕੀ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਲੱਛਣ ਰੂਬਿਡੀਅਮ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਵਰਗੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਜਲਨਸ਼ੀਲ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ −੧੧੬ °C (−੧੭੭ °F) 'ਤੇ ਵੀ ਪਾਣਿ ਨਾਲ਼ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਸੀਜ਼ੀਅਮ
55Cs
Rb

Cs

Fr
ਜ਼ੀਨਾਨਸੀਜ਼ੀਅਮਬੇਰੀਅਮ
ਦਿੱਖ
ਚਾਂਦੀ-ਰੰਗਾ ਸੁਨਹਿਰੀ
Some silvery-gold metal, with a liquid-like texture and lustre, sealed in a glass ampoule
ਆਮ ਲੱਛਣ
ਨਾਂ, ਨਿਸ਼ਾਨ, ਅੰਕ ਸੀਜ਼ੀਅਮ, Cs, 55
ਉਚਾਰਨ /ˈsziəm/ SEE-zee-əm
ਧਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਖ਼ਾਰਮਈ ਧਾਤ
ਸਮੂਹ, ਪੀਰੀਅਡ, ਬਲਾਕ 16, s
ਮਿਆਰੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਭਾਰ 132.9054519(2)
ਬਿਜਲਾਣੂ ਬਣਤਰ [Xe] 6s1
2, 8, 18, 18, 8, 1
History
ਖੋਜ Robert Bunsen and Gustav Kirchhoff (1860)
First isolation Carl Setterberg (1882)
ਭੌਤਿਕੀ ਲੱਛਣ
ਅਵਸਥਾ solid
ਘਣਤਾ (near r.t.) 1.93 ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
ਪਿ.ਦ. 'ਤੇ ਤਰਲ ਦਾ ਸੰਘਣਾਪਣ 1.843 ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
[[ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ|ਉਃ ਦਃ] 'ਤੇ ਤਰਲ ਦਾ ਸੰਘਣਾਪਣ {{{density gpcm3bp}}} ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3
ਪਿਘਲਣ ਦਰਜਾ 301.59 K, 28.44 °C, 83.19 °F
ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ 944 K, 671 °C, 1240 °F
ਨਾਜ਼ਕ ਦਰਜਾ 1938 K, 9.4 MPa
ਇਕਰੂਪਤਾ ਦੀ ਤਪਸ਼ 2.09 kJ·mol−1
Heat of 63.9 kJ·mol−1
Molar heat capacity 32.210 J·mol−1·K−1
pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 418 469 534 623 750 940
ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਲੱਛਣ
ਆਕਸੀਕਰਨ ਅਵਸਥਾਵਾਂ 1
(strongly basic oxide)
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨੈਗੇਟਿਵਟੀ 0.79 (ਪੋਲਿੰਗ ਸਕੇਲ)
energies 1st: {{{ਪਹਿਲੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਊਰਜਾ}}} kJ·mol−1
2nd: {{{ਦੂਜੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਰਜਾ}}} kJ·mol−1
3rd: {{{ਤੀਜੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਊਰਜਾ}}} kJ·mol−1
ਪਰਮਾਣੂ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ 265 pm
ਸਹਿ-ਸੰਯੋਜਕ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ 244±11 pm
ਵਾਨ ਦਰ ਵਾਲਸ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ 343 pm
ਨਿੱਕ-ਸੁੱਕ
ਬਲੌਰੀ ਬਣਤਰ body-centered cubic
Magnetic ordering paramagnetic[1]
ਬਿਜਲਈ ਰੁਕਾਵਟ (੨੦ °C) 205 nΩ·m
ਤਾਪ ਚਾਲਕਤਾ 35.9 W·m−੧·K−੧
ਤਾਪ ਫੈਲਾਅ (25 °C) 97 µm·m−1·K−1
ਯੰਗ ਗੁਣਾਂਕ 1.7 GPa
ਖੇਪ ਗੁਣਾਂਕ 1.6 GPa
ਮੋਸ ਕਠੋਰਤਾ 0.2
ਬ੍ਰਿਨਲ ਕਠੋਰਤਾ 0.14 MPa
CAS ਇੰਦਰਾਜ ਸੰਖਿਆ 7440-46-2
ਸਭ ਤੋਂ ਸਥਿਰ ਆਈਸੋਟੋਪ
Main article: ਸੀਜ਼ੀਅਮ ਦੇ ਆਇਸੋਟੋਪ
iso NA ਅਰਥ ਆਯੂ ਸਾਲ DM DE (MeV) DP
133Cs 100% 133Cs is stable with 78 neutrons
134Cs syn 2.0648 y ε 1.229 134Xe
β 2.059 134Ba
135Cs trace 2.3×106 y β 0.269 135Ba
137Cs trace 30.17 y[2] β 1.174 137Ba
· r

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (81st ed.). CRC press. Retrieved 2010-09-26.
  2. ""NIST Radionuclide Half-Life Measurements"". Retrieved 2011-03-13.
  3. "WebElements Periodic Table of the Elements". University of Sheffield. Retrieved 2010-12-01.


ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found